w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę
Odpowiadający: minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk
Warszawa, 19-01-2024
Szanowny Panie Marszałku,
w związku z interpelacją Pani Poseł Anny Dąbrowskiej-Banaszek z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę (K10INT290), uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę reguluje ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207). Obecnie minimalne wynagrodzenie za pracę nie ma charakteru wyłącznie wynagrodzenia zasadniczego, jest to łączne wynagrodzenie pracownika za nominalny czas pracy w danym miesiącu.
W świetle przepisów art. 6 ust. 4 i 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z minimalnym wynagrodzeniem za pracę, przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, które według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny zaliczane są do wynagrodzeń osobowych (w tym m.in. premie, nagrody regulaminowe i uznaniowe, dodatki do wynagrodzenia), z wyłączeniem: nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, dodatku za staż pracy oraz dodatku za szczególne warunki pracy (od 1.01.2024 r.).
Wynagrodzenie pracownika (łączne), po wyłączeniach wskazanych w ustawie, powinno wynosić co najmniej wynagrodzenie minimalne. Nie ma znaczenia „rozbicie” wynagrodzenia na części. W wyłączeniach wymieniony jest dodatek za staż pracy, czyli z tytułu tzw. wysługi lat. Tak więc dodatek ten nie może być wliczany do minimalnego wynagrodzenia.
Dodatek za staż pracy nie jest powszechnym składnikiem wynagrodzenia. Sposób obliczania jego wysokości, zależy od zasad wynagradzania obowiązujących u danego pracodawcy np. układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania czy indywidualnych zapisów umowy o pracę. Dla pracowników sfery budżetowej dodatek stażowy naliczany jest od wynagrodzenia zasadniczego zgodnie z odpowiednimi przepisami ustaw lub rozporządzeń.
Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy powinno być tak ustalone, aby nie było ono niższe od obowiązującej w danym roku wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W sytuacji, gdy w danym miesiącu wynagrodzenie pracownika, obliczone zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania (art. 7 ustawy). Wyrównanie ma charakter gwarancyjny i jest wypłacane w przypadkach określonych w ustawie.
Ustalona ustawowo wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracowników (tj. osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy) ma formę zarówno wysokości miesięcznej jak i stawki godzinowej (w zależności od nominalnego czasu pracy w danym miesiącu, stawka godzinowa wyliczona dla kwoty minimalnego wynagrodzenie w wysokości 4242 zł wynosi 25,25 zł przy 168 godzinach pracy, natomiast 26,51 zł przy 160 godzinach pracy w miesiącu).
Ustalona ustawowo minimalna stawka godzinowa dotyczy osób świadczących pracę na podstawie umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego (umowy zlecenia i umowy o świadczeniu usług). Od 1 stycznia 2024 oku wynosi ona 27,70 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne naliczane są od podstawy wymiaru. W przypadku pracowników, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi przychód ze stosunku pracy oraz innych stosunków pokrewnych, czyli wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne lub wartość świadczeń w naturze albo ich ekwiwalenty. W szczególności pod uwagę bierze się jednak wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za nadgodziny, różnego rodzaju dodatki, nagrody i ekwiwalenty za niewykorzystany urlop. W niektórych przypadkach nie można pominąć również świadczeń pieniężnych ponoszonych za pracownika oraz wartości świadczeń nieodpłatnych.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku z pracami nad wdrożeniem dyrektywy 2022/2041/UE w sprawie adekwatnych minimalnych wynagrodzeń w UE, prowadzone są analizy przepisów ww. ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w tym przepisów w zakresie składników wliczanych do minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Mam nadzieję, że przedstawione wyżej informacje oraz wyjaśnienia zostaną uznane za satysfakcjonujące i wyczerpujące.
Z wyrazami szacunku
Agnieszka Dziemianowicz-Bąk
Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej