10. kadencja, 12. posiedzenie, 2. dzień (23-05-2024)

13. punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez Ministra Zdrowia dokument: Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 - Sprawozdanie za rok 2022 wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druki nr 82 i 246).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Kos:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się do wystąpień klubowych, chcę przede wszystkim podziękować za te dobra słowa na temat naszego programu chorób układu krążenia. Jak wszystkie strony na tej sali zauważyły, jest to bardzo istotny problem zdrowia publicznego, zdrowia Polaków i ten program jest potrzebny. Dobrze, że wszedł i na pewno będzie skutecznie, efektywnie realizowany.

    Jeżeli natomiast chodzi o zapytania, które padły z sali, to postaram się odnieść do większości z nich. Pierwsze z pytań dotyczyło mojego poprzednika w Ministerstwie Zdrowia pana ministra, senatora Waldemara Kraski. Ja co prawda nie znam biografii pana ministra, ale z tego, co jest mi wiadomo, jest moim kolegą lekarzem, lekarzem chirurgiem. Pan poseł życzył sobie odpowiedzi na piśmie, więc informacje z tych materiałów, które możemy przedstawić, w naszej odpowiedzi zawrzemy. Pewnie danych dotyczących tego, jakie liceum ogólnokształcące czy jaką szkołę podstawową skończył, nie mamy, ale to, co mamy, zawrzemy w odpowiedzi.

    (Poseł Grzegorz Braun: Czekam.)

    W kolejnym, drugim pytaniu była poruszona kwestia programu 40+, jak również pewnych pilotaży, które dzieją się i mają miejsce w naszym kraju. Te pytania się powtarzały. Program ˝Profilaktyka 40+˝ będzie przedłużony do końca 2024 r. W naszej ocenie trzeba dłużej poobserwować realizację tego programu, zrobić odpowiednią ewaluację po to, by mieć odpowiednią wiedzę przed wydaniem decyzji dotyczącej tego, co dalej: czy idziemy dalej w tym kierunku, czy też trzeba pójść w inną stronę.

    Jeżeli natomiast chodzi o program pilotażowy dotyczący sieci kardiologicznej, to tu sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, ale jako że to pytanie później się powtarzało, omówię to teraz. Ten program pilotażowy powstał w roku 2022. Na początku obejmował województwo mazowieckie, natomiast w 2022 r. rozszerzono realizację tego programu pilotażowego na województwa: dolnośląskie, łódzkie, małopolskie, pomorskie, śląskie i wielkopolskie. Pierwotny termin zakończenia realizacji to był, to jest w zasadzie, bo to przed nami, 31 marca 2025 r., z 3-miesięcznym okresem ewaluacji. Jakie mamy tutaj efekty? Skoro są pytania, to warto też przedstawić Wysokiej Izbie te dane. Według stanu na 31 grudnia ub.r., roku 2023, zawarto porozumienia z 528 podmiotami, z czego w województwie mazowieckim zawarto umowy z 63 podmiotami, w dolnośląskim - ze 103, w łódzkim - z 81, w małopolskim - z 90, w pomorskim - z 22, w śląskim - ze 100, w wielkopolskim - z 67. Te porozumienia dotyczą 1285 podmiotów leczniczych, z czego 804 to ośrodki i jednostki podstawowej opieki medycznej, 97 - oddziały, 269 - placówki ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, a 115 - szpitale.

    Jakie są efekty? Liczba zgłoszonych pacjentów wynosiła 22 325, z czego 50,4% stanowiły kobiety, a 49,6% - mężczyźni. Średni wiek pacjentów to 60 lat i co najważniejsze, średni czas oczekiwania pacjenta zgłoszonego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do specjalisty kardiologa wynosił 23 dni, a średni czas oczekiwania pacjenta na planowe leczenie w szpitalu w zależności od województwa - tutaj oczywiście mówimy o przypadkach planowych, które nie są przypadkami nagłymi, pilnymi - wynosił od 31 dni w województwie pomorskim do 49 dni w województwie dolnośląskim. Tak że efekty już zauważamy. Wymaga to, ten program jeszcze dalszej obserwacji, kontynuacji.

    Kolejne pytanie dotyczyło stylu życia, poprawy stanu świadomości mieszkańców. Jest to realizowane u nas w programie w obszarze drugim, którego celem jest ograniczenie zachorowalności na choroby serca i naczyń oraz redukcja czynników ryzyka, inwestycje w edukację, profilaktykę i styl życia.

    W obszarze edukacji prozdrowotnej, promocji zdrowego stylu życia mamy takie zadania jak: wykonany, opracowany już edukacyjny program dla zdrowia w szkołach, dla uczniów i nauczycieli klas 4-8 szkół podstawowych i uczniów klas 1-3 szkół średnich. Został opracowany materiał pod hasłem: Zdrowe dzieciaki to my, który jest narzędziem dla nauczycieli dającym dostęp do profesjonalnych bezpłatnych materiałów edukacyjnych, które dotyczą zdrowego stylu życia. Była przeprowadzona kampania społeczna: Rodzinna akcja: Zdrowa rywalizacja - ˝Zdrowie od kuchni˝ mająca na celu zachęcenie do edukacji, motywacji całych rodzin do zmiany nawyków żywieniowych na zdrowsze. Tu można by było wymieniać bardzo dużo jeszcze podobnych akcji.

    I chcę właśnie też skupić się na tym, co było może w jednym z ostatnich wystąpień i zapytań w sprawie związanej ze stylem życia jako z najważniejszą strefą, która dotyczy naszego zdrowia. Zgodnie z teorią Marca Lalonde’a, ministra zdrowia Kanady, to jeszcze lata 80. ub.w., za nasze zdrowie w głównej mierze odpowiada styl życia, to jest ponad 50%, 50-53% w zależności od danych, 20% to czynniki genetyczne, 20% to czynniki środowiskowe, a tylko 10% to jest system czy też w ogóle opieka zdrowotna. Dlatego bardzo ważne jest wprowadzenie jak najszerszej edukacji już od najmłodszego wieku i w każdym środowisku po to, by ludzie zdrowo się odżywiali, odstawili używki, natomiast jak najwięcej wykazywali aktywności fizycznej. To jest w naszym życiu najważniejsze, stąd też promocja akurat nawet tych trzech elementów jest bardzo, ale to bardzo potrzebna.

    W tym pytaniu była mowa o reklamie. Tutaj pod względem faktycznym chcę się zgodzić z panią poseł, dlatego że piwo czy to alkoholowe czy bezalkoholowe nazywa się piwem.

    (Poseł Anna Kwiecień: Dokładnie.)

    Jeżeli to będzie napój bezalkoholowy, to zmieni to trochę postać rzeczy. Natomiast trwają mocne dyskusje na szczeblu kierownictwa, które też już wyszły do branżowych ośrodków, mediów, na temat zakazu sprzedaży napojów alkoholowych na stacjach benzynowych. Jest to jeden z bardzo ciekawych kierunków, który na pewno wpłynąłby pozytywnie na stan zdrowia Polek i Polaków.

    Program ˝Profilaktyka 40+˝. Tu już mówiłem o przedłużeniu programu do 31 grudnia 2024 r. Jeżeli chodzi o jego promocję, to jest ona głównie, jak widzę, i pewnie tak nadal będzie realizowana, w Internecie, na stronach zarówno Narodowego Funduszu Zdrowia, jak i Ministerstwa Zdrowia, również wszystkich ośrodków, które w taką promocję się włączą.

    Mapa dostępu do specjalistów 2024 r. Tutaj nad tymi białymi plamami, jeżeli chodzi o dostęp do opieki zdrowotnej, pracujemy nie tylko w obszarze kardiologii, ale też w każdym obszarze: czy to zdrowia psychicznego, czy onkologii, czy każdej innej specjalności medycznej. Tak że te mapy dostępności w Departamencie Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia są przedstawiane, analizowane. To od wielu lat się robi. Będziemy na pewno robili to nadal po to, żeby lepiej dostosować to do potrzeb mieszkańców.

    Harmonogram rządu i środków wydatkowanych w roku 2024. Nie jest to, co prawda, materiał na sprawozdanie z roku 2022, niemniej jednak chcę od razu odpowiedzieć na to pytanie, gdyż takie dane posiadam. W 2024 r. planujemy przeprowadzenie czterech konkursów na dofinansowanie sprzętu medycznego. Będzie to taki konkurs na poprawę dostępu do szpitalnej diagnostyki leczenia chorób sercowo-naczyniowych poprzez dofinansowanie zakupów. Tutaj będzie to konkurs adresowany do szpitali, które mają oddziały kardiologiczne. Będzie można zakupić zarówno angiografy stacjonarne, jak również angiografy mobilne, takie aparaty z ramieniem C. Inne zadania to poprawa dostępu do szpitalnej diagnostyki leczenia chorób sercowo-naczyniowych poprzez dofinansowanie. To także konkurs skierowany do szpitali. Będą zakupione echokardiografy z funkcją echokardiografii przezprzełykowej, echokardiografy z wieloma funkcjami: echokardiografii przezprzełykowej, jak również wewnątrznaczyniowej i wewnątrzsercowej. Kolejny konkurs to wzmocnienie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w diagnostyce chorób układu krążenia przez dofinansowanie zakupu sprzętu. To jest konkurs kierowany do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. I tu będziemy dofinansowywać zakup rejestratorów typu holter ciśnieniowy i holter EKG, jak również systemy prób wysiłkowych i aparaty EKG z funkcją archiwizacji i przesyłu danych. Czwartym konkursem jest poprawa dostępu do szpitalnej diagnostyki. To konkurs skierowany do szpitali na zakup zestawów do ergospirometrii.

    Jeżeli chodzi o ramy kwotowe, to zgodnie z przyjętym programem chorób układu krążenia jest to kwota 270 mln rocznie. 24 mln były w roku 2022, bo to była końcówka roku, i później co roku 270 mln. I tu w różnych obszarach, które są w Narodowym Programie Chorób Układu Krążenia, mamy różne kwoty: inwestycje w kadry, inwestycje w edukację, profilaktykę i styl życia, inwestycje w pacjenta, inwestycje w promocję i innowacje, inwestycje w system opieki kardiologicznej. Razem to daje właśnie kwotę 270 mln zł. I będziemy starali się z tej kwoty jak największą część spożytkować z dużym efektem dla mieszkańców.

    Pilotaż, opieka koordynowana. Dobrze.

    Jeżeli chodzi o rok 2023, było też zapytanie o to, jak wyglądało wykonanie tego programu. Tutaj mamy taką sytuację, że jeśli chodzi o planowane 270 mln zł - w wydatkach bieżących jest 120 mln, a 150 mln w wydatkach majątkowych - nastąpiła zmiana tego planu w trakcie roku. Plan po zmianach obejmował kwotę 96 120 tys. zł, z czego został zrealizowany w 92,17%, natomiast kwotowo właśnie było to 88 600 tys. zł. W ramach konkursów 84 mln zostały przeznaczone na dofinansowanie zakupu sprzętu, były przeprowadzane trzy konkursy, 499 tys. na prowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnej. Przekaz kampanii brzmiał: ˝Planuję długie życie˝. Były emitowane pewne programy promocyjne w telewizji, a 4 mln zł zostały przeznaczone na zadania merytoryczne, realizowane przez ośrodek prowadzący projekt, czyli przez Narodowy Instytut Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie.

    Jeżeli chodzi o zapytanie o przyspieszenie prac - tak, to jest bardzo ważne: życie i zdrowie Polaków, szczególnie zagrożenia związane z chorobami kardiologicznymi. Dlatego nie tyle warto, co po prostu trzeba przyspieszyć wykonanie tego programu i prawidłowo spożytkować te środki, które zostały w programie przyznane. Przypomnę, że są to środki, które obejmują lata 2022-2032, czyli de facto jest to 11 lat, z czego ten jeden rok trochę krótszy, bo program trwał w nim tylko 4 dni - było 24 mln, natomiast 270 mln jest na każdy rok od 2023 do 2032. Tak że jest to kwota 2724 mln zł. Chcemy je z efektem dla Polek i Polaków wydać w najbliższych latach.

    Zwiększenie dostępności. Co jeszcze należy zrobić, by poprawić stan zdrowia mieszkańców Polski, stan zdrowia kardiologicznego? W podstawowej opiece zdrowotnej mamy opiekę koordynowaną, gdzie porada u kardiologa została wprowadzona. To bardzo dobry ruch, bardzo dobre działanie. Działa to, szczególnie w tych ośrodkach podstawowej opieki zdrowotnej, które podjęły się działań w ramach właśnie opieki koordynowanej i nie tylko. Poradnie zatrudniają lekarzy kardiologów czy też korzystają z ich usług (Dzwonek), ale oprócz kardiologów jeszcze endokrynologów, diabetologów, pulmonologów, a ostatnio nefrologów.

    Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:

    Dziękuję bardzo.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Kos:

    Już kończę, panie marszałku.

    Tak że program koordynowanej opieki w POZ jest bardzo ważny. Bardzo ważny jest ten pilotaż, o którym już powiedziałem, że dotyczył na początku województwa mazowieckiego, później dodatkowo było sześć województw. Bo na podstawie tego programu, który skończy się w połowie przyszłego roku, na pewno będziemy mieli bardzo dobry materiał do przedstawienia szerokiej oferty, jeżeli chodzi o profilaktykę i leczenie chorób układu krążenia, na najbliższe lata. Tak że podejmujemy wiele działań, wyzwań.

    Dziękuję bardzo wszystkim za zapytania. Myślę, że udzieliłem odpowiedzi. Jeżeli były niewyczerpujące, to doślemy je na piśmie. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia