10. kadencja, 1. posiedzenie, 12. dzień (20-12-2023)
56. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (druki nr 128, 128-A, 128-B, 128-BA, 128-C i 131).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Hanna Majszczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się do dyskusji i pytań zadawanych w trakcie prezentowania państwa stanowiska wobec projektu ustawy związanego z realizacją ustawy budżetowej na rok 2024, chciałabym się odnieść do tych tematów.
Może zacznę od pytań pana posła Kowalczyka, gdyż one były już zawarte w samej opinii i ocenie tego projektu. Chciałabym zapewnić pana posła, że z całą pewnością zapisy zaproponowane w związku z przyjętą autopoprawką do tego projektu ustawy okołobudżetowej, dotyczące tego wskaźnika dla nauczycieli... W poprzednim, pierwotnym kształcie tej ustawy okołobudżetowej ten wskaźnik rzeczywiście wynosił ponad 6%, ale chciałabym przypomnieć, że on się odnosił do projektu budżetu złożonego do 30 września, gdzie przewidziano podwyżki dla nauczycieli wyłącznie w wysokości 12,3%, i ten wskaźnik, o którym pan poseł wspominał, czyli ponad 6%, ledwo podnosił dla początkujących nauczycieli te wynagrodzenia do 20%. Oczywiście w związku z tym, że w projekcie ustawy budżetowej przesłanym przez rząd w dniu wczorajszym do Wysokiej Izby zmieniły się kwoty bazowe w sposób istotny dla nauczycieli, bo ta kwota bazowa rośnie o 30% i będzie to kwota w wysokości 5176 zł, to ten wskaźnik tutaj zastosowany, czyli te 2,308%, powoduje, że podwyżka dla nauczycieli początkujących będzie w wysokości 33%. A więc wprawdzie gdy się patrzy na same procenty, wskaźnik wydaje się niższy, ale z całą pewnością powoduje, że w efekcie to wynagrodzenie będzie prawie ponaddwukrotnie wyższe niż to, które wynikało z pierwotnego przedłożenia tego zapisu. Odnosiło się to wyłącznie do podwyżki na poziomie 12,3%. Jest to z pewnością rozwiązanie bardzo korzystne dla nauczycieli i oczywiście dla samorządów.
Odnosząc się do jednego z pytań, które zostały przedstawione odnośnie do tej ustawy okołobudżetowej, chciałbym powiedzieć, że całe kwoty podwyżek zostały wyliczone na podstawie posiadanych informacji, pochodzących z systemu informacji oświatowej, w Ministerstwie Edukacji Narodowej, z całym z poszanowaniem zasad wyliczania subwencji, czyli wszystkie kwoty, które zasiliły subwencję oświatową, pokrywają to podniesienie kwoty bazowej dla nauczycieli o 30%. Dodatkowo te kwoty jeszcze zostały zwiększone, ponieważ uwzględniają właśnie te rozwiązania w ustawie okołobudżetowej, aby zapewnić jeszcze właśnie ten dodatkowy mnożnik, to dodatkowe zwiększenie o 2,3% dla tych nauczycieli początkujących. Te środki w subwencji budżetowej są zapewnione, a dodatkowo, o czym wielokrotnie państwo już wspominali, są środki dla nauczycieli w przedszkolach. W tej dotacji dla przedszkoli zostały zapewnione oczywiście kwoty dla samorządów wyliczone odpowiednio na zasadach, które zapewniają im przekazywanie również zwiększonych dotacji dla szkół niepublicznych, zgodnie z ich obowiązkiem. A więc w całości ten obowiązek dla samorządów przewidziany w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego co do finansowania przedszkoli został w tym przypadku przejęty przez budżet państwa.
Odnosząc się jeszcze do wątpliwości pana posła co do pojawienia się w tej ustawie okołobudżetowej szeregu przepisów umożliwiających przekazywanie papierów wartościowych na dość istotną kwotę, chciałabym zwrócić uwagę, że oczywiście nie ma obawy co do poszanowania jakiegoś przestrzegania racjonalności i zasad gospodarowania środkami publicznymi, ponieważ wszystkie te rozwiązania, na co zwrócił uwagę jeden z panów posłów, mają charakter fakultatywny, co oznacza, że będą wprowadzane z poszanowaniem sprawdzenia zasadności przekazywania tego typu instrumentów odnośnie do dofinansowania określonych jednostek w celu realizacji konkretnych zadań. Na marginesie chciałabym zwrócić też uwagę, że większość z tych rozwiązań była w tym pierwotnym przedłożeniu, które zostało skierowane do Sejmu.
Co do uprawnienia i wartości papierów wartościowych, które może przekazywać premier na podstawie tego projektu, jest to rzeczywiście 12 mld zł, ale chciałabym też zwrócić uwagę, że obecna ustawa budżetowa na rok 2023 przewiduje taki mechanizm i uprawnienie dla premiera do wysokości 15 mld zł, czyli i tak to uprawnienie jest o 3 mld zł niższe niż obecnie. Co więcej, co macie już państwo zawarte w ustawie budżetowej, w projekcie ustawy na rok 2024, obniżony został też górny limit, dodatkowo ten już wewnętrzny limit do dyspozycji pana premiera.
Jeżeli chodzi o zapoznanie się samorządów z ustawą okołobudżetową i ze środkami, jakie będą im przynależne w związku z uruchomieniem subwencji rozwojowej, to oczywiście na spotkaniach z samorządami będziemy im przekazywać tę informację możliwie jak najszybciej, ale zgodnie z zasadami oficjalna informacja może być przekazana dopiero po uchwaleniu ustawy budżetowej, bo wtedy będzie wiadomo, jaka kwota będzie mogła być podzielona między te samorządy. Dopóki budżet nie zostanie zamknięty, nie zostanie przyjęty przez Wysoką Izbę i podpisany przez pana prezydenta, oczywiście te prace cały czas będą mogły jeszcze mieć na ten zakres rozwiązań wpływ.
Co do sformułowania, że przekazywana kwota jest dość skromna, bo to jest tylko 3,2 mld zł, to myślę, panie pośle, że trzeba ją odnieść do kwoty wynoszącej zero, która by była, gdyby tej autopoprawki nie złożono, bo propozycja na rok 2024 odnosiła się do zawieszenia przez kolejny rok wypłacania tej subwencji rozwojowej. Jeżeli odnosimy tę kwotę do zera, to jest to dość istotne wsparcie w połączeniu z innymi, o których tutaj była mowa, czyli zwiększonej o ponad 20 mld zł subwencji oświatowej, ponad 2 mld zł na przedszkola i 3,2 mld zł na tę subwencję rozwojową. To jest olbrzymie zasilenie jednostek samorządu terytorialnego.
Jeżeli chodzi o pytania o kontynuowanie programów strategicznych, są one oczywiście przede wszystkim realizowane w ramach funduszu COVID. Ten fundusz dalej funkcjonuje. W tych planach, które widzimy, i w tych projekcjach, które tam się znajdują, w odniesieniu do Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg nie ma żadnych działań, które miałyby ograniczać funkcjonowanie tego typu instrumentu wsparcia dla samorządów.
Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące reguły finansowej, oczywiście ono co do zasady dotyczy samego budżetu, nie ustawy okołobudżetowej, o której dzisiaj Wysoka Izba dyskutuje i którą omawia, ale rzeczywiście w ostatnich latach ta reguła wydatkowa była wielokrotnie zmieniana i co do zasady wielokrotnie związana z dokonywaniem pewnych wyłączeń, które osłabiały jej znaczenie i tak naprawdę powodowały, że nie miała ona istotnego znaczenia dla kształtowania finansów publicznych. Tak naprawdę była dostosowywana co do zasady do potrzeb.
Jeżeli chodzi o nowelizację, częstotliwość nowelizacji, to oczywiście trudno oceniać tę częstotliwość nowelizacji zarówno ustaw budżetowych, jak i okołobudżetowych. To zawsze jest związane z określonymi potrzebami czy też sytuacją. Natomiast w odniesieniu do tak postawionego pytania i połączeniu go z ustawą okołobudżetową, na temat której Wysoka Izba dzisiaj debatuje i o której dyskutuje, to chciałabym zwrócić uwagę, że tu nie mamy do czynienia z nowelizacją, ponieważ była to autopoprawka złożona do projektu, który wpłynął do Wysokiej Izby. Tu jeszcze nic nie jest nowelizowane. Po prostu ta autopoprawka nadaje nowe brzmienie ustawie okołobudżetowej, ale przede wszystkim wprowadza te regulacje, o których wspominałam, związane z uruchomieniem subwencji rozwojowej czy też zastosowaniem, wprowadzeniem rozwiązań umożliwiających podwyższenie wysokości, tzn. określenie wysokości podwyżki dla nauczycieli początkujących jako 33%, a nie 30%. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela)
Przebieg posiedzenia