do ministra rozwoju i technologii
w sprawie zmiany przepisów dotyczących spłaty kredytów przez mieszkańców TBS
Zgłaszający: Jolanta Niezgodzka
Data wpływu: 08-05-2024
Szanowny Panie Ministrze,
kryzys mieszkaniowy staje się coraz poważniejszym problemem. Wbrew panującym przekonaniom rynek nie reguluje się sam. Polki i Polacy mają problem z dostępnością mieszkań, a także ze spłatą związanych z nimi zobowiązań. Trudna sytuacja dotyczy m.in. osób mieszkających w blokach budowanych w ramach inicjatyw towarzystw budownictwa społecznego.
TBS miały być przynajmniej częściowym rozwiązaniem problemu dostępności mieszkań. Budowa mieszkań społecznych, w założeniu z bardziej przyjaznymi mieszkańcom i mieszkankom regułami wynajmu i wykupu, w wielu przypadkach faktycznie dała pozytywne efekty. W pewnym stopniu pozwoliła na budowę mieszkań przystępnych cenowo, co odzwierciedlają dane – według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2022 r. w zasobach towarzystwa budownictwa społecznego pozostaje 106,7 tys. lokali. Część z nich powstała już lata temu, inne są nowe lub dopiero budowane. Wszystkie wiążą się z wykorzystaniem zaufania mieszkańców i mieszkanek do „społecznego” elementu budownictwa. Jednak jak w każdej branży, tak też w przypadku TBS przez lata powstały również problemy, które nadużywają owego zaufania i utrudniają mieszkańcom i mieszkankom kupno lokali bądź ich utrzymanie.
Przykładem takiej sytuacji są kredyty zaciągnięte przez Poznańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Banku Gospodarstwa Krajowego. Zobowiązania te, w szczególności ich najstarsza grupa, tj. te powstałe w latach 1998-2000, są spłacane w niezwykle wolnym tempie. Jak wskazują mieszkańcy i mieszkanki PTBS, w tych kredytach po ponad 23 latach spłaty część odsetkowa raty nadal znacząco przewyższa część kapitałową. Ta sytuacja znacząco kontrastuje chociażby z warunkami zobowiązań powstałych w latach 2001-2005, przy których po podobnym czasie spłaty faktycznie spadła kwota kredytu. W ten sposób mieszkańcy inwestycji powstałych wcześniej nie spłacają de facto swoich zobowiązań, ale finansują swoimi odsetkami spłatę przez PTBS kredytów zaciągniętych na inwestycje powstałe później. Tym samym ci pierwsi nadal nie doczekali się niższych czynszów po spłacie kredytów, które obiecano im na początku inwestycji. Dodać należy, że znacząca część mieszkańców i mieszkanek to seniorki i seniorzy, dla których rosnące wydatki są szczególnym problemem.
Mając to wszystko na uwadze, mieszkańcy i mieszkanki PTBS postulują zmianę ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, której art. 28 normuje kwestię stawek czynszów. Zmiana ta miałaby opierać się na wyraźnym zakazaniu procederu polegającego na ściąganiu spłat kredytu zaciągniętego na jedną inwestycję i wykorzystywaniu tychże środków do spłaty kredytu zaciągniętego na inną inwestycję. Innymi słowy miałaby ona spowodować możliwość spożytkowania rat danej inwestycji tylko na spłatę zaciągniętego na nią kredytu.
W związku z powyższym zwracam się do Ministerstwa Rozwoju i Technologii z następującymi pytaniami:
1. Czy ministerstwo jest w kontakcie z przedstawicielstwami mieszkańców i mieszkanek TBS w różnych miastach, borykających się z opisanym powyżej problemem?
2. Czy ministerstwo jest w stanie oszacować skalę tego problemu? Jeśli tak – ilu osób on dotyczy?
3. Czy ministerstwo rozważa zaadresowanie opisanego wyżej problemu poprzez zmiany legislacyjne? Jeśli tak – w jakiej formie? Jeśli nie – dlaczego i jakie inne rozwiązania widzi ministerstwo?
Z poważaniem
Jolanta Niezgodzka