10. kadencja, 10. posiedzenie, 3. dzień (26-04-2024)
15. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski:
Szanowna Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W nowoczesnym państwie fundamentalną wartością i zadaniem państwa jest bezpieczeństwo socjalne każdego człowieka. Bezpieczeństwo socjalne to wolność od niedostatku, możliwość zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb, pewność, że nikt, kto mierzy się z trudnymi sytuacjami życiowymi, nie zostanie pozostawiony sam sobie.
Idea bezpieczeństwa socjalnego wyrasta z idei godności człowieka, na której oparte jest demokratyczne państwo prawne, to, w którym żyjemy. Z tego właśnie powodu każdy z nas może liczyć na troskę państwa o zapewnienie mu godnych warunków życia. Państwo zapewnia realizację idei bezpieczeństwa socjalnego w różny sposób, a jednym z tych sposobów jest właśnie pomoc społeczna.
Pomoc społeczna umożliwia osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, wspiera je w zaspokojeniu ich niezbędnych potrzeb, daje szansę na życie w godnych warunkach, na życiową samodzielność, na dobre życie. Jest to reakcja na ubóstwo, bezdomność, bezrobocie, przemoc domową, bezradność czy uzależnienia. Zadania państwa i samorządów w tej dziedzinie z roku na rok nabierają szczególnego znaczenia. Przemiany demograficzne, proces starzenia się społeczeństwa, zaburzenia psychiczne, trudności integracyjne to tylko niektóre ze zjawisk, które rozstrzygają o wadze zadań publicznych z zakresu pomocy społecznej w latach 20. XXI wieku.
Pomoc społeczna rozumiana jako zadania i podmioty, które je wykonują, to przede wszystkim ludzie. To pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, ośrodków pomocy społecznej, domów pomocy społecznej, ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków wsparcia, w tym środowiskowych domów samopomocy, domów dla matek z małoletnimi dziećmi, powiatowych centrów pomocy rodzinie czy schronisk dla bezdomnych. To grupa 133 tys. pracowników, którzy mierzą się z olbrzymim zakresem obowiązków i olbrzymimi wyzwaniami, w tym bólem i cierpieniem ludzi, którym pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na co dzień pomagają. Ich zaangażowanie, kwalifikacje i kompetencje społeczne wymagają docenienia, a dla rządu koalicji 15 października jest to sprawa oczywista.
W ocenie naszego rządu wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w systemie pomocy społecznej są nieadekwatne do wagi zadań, które oni wykonują, skali ich odpowiedzialności oraz kwalifikacji, które posiadają. Dzisiaj, po 8 latach rządów Zjednoczonej Prawicy ich pensje oscylują wokół wynagrodzenia minimalnego. Ten stan rzeczy trudno zaakceptować, dlatego podjęliśmy decyzję, aby wesprzeć tę zaniedbywaną przez lata grupę pracowników, i opracowaliśmy rozwiązanie, które daje możliwość podwyższania ich wynagrodzeń ze środków z budżetu państwa. Ten mechanizm jest bardzo istotny, ponieważ co do zasady zadania z zakresu pomocy społecznej są zadaniami własnymi jednostek samorządu terytorialnego i jako takie powinny być finansowane z ich dochodów własnych. W naszej ocenie jednak rola pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej jest na tyle doniosła, że uzasadnia to możliwość podwyższania ich wynagrodzeń ze środków budżetu państwa.
Dziś w bloku głosowań przyjęli państwo opracowaną przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej i niektórych innych ustaw, która daje Radzie Ministrów podstawę prawną do przyjmowania programów rządowych mających na celu dofinansowanie wynagrodzeń określonych w tych programach pracowników jednostek pomocy społecznej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. Programy te planujemy uruchomić od 1 lipca tego roku. Wsparcie finansowe, które będą one przewidywać, będzie wypłacone w formie dodatku, który rząd planuje w wysokości 1 tys. zł brutto. Przeznaczymy więc blisko 1 mld zł tylko na pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.
W tej chwili podjęliśmy już wstępne prace nad przygotowaniem tych programów, które będą realizowane w sprawdzonym od lat schemacie, tzn. będą to najpewniej programy przewidujące udzielanie przez wojewodów dotacji jednostkom samorządu terytorialnego, które z kolei będą przeznaczać je na dodatki do wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.
Chciałbym przy tym podkreślić, że ustawa ta daje również możliwość, aby podwyższać wynagrodzenia w formie dodatków innym grupom niż tylko pracownikom jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Chodzi o pracowników zatrudnionych w systemie pieczy zastępczej i wspierania rodziny, asystentów rodziny, pracowników placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz osobom zatrudnionym w instytucjach opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, czyli w szczególności w żłobkach i klubach dziecięcych, które prowadzone są przez samorządy.
Bezpieczeństwo socjalne obywateli to priorytet dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wiemy jednak, że tego celu nie da się osiągnąć bez troski o ludzi, którzy na co dzień odpowiadają za jego realizację. Ta myśl przyświecała nam zarówno wtedy, gdy przygotowywaliśmy przepisy, które dają możliwość przyznania dodatków do wynagrodzeń pracownikom jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, teraz, gdy pracujemy nad rządowymi programami dodatków dla tych osób, jak i będzie przyświecać w przyszłości. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia