10. kadencja, 10. posiedzenie, 1. dzień (24-04-2024)

2. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 233 i 289).

Poseł Krystyna Szumilas:

    Panie Pośle! Nie polityka, a szacunek dla przeszłości, kultury i tradycji jest motywem walki o język śląski (Oklaski), bo ten język jest ściśle związany z historią i tożsamością tego regionu, Śląska, jest kulturowym dziedzictwem Śląska. Dla Ślązaków jest językiem ich ojców, matek i dziadków, symbolem przynależności do unikalnej wspólnoty. Ludzi, którzy przybywają na Śląsk, czaruje swoją odmiennością i różnorodnością. Przez lata prób germanizacji śląskiej ziemi nasza godka była najważniejszym orężem, który służył Ślązakom do obrony ich polskości. Ślązacy trwali przy niej w czasach PRL-u, chociaż ówczesna władza szykanowała ludzi posługujących się tym językiem, odmawiając im prawa do awansu społecznego i zawodowego.

    Język śląski jest naszym językiem rodzinnym, pamięcią naszych przodków, częścią naszej kultury i tradycji. Jest obecny w życiu codziennym mieszkańców Śląska. W wielu miejscach, choć już coraz rzadziej, jest pierwszym językiem, którego dziecko uczy się w domu rodzinnym, językiem, w którym rozmawia ze swoimi rówieśnikami podczas zabawy. Jednak postępująca globalizacja, wpływ mediów, przemiany społeczne, ale też takie opinie, jakie wyraził pan poseł, ta walka ze śląskością, ustanawianie, że tylko to, co waszym zdaniem jest polskością, liczy się w tym kraju, powodują, że język śląski jest zagrożony.

    Paradoksalnie, mimo ogromnego zaangażowania społecznego, aktywności ludzi dobrej woli, naukowców, twórców i artystów, język śląski, jeżeli nie uzyska pomocy państwa, może stać się językiem przeszłości rozumianym jedynie przez wąską grupę badaczy. Szanując dorobek przeszłości, naszą historię i tradycję musimy zrobić wszystko, aby do tego nie dopuścić. Naszym obowiązkiem jest obrona i zachowanie dla przyszłych pokoleń tej niezwykłej spuścizny pozostawionej nam przez naszych przodków. W minionym ustroju państwo zwalczało śląską mowę, ale dziś to właśnie państwo powinno wesprzeć ludzi, którzy troszczą się o swój język. Nowoczesne państwo ma obowiązek chronić ten element kodu kulturowego, przeciwdziałać jego zanikowi i umożliwiać jego rozwój. Rozumieją to Ślązacy, którzy od lat walczą o to, aby język śląski zajął należne mu miejsce i stał się językiem regionalnym.

    Ten projekt, o którym dziś mówimy, dotyczy właśnie tego. W przestrzeni publicznej znane jest powiedzenie, że język to dialekt z armią i flotą wojenną, jednak jak widać, dla języka śląskiego to my, Ślązacy okazaliśmy się najskuteczniejszą armią. Dlatego wierzę, że mając na uwadze to, że język jest niezwykłą wartością, że powinniśmy szanować naszą tradycję, że powinniśmy przekazać to, co najcenniejsze, następnym pokoleniom, Koalicja Obywatelska będzie głosowała za uznaniem języka śląskiego za język regionalny. Będziemy do tego przekonywać nawet tych, którzy dzisiaj mówią, że śląskość to nie polskość. Śląskość to jak najbardziej polskość i Ślązacy to udowodnili. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia