Odpowiedź na interpelację nr 2142

w sprawie ochrony języka polskiego oraz propozycji działań na rzecz promocji poprawnej polszczyzny

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Andrzej Szeptycki

Warszawa, 12-04-2024

Szanowni Panowie Posłowie,

odpowiadając na interpelację w sprawie ochrony języka polskiego oraz propozycji działań na rzecz promocji poprawnej polszczyzny, informuję, że materia ta jedynie w bardzo ograniczonym zakresie pozostaje we właściwości Ministra Nauki.

Podkreślić należy, iż co do zasady polskie uczelnie powinny prowadzić zajęcia dydaktyczne w oparciu o zasady poprawnej polszczyzny. Niezależnie od tego, niektóre szkoły wyższe dają możliwość podnoszenia wiedzy w zakresie posługiwania się poprawnym językiem polskim. Przykładowo Uniwersytet Jagielloński oferuje zajęcia z przedmiotu pn. Jak cię słyszą, tak cię widzą - poprawna polszczyzna w dydaktyce akademickiej, na Uniwersytecie Warszawskim prowadzony jest ogólnouniwersytecki kurs pn. Poprawna polszczyzna - zagadnienia gramatyczne, a Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uruchomił studia podyplomowe pn. Poprawna Polszczyzna dla Tłumaczy, Weryfikatorów i Postedytorów. Pamiętać należy o autonomii uczelni, która daje im swobodę kształtowania własnej oferty dydaktycznej, z zastrzeżeniem braku możliwości naruszania zasad określonych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2023 r. poz. 742, z późń. zm.).

Odpowiadając na pytanie dotyczące środków zaplanowanych w budżecie na 2024 rok na naukę języka polskiego poza naszymi granicami, proszę o przyjęcie poniższych informacji. Fundusze na ten cel przekazywane są przez MNiSW za pośrednictwem nadzorowanej Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, której ustawowym zadaniem jest upowszechnianie języka polskiego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z projektem Planu działania NAWA na rok 2024 na powyższy cel zaplanowano kwotę w wysokości 20 912,5 tys. zł, w podziale na poszczególne programy i zadania NAWA:

Program Lektorzy NAWA – program ma na celu nauczanie i promocję języka polskiego i kultury polskiej za granicą poprzez kierowanie lektorów języka polskiego jako obcego do zagranicznych ośrodków akademickich. W 2024 r. planuje się skierowanie 83 lektorów języka polskiego jako obcego do 81 ośrodków akademickich w 39 krajach. Kwota przeznaczona na realizację tego programu wynosi: 11 240 tys. zł (wykaz lektoratów stanowi załącznik nr1);

Letnie kursy NAWA – celem projektu jest popularyzacja języka polskiego i polskiej kultury za granicą poprzez przeprowadzenie wakacyjnych kursów dla osób studiujących i kadry akademickiej z zagranicznych uczelni. Agencja zakończyła już wybór ośrodków, które przeprowadzą w bieżącym roku kursy letnie języka i kultury polskiej. Kwota przeznaczona na to zadanie wynosi 2 750 tys. zł (wykaz wybranych ośrodków stanowi załącznik nr 2);

Program Polonista – polega on na wspieraniu osób studiujących i prowadzących badania w zakresie studiów polonistycznych i polonoznawczych. Umożliwienie osobom studiującym na kierunkach polonistycznych za granicą (tzw. Polish studies) oraz doktorantom odbycie studiów częściowych (pobyty na okres jednego lub dwóch semestrów) lub pełnych (studia II lub kształcenie w szkołach doktorskich), a laureatom i finalistom Olimpiady Literatury i Języka Polskiego (OLiJP) poza Polską – studiów I stopnia w Polsce. Drugim elementem jest ukierunkowanie tego wsparcia na już ukształtowaną grupę zagranicznych naukowców, prowadzących badania polonoznawcze w polskich uczelniach i ośrodkach naukowych oraz polską kadrę akademicką i naukową. Kwota przeznaczona na ten cel to 2 441,50 tys. zł;

Program Promocja języka polskiego NAWA – jest to program instytucjonalny, skierowany do podmiotów tworzących system szkolnictwa wyższego i nauki. W jego ramach polskie i zagraniczne uczelnie lub instytucje naukowe podejmują działania na rzecz promocji języka polskiego na poziomie akademickim, nawiązują partnerstwa w realizacji wspólnego projektu międzynarodowego w zakresie promocji języka i kultury polskiej. Kwota przeznaczona na ten cel to 2 310 tys. zł;

Państwowa Komisja do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Obecnie funkcjonujący system urzędowego poświadczania znajomości języka polskiego oparty jest na możliwości przeprowadzania egzaminów z języka polskiego jako obcego przez podmioty uprawnione. Uprawnienie takie nadaje, na podstawie ustawy z dnia 7 października 1999 r o języku polskim, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji. Podmioty uprawnione przeprowadzają egzaminy w ramach sesji egzaminacyjnych zgodnie z harmonogramem ustalonym przez Państwową Komisję do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. W ramach prac, których efektem jest uzyskanie certyfikatu znajomości języka polskiego przez cudzoziemca lub obywatela RP na stałe zamieszkującego poza granicami Polski mieszczą się między innymi: opracowanie i przygotowanie zestawów egzaminacyjnych, ich audyt po sprawdzeniu dokonanym w ośrodkach, a także fizyczne przygotowanie i rozesłanie certyfikatów. Koszt obsługi Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego ujęty w planie na 2024 r. to kwota 1 600 tys. zł;

Współfinansowanie Interdyscyplinarnego Ośrodka Studiów Polskich na Uniwersytecie w Hajfie – kwota 550 tys. zł;

Letnie Kolegium Polsko-Austriackie – jest to wydzielony kurs języka polskiego dla studentów austriackich oraz kurs języka niemieckiego dla studentów polskich. Jest on współfinansowany ze środków rządu austriackiego, który pokrywa w większości koszty związane z jego organizacją. Strona polska przeznacza na to zadanie 21 tys. zł.

Z poważaniem

Z upoważnienia Ministra Nauki
Andrzej Szeptycki
Podsekretarz Stanu

Odpowiedź na interpelację nr 2142

Załączniki