do ministra klimatu i środowiska
w sprawie zamiaru dokonania wycinki lasów w okolicy miasta Stalowa Wola
Zgłaszający: Elżbieta Burkiewicz, Adam Luboński, Ewa Szymanowska, Barbara Okuła
Data wpływu: 20-06-2024
Warszawa, 17.06.2024 r.
W związku z wszczętymi postępowaniami administracyjnymi dotyczącymi wylesienia blisko tysiąca hektarów przyrodniczo cennych drzewostanów, będących dotychczas w zarządzie Nadleśnictwa Rozwadów, a przekazanych na rzecz miasta Stalowa Wola na mocy ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (Dz. U. 2021 poz. 1623), zwracam się z prośbą o ustosunkowanie się do następujących kwestii oraz wyjaśnienie związanych z nimi problemów prawnych:
Prezydent miasta Stalowa Wola prowadzi postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji środowiskowej dla zadania inwestycyjnego p.n. „Wylesienie terenów Strategicznego Parku Inwestycyjnego w Stalowej Woli”, planowanego na powierzchni 870 ha do realizacji w obrębie działek położonych w obrębie gruntów przekazanych na mocy tzw. specustawy. Efektem tego postępowania, jeśli oczywiście dojdzie do uzgodnienia warunków realizacji „przedsięwzięcia – Wylesienia ...” przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Dyrektora Państwowego Gospodarstwa Wodnego – Wody Polskie oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego będzie decyzja środowiskowa, która z założenia wydawana jest przed inną decyzją lub pozwoleniem, a zwłaszcza pozwoleniem na budowę dla konkretnego zamierzenia inwestycyjno-budowlanego. Prowadzone postępowanie środowiskowe obejmuje jedynie kwestię „wycinki drzewostanu” na tak znaczącym obszarze i w żadnym aspekcie nie dotyczy środowiskowych uwarunkowań realizacji konkretnego przedsięwzięcia, które może potencjalnie powstać na tym terenie. Lokalizacja w przyszłości na terenie Strategicznego Parku Inwestycyjnego w Stalowej Woli konkretnej inwestycji - przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zostanie stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko będzie wymagać uruchomienia i przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W związku z powyższym pojawia się pytanie o to, co nastąpi po wydaniu i uprawomocnieniu się decyzji środowiskowej dotyczącej wylesienia terenów Strategicznego Parku Inwestycyjnego w Stalowej Woli? Czy skutkiem tej decyzji będzie możliwość dokonania faktycznej wycinki tak ogromnej powierzchni cennego przyrodniczo lasu w centrum Puszczy Sandomierskiej? Względy racjonalne zdają się sugerować, iż ta decyzja nie może stanowić podstawy dokonania wycinki. To dopiero kolejne decyzje, w tym wspomniana decyzja środowiskowa dotycząca konkretnego zamierzenia inwestycyjno-budowlanego i w jej konsekwencji wydana decyzja o pozwoleniu na budowę może stanowić podstawę do uruchomienia działań związanych z faktyczną wycinką.
Równolegle przed Regionalnym Dyrektorem Lasów Państwowych w Lublinie toczy się postępowanie dotyczące przedmiotowego obszaru w sprawie wydania decyzji pozwalającej na trwałe wyłączenie gruntów z produkcji leśnej. Analiza obowiązujących przepisów prawa nie pozwala jednoznacznie stwierdzić i wskazać, w jakim momencie może dojść do zakończenia procesu administracyjnego i faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji leśnej i po jakiej decyzji/pozwoleniu Lasy Państwowe będą zobligowane wejść w teren i dokonać faktycznej wycinki lasu. O ile znana i wypracowana jest ścieżka „Zmiany lasu na użytek rolny”, to o tyle na samo „wylesienie” wprowadzone ustawą z dnia 23 lipca 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych nie ma właściwej interpretacji i orzecznictwa. Art. 4 ust. 1 przywołanej regulacji prawnej stwierdza jedynie, że „Lasy Państwowe zarządzające przed zamianą, o której mowa w art. 1 ust. 1 i 3, lasami, gruntami i innymi nieruchomościami będącymi przedmiotem tej zamiany są obowiązane do dokonania nieodpłatnie wycinki drzew i krzewów oraz ich uprzątnięcia w terminie ustalonym w odrębnym porozumieniu zawartym między Lasami Państwowymi a podmiotem, z którym została dokonana ta zamiana”. Natomiast prezydent miasta Stalowa Wola wnioskuje do nadleśniczego Nadleśnictwa Rozwadów o niezwłoczne podpisanie porozumienia w sprawie usunięcia drzew z przedmiotowego terenu, tj. powierzchni 870 ha powołując się jedynie na zapisy specustawy. Jaką mamy gwarancję, że cały ten obszar zostanie zagospodarowany w terminie 10 lat od dnia dokonania zamiany? Zgodnie z art. 5 ust. 1 o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych, jeżeli cel określony w umownie zamiany nie zostanie zrealizowany, Lasy Państwowe mogą żądać zwrotu nieruchomości od każdoczesnego jej właściciela. Zasadna jest zatem ochrona drzewostanu, który jest nie tylko źródłem samych korzyści dla całego ekosystemu, ale również pozwoli w przyszłości bezproblemowo kontynuować prowadzenie gospodarki leśnej na tym terenie.
Prezydent miasta Stalowa Wola wydał decyzję środowiskową dla zadania inwestycyjnego p.n. „Budowa krytego toru do badan´ broni strzeleckiej i artyleryjskiej do kalibru 40mm oraz budowa magazynu z niezbędną infrastrukturą technicznaą na dz. ewid. 159/6”. Przedmiotowe zamierzenie zlokalizowane jest na gruntach przejętych przez gminę Stalowa Wola na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (Dz. U. 2021 poz. 1623). Prezydent miasta Stalowa Wola wystąpił z wnioskiem o podpisanie porozumienia w sprawie usunięcia drzew. Na dzień dzisiejszy mamy do czynienia z gruntami w ewidencji oznaczonymi jako Ls, które nie są już własnością Skarbu Państwa i Nadleśnictwo Rozwadów nie ma do nich żadnego tytułu prawnego, jak również brak jest dla tych gruntów opracowanych dokumentów planistycznych, tj. uproszczonych planów urządzenia lasu. Ww. specustawa daje Lasom Państwowym możliwość tylko i wyłącznie dokonania czynności faktycznej usunięcia drzew. Na mocy ww. ustawy Lasy Państwowe obowiązane są do dokonania nieodpłatnie wycinki drzew i krzewów oraz ich uprzątnięcia w terminie ustalonym w ww. porozumieniu zawartym między Lasami Państwowymi a miastem Stalowa Wola (dziś właścicielem gruntu już jest HSW SA). Po analizie dokumentów i obowiązujących przepisów prawa Nadleśnictwo Rozwadów stoi na stanowisku, iż aby móc wejść w teren w ramach przedmiotowego porozumienia powinno dojść do sytuacji, w której dojdzie do faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji leśnej. Według dostępnych interpretacji faktyczne wyłączenie gruntów z produkcji leśnej następuje z chwilą rozpoczęcia realizacji inwestycji. Zgodnie z nimi za dzień rozpoczęcia inwestycji stosownie do art. 41 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane przyjmuje się dzień rozpoczęcia budowy odnotowany w dzienniku budowy. Mając na uwadze powyższe należy precyzyjnie wyjaśnić i określić w oparciu o obowiązujące przepisy prawa warunki, na podstawie których Lasy Państwowe będą mogły wejść na grunt i dokonać faktycznej wycinki drzew i krzewów oraz na jakiej powierzchni, całej działki czy tylko obszaru, którego dotyczy zamierzenie (pozwolenie na budowę i decyzja środowiskowa), co będzie dla Lasów Państwowych gwarantem właściwego kierunku postępowania w przedmiotowej sprawie. Przedmiotowa inwestycja, tj. Budowa krytego toru do badan´ broni strzeleckiej i artyleryjskiej do kalibru 40 mm oraz budowa magazynu z niezbędną infrastrukturą techniczną na dz. ewid. 159/6 jest zlokalizowana na działce o powierzchni ok. 14 ha. Natomiast w decyzji środowiskowej oraz pozwoleniu na budowę dla tej konkretnej inwestycji faktyczna powierzchnia inwestycji zajmuje jedynie ok. 1,4 ha, a więc tylko 10% powierzchni całej działki. Nie ma zatem jakiejkolwiek potrzeby i podstawy do dokonania wycinki na całej powierzchni działki. To pierwsze, powyższe przedsięwzięcie jest jednym z kilku planowanych przez prezydenta miasta Stalowa Wola, które będzie realizowane tym trybem. Pokazuje ono skalę problemu i jednocześnie bardzo precyzyjnie określa sposób ustalenia i zakres potrzebnej do realizacji przedsięwzięcia niezbędnej wycinki. Takie podejście do problemu powinno z jednej strony dać miastu Stalowa Wola możliwość rozwoju, a z drugiej zapewnić minimalne straty w środowisku i maksymalną ochronę wartości cennych przyrodniczo.
W związku z powyższym proszę o dokonanie szczegółowej analizy przedstawionych problemów i ustosunkowanie się do szeregu wątpliwości natury prawnej w kontekście rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych. Poważne wątpliwości, jakie pojawiają się w kontekście rozwiązań przyjętych w tej ustawie powinny stanowić podstawę do wypracowania wniosków i przygotowania niezwłocznie propozycji niezbędnych zmian w ustawie, celem zagwarantowania skutecznej ochrony interesu publicznego, a zwłaszcza jak najmniejszej degradacji środowiska naturalnego.