do ministra finansów
w sprawie podjęcia prac legislacyjnych mających na celu ustalenie, że koparka nie jest środkiem transportu w rozumieniu art. 2 pkt 10 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług
Zgłaszający: Tomasz Głogowski
Data wpływu: 17-01-2024
Szanowny Panie Ministrze,
w związku z niejednolitym postępowaniem urzędów skarbowych wskazuję, że niezbędne jest podjęcie prac legislacyjnych w celu ustalenia na podstawie ustawy bądź przepisów wykonawczych statusu „koparki” jako maszyny budowlanej, która nie podlega obowiązkowi złożenia VAT-23 w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Do tej pory urzędy skarbowe – w ocenie wielu przedsiębiorców – dokonują wykładni na podstawie art. 38 ust. 1 w zw. z ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym „środek transportu”, o którym mowa w art. 56 oraz w art. 59 akapit pierwszy lit. g) dyrektywy 2006/112/WE, obejmuje pojazdy mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu.
Przepis art. 2 pkt 10 lit. a wskazuje natomiast, że przez nowy środek transportu rozumie się przeznaczone do transportu osób lub towarów pojazdy lądowe napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy; za moment dopuszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zarejestrowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza; jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, za moment dopuszczenia do użytku tego pojazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta.
W związku z faktem, że definicja powyższa wskazuje na obowiązek rejestracji jako przesłankę określenia środka transportu podlegającego zgłoszeniu VAT-23 pomocniczo przywołać należy treść przepisu art. 71 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym: Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Przepis ten nie dotyczy pojazdów, o których mowa w ust. 3. Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 33 ustawy Prawo o ruchu drogowym: Pojazd samochodowy jest to pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego; w ustępie 36 przywołanego przepisu ustawodawca zdefiniował pojazdy specjalne jako pojazd samochodowy lub przyczepę przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia; w pojeździe tym mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji.
Urzędy skarbowe wielokrotnie, m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 21 listopada 2014 roku (sygn. ILPP2/443-928/14-2/AK) określały, że koparki nie są pojazdami samochodowymi, koparko-ładowarki nie są pojazdami samochodowymi, agregaty prądotwórcze nie są pojazdami samochodowymi, walec wibracyjny nie jest pojazdem samochodowym, ubijarki nie są pojazdami samochodowymi, zagęszczarki nie są pojazdami samochodowymi, układarka mas bitumicznych nie jest pojazdem samochodowym, są natomiast maszynami budowlanymi.
Odnieść w tym zakresie należy się również do cech koparki. Koparka nie może być wykorzystywana do transportu osób ani towaru. Zabraniają tego przepisy o ruchu drogowym. Może być wykorzystywana wyłącznie do załadunku i rozładunku, w przeważającej części kruszywa. Koparka może przemieszczać się po drogach publicznych jako pojazd wolnobieżny. Koparka nie podlega rejestracji ani obowiązkowym badaniom technicznym. Mobilność koparki przejawia się wyłącznie załadunkiem i rozładunkiem kruszyw w miejscu, w którym wykonywane są prace, nie może być wykorzystywana jako środek do transportu osób ani towarów. Posiada tylko jedno miejsce siedzące dla operatora. Koparka ma silnik o pojemności większej niż 48 cm3. Co istotne, maszyny tego typu nie mają podanego przebiegu w kilometrach, gdyż znaczną część czasu pracy wykonują, stojąc w miejscu, pracuje tylko silnik, a maszyna wykonuje pracę. Koparka ponadto nie podlega rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego.
Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że koparka nie jest „środkiem transportu” w rozumieniu, jakie wynika z przepisów VAT-u lub rozporządzenia wykonawczego 282/2011. Podstawową funkcją nabytej koparki jest przesypywanie kruszyw w magazynie oraz załadunek kruszyw. Z kolei mobilność koparki przejawia się wyłącznie załadunkiem i rozładunkiem kruszyw w miejscu pracy maszyny budowlanej – koparki. Koparka nie podlega rejestracji ani obowiązkowym badaniom technicznym.
Definicje branżowe ponadto jednoznacznie wskazują na cechy koparki jako maszyny budowlanej, tzn. poprzez pojęcie koparki należy rozumieć urządzenie stworzone z myślą o wykonywaniu robót ziemnych. Zastosowanie znajduje głównie w oddzielaniu urobku i załadunku go na maszyny transportowe bądź składowiska. Wskazać należy również, że od osoby posługującej się koparką wymaga się posiadania uprawnień operatora koparki. W trakcie kursu, na podstawie którego można uzyskać stosowne uprawnienia, kandydat zobowiązany jest przyswoić wiedzę z zakresu budowy konkretnej klasy maszyn budowlanych i sposobu ich działania, a stosowne uprawnienia odnotowane są w książce operatora maszyn roboczych.
Mając na uwadze powyższe, terminologia branżowa jednoznacznie kwalifikuje koparki jako maszyny budowlane. W tym kontekście przywołać należy także przepis art. 2a ustawy Ordynacja podatkowa w brzmieniu: Niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.
W opozycji do przywołanych wyżej ustaleń urzędów skarbowych stoi m.in. treść rozporządzenia ministra rozwoju i finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, w którym w § 2 pkt 1 oraz 2 koparki jednonaczyniowe oraz wielonaczyniowe zalicza się do maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych. Dotychczasowa praktyka powoduje liczne wątpliwości po stronie przedsiębiorców i konieczne jest podjęcie prac legislacyjnych, których efektem będzie ujednolicenie pojęć oraz definicji na gruncie prawa podatkowego oraz definicji wynikającej z terminologii branżowej, a w kolejności zmiany definicji środków transportu poprzez jednoznaczne wyłączenie maszyn budowlanych, w szczególności koparek z zakresu ww. definicji.
W związku z powyższym, proszę o odpowiedź na pytanie:
Czy ministerstwo dostrzega problem niejednoznacznej interpretacji definicji koparki i czy zamierza podjąć w tej sprawie prace legislacyjne?