do ministra zdrowia
w sprawie stanu zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS w Polsce
Zgłaszający: Anita Kucharska-Dziedzic, Ewa Kołodziej, Magdalena Filiks, Klaudia Jachira, Katarzyna Maria Piekarska, Wanda Nowicka, Krzysztof Śmiszek, Dorota Łoboda
Data wpływu: 27-11-2023
Szanowna Pani Minister,
zbliżający się Światowy Dzień AIDS stanowi okazję do refleksji nad stanem zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS w Polsce oraz nad wyzwaniami, przed którymi staje społeczeństwo w aspekcie przeciwdziałania tej zakaźnej chorobie - również w zakresie zdrowia psychicznego.
Z niepokojem obserwujemy, że problem ten nie ogranicza się jedynie do aspektów zdrowotnych, lecz także niesie za sobą społeczne i emocjonalne konsekwencje dla osób dotkniętych HIV i ich rodzin. Ostracyzm, z jakim się spotykają, stanowi istotne zjawisko wymagające naszej uwagi i skutecznej interwencji ze strony władz.
Pragniemy podkreślić, że walka z HIV/AIDS musi iść w parze z promocją społeczeństwa otwartego, przyjaznego i wspierającego dla każdego, niezależnie od statusu serologicznego. Światowy Dzień AIDS, obchodzony 1 grudnia, stanowi doskonałą okazję do zwrócenia uwagi społeczeństwa na konieczność eliminacji stygmatyzacji związanej z zakażeniem HIV.
Chociaż postęp medycyny umożliwił kontrolę wirusa i zapobieganie rozwojowi AIDS, to walka z prezentowanymi przez nie społecznymi barierami pozostaje obszarem wymagającym pilnych działań. Świadomość i edukacja - także seksualna - są kluczowe w przełamywaniu stereotypów i dezinformacji dotyczącej HIV/AIDS, ale i najskuteczniejszym narzędziem zapobiegania zakażeniom.
W Polsce od stycznia do połowy listopada 2023 r. odnotowano najwyższą dotychczas liczbę nowo wykrytych zakażeń HIV - 2590. Dla porównania w całym 2022 r. - który także był pod tym względem rekordowy - odnotowano 2384 zakażenia HIV. To zatrważające liczby, których moglibyśmy uniknąć, wprowadzając chociażby refundację terapii przed i poekspozycyjnej, które w większości krajów rozwiniętych są standardem bezpłatnie dostępnym dla każdego obywatela.
W tym kontekście chcielibyśmy zgłosić pytania dotyczące aktualnych działań podejmowanych przez Ministerstwo Zdrowia w zakresie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa HIV oraz zwrócić uwagę na konieczność uwzględnienia w tych działaniach aspektów społecznych i edukacyjnych. Zwracamy się zatem z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Ile zakażeń wirusem HIV zarejestrowano w latach: 2020, 2021, 2022 i 2023 w podziale na poszczególne województwa, na płeć zakażonych i ich wiek?
2. Czy i w jaki sposób osoby zakażone wirusem HIV w Polsce otaczane są opieką psychologiczną i psychiatryczną w ramach oferowanych świadczeń? Czy ministerstwo monitoruje dostępność i jakość oferowanego wsparcia? Jeżeli tak, w jaki sposób?
3. Prosimy o szczegółowe informacje dotyczące aktualnych programów przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa w Polsce:
a) Jakie konkretne działania podejmuje ministerstwo w ramach tych programów i jak wygląda monitoring oraz wskaźniki skuteczności?
b) Czy ministerstwo planuje uruchomienie dodatkowych programów i zwiększenie nakładów finansowych na realizację strategii walki z HIV/AIDS?
c) Co planuje ministerstwo w zakresie działań edukacyjnych i czy podejmuje w tym zakresie współpracę z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się tym tematem – jeśli tak, z jakimi?
4. Jakie działania zamierza podjąć ministerstwo w temacie niskich uposażeń pracowników Krajowego Centrum ds. AIDS, prowadzących obecnie do bardzo trudnej sytuacji kadrowej, a co za tym idzie obniżenia skuteczności podejmowanych przez nich działań?
5. Czy ministerstwo zamierza zwiększyć liczbę punktów konsultacyjno-diagnostycznych przy Krajowym Centrum ds. AIDS, gdzie bezpłatnie, anonimowo i bez skierowania można wykonać testy na HIV? Pragniemy tu podkreślić, że obecnie obserwujemy tendencje odwrotne (np. zamknięcie takiego punktu w Gorzowie Wielkopolskim).
6. Czy Ministerstwo Zdrowia prowadzi działania zmierzające do ujęcia na liście refundacyjnej tzw. terapii przed i poekspozycyjnej (PREP i PEP)? Jeśli tak, to jakie kroki zostały dotychczas podjęte? Jeżeli nie, to czy takie działania zostaną podjęte? W przypadku udzielenia negatywnych odpowiedzi na oba pytania, prosimy o podanie przesłanek, które skłaniają do pozostawienia tej formy terapii poza zakresem refundowanych świadczeń zdrowotnych.
Z poważaniem
dr Anita Kucharska-Dziedzic
Posłanka na Sejm RP