11. kadencja, 11. posiedzenie, 1. dzień (08-05-2024)

8. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka - ˝Aktywny rodzic˝ (druk nr 319).

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dzisiaj zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy, która stanowi kompleksową odpowiedź na wyzwania związane z demografią, rynkiem pracy i usługami opiekuńczymi. Mam zaszczyt przedstawić program, który wychodzi naprzeciw potrzebom tysięcy polskich matek i ojców, którzy chcą łączyć aktywność zawodową z troskliwą opieką nad swoimi pociechami. Mam zaszczyt przedstawić rozwiązania, które przywracają aktywną rolę państwa we wspieraniu rodziców w realizacji ich potrzeb zawodowych i rodzinnych. Mam zaszczyt przedstawić projekt, który przywraca rodzicom wolność wyboru; pakiet regulacji, które niczego nie narzucają, ale wręcz przeciwnie: dają rodzicom wybór form sprawowania opieki nad dziećmi zgodnie z własnymi potrzebami i przekonaniami. Mam zaszczyt przedstawić program ˝Aktywny rodzic˝, który sprawi, że każde małe dziecko w Polsce, od 12. do 35. miesiąca życia, będzie mogło zostać otoczone opieką. Każdy rodzic takiego małego dziecka otrzyma jakąś formę wsparcia od państwa w sprawowaniu tej opieki: wsparcia w opiece nad dziećmi i wsparcia w powrocie do aktywności zawodowej. Bo opieka nad najmłodszymi to oczywiście jest zadanie rodziców, ale to także zadanie państwa. Mam zaszczyt przedstawić projekt, w którym zbiegają się priorytety koalicji 15 października. Program, w którym obok obiecanego przez premiera Donalda Tuska babciowego jest także postulowana przez Lewicę zwiększona dostępność miejsc w żłobkach. Program, w którym odnajdą się także ci rodzice, mamy i tatowie, którzy hołdują bardziej tradycyjnym wartościom i decydują się na pozostanie z dzieckiem w domu. Program, który - krótko mówiąc - daje wybór.

    Naszym priorytetem jest umożliwienie podjęcia aktywności zawodowej rodzicom dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia i zachęcenie ich do tej aktywności. Chodzi o to, aby rodzice mogli powrócić lub wejść na rynek pracy po przerwie związanej z narodzinami dziecka i z opieką nad małym dzieckiem. Aby żadna z mam po narodzeniu dziecka ani żaden z ojców, który przez jakiś czas opiekował się tym dzieckiem, nie musieli dokonywać trudnego wyboru, nie musieli decydować, czy chcą poświęcić się karierze zawodowej, czy opiekować się swoją rodziną. Program ˝Aktywny rodzic˝ jest zatem inwestycją w rynek pracy, w zatrudnienie, w aktywizację zawodową, przede wszystkim w aktywizację zawodową kobiet. Możliwość powrotu do aktywności zawodowej ma także pozytywny wpływ na świadczenia emerytalne w przyszłości. Krótszy okres bez zatrudnienia to większe szanse na lepszą pracę i rozwój zawodowy. To inwestycja w dzieci, to inwestycja w mamy, to inwestycja w całe rodziny.

    ˝Aktywny rodzic˝ to wreszcie odpowiedź na współczesne trendy demograficzne związane z malejącą dzietnością i ze starzejącym się społeczeństwem. Kiedy pyta się Polek i Polaków, dlaczego nie decydują się na założenie rodziny, na posiadanie potomstwa, bardzo często wskazują jako powód białe plamy: brak dostępu do żłobka, brak dostępu do jakiejkolwiek instytucji opieki. Mapa Polski wciąż jest pokryta takimi białymi plamami. W ponad 1 tys. gminach brakuje jakiejkolwiek formy instytucjonalnej opieki nad małym dzieckiem i temu przeciwdziała także program ˝Aktywny rodzic˝.

    Nasz program opiera się na trzech filarach. Pierwszy z nich to świadczenie ˝aktywni rodzice w pracy˝. Jest ono skierowane do aktywnych zawodowo rodziców dziecka w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. To świadczenie będzie przysługiwało bez względu na osiągane dochody, a podstawową przesłanką warunkującą prawo do tego świadczenia będzie aktywność zawodowa osób chcących się o nie ubiegać.

    Świadczenie będzie przysługiwało w wysokości 1500 zł miesięcznie na każde dziecko, a w przypadku dziecka z niepełnosprawnością kwota ta będzie powiększona do 1900 zł. W ramach tego świadczenia rodzice będą mogli zawrzeć z nianią, dziadkiem, ciocią, wujkiem lub jakąkolwiek inną osobą sprawującą opiekę nad dzieckiem umowę uaktywniającą. Będą mogli, nie będą musieli. Ale jeśli to zrobią, to z budżetu państwa zostaną sfinansowane składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za taką właśnie osobę sprawującą opiekę nad dzieckiem, składki od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia. Tego typu rozwiązanie przyczyni się do wyjścia z pracy opiekuńczej w szarej strefie, bo opieka nad dzieckiem, praca opiekuńcza to także praca.

    Drugi z filarów programu ˝Aktywny rodzic˝ to świadczenie ˝aktywnie w żłobku˝. To świadczenie skierowane do tych rodziców, którzy zdecydują się posłać swoje dziecko do żłobka i będą potrzebowali uzyskać dofinansowanie do opłat za takie miejsce. To świadczenie nie będzie w żaden sposób uzależnione ani od kryterium dochodowego, ani od kryterium aktywności zawodowej.

    Wreszcie trzeci filar to świadczenie ˝aktywnie w domu˝, które będzie przysługiwało na każde dziecko w rodzinie, także w wieku od 12. do 35. miesiąca życia, i będzie wypłacane w wysokości 500 zł miesięcznie niezależnie od poziomu osiąganego dochodu. Aktywność zawodowa rodziców w tym wypadku nie będzie brana pod uwagę, nie będzie warunkiem uzyskania tego świadczenia.

    Wybór jednego z tych trzech filarów, wybór jednego z tych trzech świadczeń będzie zależny wyłącznie od decyzji samego rodzica.

    Jak widać, program ˝Aktywny rodzic˝ to rozwiązanie systemowe, to cały wachlarz rozwiązań dostosowanych do różnych społecznych potrzeb, do potrzeb różnych rodzin. ˝Aktywny rodzic˝ to przede wszystkim odpowiedź na wyzwania. To także naprawa zaniechań poprzedników, zaniechań i zaniedbań, jeżeli chodzi o upowszechnianie dostępnej opieki nad małymi dziećmi i wsparcia. Dziś przywracamy zaufanie obywateli i obywatelek do państwa - do państwa, które nie umywa rąk, jeżeli chodzi o opiekę nad małymi dziećmi, które nie umywa rąk, jeżeli chodzi o wsparcie kobiet w aktywności zawodowej i w powrocie na rynek pracy, które nie dzieli rodzin na lepsze i gorsze, które nie uważa, że rodzina, które posiada kilkoro dzieci, jest lepsza niż ta, która posiada dziecko jedno. Każda rodzina zasługuje na wsparcie i każda rodzina takie wsparcie otrzyma.

    Miarą tej odpowiedzialności dziś będzie odpowiedzialność całej klasy politycznej, niezależnie od partyjnych barw. Tą miarą będzie zdolność do podjęcia decyzji na rzecz likwidacji barier w dostępności opieki, w dostępności wsparcia - wsparcia dla dzieci, wsparcia dla ich rodziców, wsparcia dla zatrudnienia, dla polityki odpowiedzialnego państwa. Projekt ˝Aktywny rodzic˝ jest ważnym i wielkim krokiem właśnie w tym kierunku. Ufam głęboko i szczerze, że znajdzie poparcie całej Wysokiej Izby. Dziękuję. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)

Przebieg posiedzenia