10. kadencja, 12. posiedzenie, 1. dzień (22-05-2024)

Oświadczenia.

Poseł Grzegorz Lorek:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 80 lat temu, 18 maja 1944 r. w południe na gruzach klasztoru Monte Cassino plutonowy Emil Czech odegrał hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo w jednej z najbardziej zaciętych batalii II wojny światowej. Okupione wielkimi stratami zwycięstwo stało się fundamentem legendy armii zesłańców. Gen. Władysław Anders tak uzasadniał udział polskich żołnierzy w bitwie narodów: Monte Cassino jest twierdzą, którą zdobyć usiłowało wiele narodów. Jest twierdzą słynną na cały świat. Jeśli odmówię, korpus zostanie skierowany do doliny Liri, gdzie atak także przyniesie ciężkie straty, ale w dłuższym czasie. Jeżeli zdobędziemy Monte Cassino, a zdobyć je musimy, wyniesiemy sprawę polską, tak obecnie sponiewieraną, w samo centrum uwagi świata.

    Monte Cassino pokazało aliantom waleczność i dzielność polskiego żołnierza. Bitwa została okupiona wielkimi stratami. Na przełomie lat 1944 i 1945 powstał Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino. Został zbudowany według projektu architektów Hryniewicza i Skolimowskiego. Budowę cmentarza nadzorował inż. Roman Wajda, uczestnik bitwy. Zbudowano go na płaskim odcinku terenu pomiędzy Monte Cassino i wzgórzem 593, a więc w miejscu najbardziej wymownym. To właśnie tamtędy szły główne natarcia 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Uroczyste oddanie nastąpiło 1 września 1945 r. (Dzwonek) Zbudowali go żołnierze, uczestnicy bitwy. Spoczywa na nim 1772 żołnierzy.

    Na cmentarzu polskich żołnierzy zostały wykute w kamieniu sentencje: Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie oraz: Za naszą i waszą wolność my, żołnierze polscy, oddaliśmy Bogu ducha, ciało - ziemi włoskiej, a serca - Polsce. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia