10. kadencja, 10. posiedzenie, 1. dzień (24-04-2024)
3. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 274 i 305).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Katarzyna Nowakowska:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Posłowie i Szanowne Panie Posłanki! Szczególnie ci, którzy zabierali dzisiaj głos w tej dyskusji. Chciałabym przede wszystkim bardzo podziękować wszystkim przychylnym głosom za zrozumienie, jak ważne i tak naprawdę pilne jest przyjęcie przedłożonej przez rząd ustawy.
Dla państwa głównie z Prawa i Sprawiedliwości przygotowałam kilka cytatów z listów otwartych do pana premiera Mateusza Morawieckiego z lat 2020 i 2023, tak żebyśmy wszyscy wiedzieli, w jakiej sytuacji znaleźliśmy się, obejmując rząd.y
Cytaty. To są listy skierowane przez Polską Federację Związkową Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej. I teraz pierwszy cytat: W tym kontekście choćby warto wspomnieć o wynikach raportu NIK, w którym wskazano m.in., że pracowników socjalnych jest zbyt mało, są przeciążeni zadaniami, pracują w stresie, są nisko opłacani i często narażeni na agresję fizyczną lub słowną. Bywa, że niektórzy podopieczni ośrodków uzyskiwali więcej w formie świadczeń z pomocy społecznej, niż zarabiał pracownik socjalny. Niewątpliwym powodem do wstydu dla państwa polskiego jest fakt, iż zarobki pracowników socjalnych należą do najniższych w Europie. To jest rok 2020. Dla pokazania kontekstu przypomnę, że od 2018 r. trwał protest tej grupy zawodowej.
List z marca 2023 r. do pana premiera Mateusza Morawieckiego: Tymczasem sytuacja w sektorze pomocy społecznej pozostaje dramatyczna. Liczba zatrudnionych w tym obszarze maleje z roku na rok. Problemem i wyzwaniem dla pracodawców jest rekrutacja wykwalifikowanych pracowników. Biorąc pod uwagę starzejące się społeczeństwo i tym samym wzrost zapotrzebowania na m.in. usługi adresowane do seniorów, osób z niepełnosprawnościami lub długotrwale chorych, można powiedzieć, że w niedalekiej przyszłości z dużym prawdopodobieństwem dojdzie do sytuacji, w której zabraknie specjalistów świadczących te usługi.
Kolejnym fundamentalnym problemem są niskie płace i związany z tym bezpośrednio niski prestiż zawodu. Wszyscy w Polsce doświadczamy obecnie ogólnej drożyzny, inflacji i rosnących kosztów życia. Jednak sytuacja pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej jest wyjątkowo trudna. W dużej części gmin nastąpiło spłaszczenie płac, niezależnie od zajmowanego stanowiska, wykształcenia czy też doświadczenia zawodowego.
Pracownicy pomocy społecznej często również doświadczają sytuacji...
(Poseł Urszula Rusecka: Teraz wy rządzicie, pani minister.)
Ja bardzo chętnie panią wprowadzę w to, jaka jest sytuacja.
Pracownicy pomocy społecznej często również doświadczają sytuacji, gdy to beneficjent korzystający ze świadczeń otrzymuje większe środki finansowe niż pracownik, który tę pomoc realizuje. Marzec, 2023 r.
Szanowni Państwo! Chcę bardzo mocno podkreślić, że mamy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pełną świadomość, że w tej materii niezbędne są dalsze decyzje, które w sposób systemowy zabezpieczą odpowiednie wynagrodzenia pracowników systemu pomocy społecznej, ale też - bo o tym dzisiaj mówimy - pracowników wspierania rodziny i pieczy zastępczej oraz pracowników samorządowych instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, którzy realizują odpowiedzialne zadania w bardzo newralgicznych dla państwa i samorządu obszarach. Wiemy jednak, do jak trudnej sytuacji finansowej poprzedni rząd doprowadził samorządy. Dlatego jestem - i myślę akurat, że mówię w imieniu ministerstwa, pana premiera i rządu - bardzo zadowolona z tego, że jesteśmy w stanie dzisiaj tutaj rozmawiać o realnych podwyżkach w formie dodatków, które nie obciążą dodatkowo samorządów.
(Poseł Andrzej Gawron: Jakiej wielkości?)
Jako że wynagrodzenia te są objęte zadaniami własnymi samorządów, ważna będzie oczywiście dalsza wspólna praca nad wdrożeniem rozwiązań, które będą uzgodnione ze stroną samorządową.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że dzisiaj gasimy pożar, który został nam przekazany przez naszych poprzedników, ale rządowe programy, które powstaną na podstawie procedowanej ustawy, są niezbędne.
Padło kilka technicznych pytań, na które bardzo chętnie odpowiem.
Po pierwsze, dlaczego słowo ˝może˝ w ustawie? Dlatego że, jak powiedziałam, są to zadania własne samorządów i jest to rozwiązanie, które musimy do ustawy wprowadzić, żebyśmy jako rząd w ogóle mogli o takich dodatkach rozmawiać. Więc kolejnym krokiem oczywiście będą programy rządowe.
Odpowiedź dla pana posła, który spytał, czy one rzeczywiście będą. Proszę nie mierzyć nas swoją miarą - będą na pewno. Od kiedy? Zaplanowane są od 1 lipca. Koszty na ten rok, które zostały przewidziane w budżecie, to 1360 mln zł.
Jacy pracownicy będą objęci tymi dodatkami? I tutaj uspokajam. Jeśli chodzi o rodzaj placówki, to mamy instytucje samorządowe oraz organizacje pozarządowe, które realizują te zadania na zlecenie samorządu, czyli również związki wyznaniowe i organizacje pozarządowe. Są to pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę w tych instytucjach. Teraz jeszcze wymienię, o jakich instytucjach mówimy, bo padały pytania, czy są to pracownicy merytoryczni czy administracyjni. I znowu, nie mamy tutaj takiego rozróżnienia. Są to wszyscy pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, czyli: pracownicy ośrodków pomocy społecznej, powiatowych centrów pomocy rodzinie, centrów usług społecznych, domów pomocy społecznej, placówek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków wsparcia, ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dziennych domów pomocy, domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisk dla osób bezdomnych, schronisk dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, klubów samopomocy, systemu pieczy zastępczej, wspierania rodziny...
(Poseł Anna Dąbrowska-Banaszek: A świetlice środowiskowe?)
...asystenci rodziny, koordynatorzy rodziny i pieczy zastępczej, pracownicy placówek opiekuńczo-wychowawczych, osoby zatrudnione do pomocy w rodzinach zastępczych zawodowych i rodzinnych domach dziecka na podstawie umowy o pracę, mamy tu jeszcze żłobki, kluby dziecięce i dziennych opiekunów.
Myślę, że wyjaśniłam wszystkie zawiłości. Bardzo państwu dziękuję, bardzo dziękuję za wszystkie przychylne głosy. Naszym zadaniem jest rozwiązać problem w długiej perspektywie, systemowo, czego nasi poprzednicy nie raczyli realizować. Dziękuję serdecznie.
Przebieg posiedzenia