10. kadencja, 13. posiedzenie, 2. dzień (13-06-2024)

Oświadczenia.

Poseł Tadeusz Tomaszewski (tekst niewygłoszony):

    Oświadczenie poselskie w sprawie funkcjonowania obiegu zużytych opon w Polsce

    Szanowna Pani Marszałek! Polskie Stowarzyszenie Recyklerów Opon zasygnalizowało mi problemy branży recyklingu opon. W Polsce jedynie 79% zużytych opon jest efektywnie poddawanych odzyskowi i recyklingowi. W krajach UE stosujących system EPR w przypadku opon gorzej jest tylko w Bułgarii (67%), Czechach (72%) i Słowenii (76%). Średnia UE to 95%. W Polsce 32% zużytych opon trafia do przysłowiowego pieca (odzysk energii), podczas gdy analizy LCA pokazują, że recykling jest ponad czterokrotnie korzystniejszy dla środowiska niż spalanie. To dane za 2019 r., brak nowszych, za Europejskim Stowarzyszeniem Producentów Opon i Gumy ETRMA.

    Spośród krajów UE, które wprowadziły system EPR, Polska ma jeden z najniższych poziomów odzysku i recyklingu. W Polsce niezmiennie od 2007 r. ustawowy poziom odzysku, do którego zobowiązani są producenci, wynosi tylko 75%, w tym m.in. 15% to recykling. W większości krajów UE z systemem EPR ten poziom to ponad 90%. Źródło: opracowanie własne PSRO za 2024 r.

    Stawki opłat związanych z odzyskiem w Polsce to drugie najniższe stawki w głównych 15 krajach stosujących EPR i wynoszą tylko 300 zł za 1 t. Niższe są tylko w Rumunii, ok. 173 zł za 1 t. Średnia dla ww. 15 krajów europejskich stosujących EPR to 600 zł za 1 t. Źródło: opracowanie własne PSRO za 2024 r.

    Liczne doniesienia prasowe wskazują na to, że wady systemu prowadzą do problemów środowiskowych. Tylko w dwóch gminach: Maciejowice i Damnica i trzech nadleśnictwach: Lębork, Międzychód, Gniewkowo w 2023 r. odnaleziono 47,9 t zużytych opon na dzikich wysypiskach. Zgodnie z informacjami z samorządów 13 200,5 t w całej Polsce znajduje się na nielegalnych składowiskach w dyspozycji rolników. Pełne dane są nieznane, ponieważ wiele gmin i nadleśnictw nie prowadzi ewidencji i analiz w tym zakresie. Źródło: opracowanie własne PSRO na podstawie informacji od wskazanych podmiotów.

    Opony są cennym źródłem surowców i łatwym success story dla GOZ. Obecnie są z powodzeniem stosowane np. jako składnik nawierzchni drogowych. Opony są jednym z priorytetów ecodesignu przewidzianym w powstającym rozporządzeniu ESPR.

    Polskie Stowarzyszenie Recyklerów Opon przedstawiło swoje postulaty. Postulaty w sprawie recyklingu opon: przywrócenie poprzedniej definicji odzysku i zwiększenie ustawowych minimów odzysku i recyklingu odpowiednio do 100% i 50%, objęcie systemem EPR opon pełnych, wsparcie edukacji, logistyki i systemu zachęt dla małych i średnich zakładów wulkanizacyjnych, uszczelnienie systemu odzysku i recyklingu ELT w obszarze BDO ze zmianą dotyczącą procesu R1 (dokumenty DPR), uzupełnienie hierarchii postępowania z odpadami o kryteria oparte o ochronę zasobów, emisje i oszczędność energii, wprowadzenie monitoringu problemu w drodze jakościowych (skład) obowiązków informacyjnych firm usuwających tzw. dzikie wysypiska.

    W sprawie wykorzystywania recyklatów postulują o skoordynowanie w ramach Unii Europejskiej wprowadzenia obowiązku uwzględnienia aspektów środowiskowych w zamówieniach publicznych, w tym poprzez wykorzystanie recyklatów, wprowadzenia jako zasady wykorzystania recyklatów w sektorze budowlanym, ze szczególnym uwzględnieniem dróg, stworzenie celowanych działań pomocowych nakierowanych na wsparcie innowacji w obszarze GOZ, w tym recyklingu opon, wprowadzenie specjalnej ustawy nakierowanej na obowiązki związane z GOZ i wspierające udział polskich podmiotów na forum ecodesignu.

    W związku z powyższym uprzejmie proszę o odpowiedzi na następujące pytania: Jak pani minister odniesie się do problemów branży recyklingu opon przedstawionych przez Polskie Stowarzyszenie Recyklerów Opon? Czy planowane jest zwiększenie ustawowego poziomu odzysku i recyklingu? Czy planowane jest zwiększenie opłat związanych z odzyskiem w Polsce? Czy planowane są konsultacje ministerstwa ze środowiskiem branży recyklingu opon? Jakie działania podjął rząd w celu wyeliminowania problemu składowania zużytych opon na dzikich wysypiskach? Jak pani minister odniesie się do postulatów przedstawionych przez Polskie Stowarzyszenie Recyklerów Opon?

Przebieg posiedzenia