11. kadencja, 11. posiedzenie, 3. dzień (15-05-2024)

Oświadczenia.

Poseł Anna Dąbrowska-Banaszek:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 2 maja 1879 r., czyli 145 lat temu, w Warszawie urodziła się Helena Radlińska. To polska działaczka społeczna i oświatowa, profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej i Uniwersytetu Łódzkiego, twórczyni pedagogiki społecznej, organizatorka i kierownik pierwszej w Polsce katedry pedagogiki społecznej, którą założyła w 1945 r. na Uniwersytecie Łódzkim.

    Pochodziła z rodziny żydowskiej Rajchmanów należącej do elity warszawskiej. Już od początku przebywała wśród patriotów działających na szeroką skalę na rzecz kraju. W domu rodzinnym odbywały się niedzielne spotkania, w których uczestniczyli m.in. Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka, Ignacy Jan Paderewski, Eliza Orzeszkowa. Od wczesnej młodości działała na rzecz najbiedniejszych warstw społecznych, pracując m.in. w czytelniach Towarzystwa Dobroczynności oraz bezpłatnych ambulatoriach. W 1905 r. Radlińska wzięła udział w rewolucji, działając w tajnej służbie lekarskiej. Była jednym z przywódców w walce o polską szkołę. Była działaczką i współorganizatorką wielu stowarzyszeń społecznych, takich jak Towarzystwo Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Wykładała bibliotekarstwo i historię na wydziale społecznym Wyższych Kursów dla Kobiet oraz była założycielką Instytutu Oświaty i Kultury im. Stanisława Staszica.

    Aktywnie działała również na wsi. Brała udział w pracach Związku Polskiego Nauczycielstwa Ludowego. Pracowała w kółkach rolniczych. Założyła pierwszą w Polsce instytucję kształcenia pracowników społecznych na poziomie wyższym - Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Kierowała nią do 1944 r. Placówka wywarła silny wpływ na pojmowanie pracy społecznej w Polsce oraz kształcenie do pracy socjalnej.

    Helena Radlińska działała również w Międzynarodowym Ruchu Naukowym. Brała czynny udział w licznych konferencjach naukowych. Była również współpracownikiem Międzynarodowego Komitetu Badań nad Analfabetyzmem. Radlińska jest autorką 79 książek oraz ponad 500 rozpraw i artykułów, które są wyrazem jej stosunku do bieżących spraw i wychowania. Jest autorką szeregu prac dotyczących historii, pracy społecznej i samokształcenia. (Dzwonek) Głosiła ideę wychowania, za pomocą którego pragnęła budować lepszą przyszłość. Wykształciła w zgodzie ze swoją wizją kilka pokoleń pedagogów, społeczników, aktywistów, wychowawców i działaczy oświatowych.

    Zmarła 10 października 1954 r. w Łodzi. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Zasługuje na nasze wspomnienie w 145. rocznicę urodzin. Pamiętamy. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia