10. kadencja, 13. posiedzenie, 2. dzień (13-06-2024)

5. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Maciej Bando:

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Myślę, że temat budowy elektrowni jądrowej jest na tyle interesujący, że wręcz można powiedzieć, że jest to polska racja stanu. Tak jak kwestie obronności, tak i kwestie energetyczne wpływają na życie nas wszystkich, mieszkańców tego kraju, ale też naszych sąsiadów, tych bliższych i tych dalszych.

    Należałoby uporządkować kilka wiadomości i kilka dat, które pojawiają się w mediach, które pojawiają się w przestrzeni publicznej, a główną tego przyczyną - i budującego się w tym napięcia - jest brak wystarczającej komunikacji, począwszy od 2020 r., kiedy ten program zaczął nabierać rumieńców. Wtedy zupełnie zapomniano o zaktualizowaniu polityki energetycznej i dołożeniu nowych dat i nowych harmonogramów do projektu. De facto prace nad budową pierwszej polskiej elektrowni jądrowej rozpoczęły się jesienią 2023 r., więc trudno oczekiwać, żebyśmy dzisiaj mogli mówić o opóźnieniu, które ma miejsce teraz. To opóźnienie miało miejsce już 5 lat temu, bo jak mówię, fakt wydania decyzji zasadniczej dopiero stanowi otwarcie tego, abyśmy mogli mówić o rozpoczęciu procesu budowlanego.

    Decyzja lokalizacyjna zapadła we wrześniu 2023 r., decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach - również we wrześniu 2023 r. A zwracam uwagę, jak kluczowe są to decyzje w każdym procesie inwestycyjnym. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie jest decyzją ostateczną, aczkolwiek posiada rygor natychmiastowego wykonania. Ta decyzja została oprotestowana. Spodziewamy się ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy na przełomie 2024 r. i 2025 r. Wreszcie ostatnia z podstawowych decyzji to jest październik 2023 r. - decyzja o ustaleniu lokalizacji. A więc nie można mówić o opóźnieniu, które teraz następuje. Możemy mówić o opóźnieniu, które nastąpiło w momencie startu.

    Abyśmy uświadomili sobie, jaki jest aktualnie stan prac, warto znowu przytoczyć kilka dat, których większość to rok 2023. I tak: we wrześniu 2023 r. rozpoczęły się rozmowy z Komisją Europejską dotyczące prenotyfikacji mechanizmu wsparcia dla budowy tej elektrowni. Również we wrześniu została zawarta pierwsza umowa na usługi inżynieryjne z konsorcjum Westinghouse i Bechtel, czyli z podmiotami wybranymi przez poprzedni rząd do budowy elektrowni jądrowej. Wreszcie w grudniu 2023 r. dopiero rozpoczęły się pierwsze prace przygotowawcze w terenie, ogrodzenie terenu, wstępna wycinka drzew. Aktualnie, czyli mówiąc krótko, od początku tego roku, trwają prace nad sprawdzeniem adekwatności struktury spółki Polskie Elektrownie Jądrowe do realizowanych celów. W 2023 r. mieliśmy w spółce przypadki gwałtownego wzrostu zatrudnienia nie do końca uzasadnione i nieznajdujące poparcia w potrzebach. Przygotowujemy także aktualizację tzw. harmonogramu skonsolidowanego oraz projekty ustaw, które umożliwią zarówno finansowanie inwestycji, jak i etapowanie w procesie uzyskiwania pozwoleń w ramach Prawa budowlanego.

    Kluczem do realizacji tej inwestycji, szanowni państwo, jest zakończenie tzw. inwestycji towarzyszących. Aby można było mówić o ogromnym placu budowy, należy wybudować najpierw drogi, linie kolejowe oraz specjalny pirs na morzu, który umożliwi dostarczanie wielkogabarytowych i wielkomasowych elementów na tę budowę. W związku z tym w aktualnie obowiązującym harmonogramie kluczową dla nas datą jest rok 2028. Jest to data wylania tzw. pierwszego betonu jądrowego, data, która umożliwi rozpoczęcie montażu czy budowy reaktora w danej lokalizacji. Ale żeby ten rok 2028 się ziścił, na samym początku trzeba wybudować drogi i linie kolejowe. Jest to program, który szacujemy na blisko 5 mld zł - same inwestycje towarzyszące.

    Warto wspomnieć o tym, że koordynacją inwestycji strategicznych związanych z infrastrukturą towarzyszącą zajmuje się pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, który również sprawuje... (Dzwonek) Właścicielem 100% akcji w tej spółce jest Skarb Państwa.

    Program wsparcia dla samorządów...

    Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

    Dziękuję serdecznie.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Maciej Bando:

    Na dziś, aby uzyskać tę pierwszą datę, rok 2028... Mamy pełne deklaracje ze strony wykonawcy, że potrzebuje 7 lat na zakończenie procesu budowy pierwszego reaktora od tej daty, czyli to rok 2035, następnie kolejne reaktory będą kończone w odstępach jednorocznych. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia