10. kadencja, 13. posiedzenie, 3. dzień (14-06-2024)

18. punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez Ministra Infrastruktury dokument: Informacja z wykonania w 2023 roku programu wieloletniego pn.: ˝Program ochrony brzegów morskich˝ oraz harmonogram prac na rok 2024 wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (druki nr 298 i 338).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Arkadiusz Marchewka:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Szanowni Państwo Parlamentarzyści! Padło wiele pytań, na które odpowiem, zaczynając od tych, które zostały skierowane na samym początku, dotyczących sytuacji związanej właśnie z przeładunkiem zbóż. Wiele pytań zadanych było podobnych, więc pozwólcie państwo, że kompleksowo na nie odpowiem.

    Na samym początku chcę państwa zapewnić, że przeładunek zbóż na polskim wybrzeżu jest bezpieczny. Pierwszych 5 miesięcy pokazuje, że mamy zdecydowany wzrost przeładunków właśnie w segmencie Agro i zbóż. W Gdańsku to jest 27% więcej rok do roku, w Szczecinie i Świnoujściu to jest 11% więcej i w Gdyni to jest 7% więcej. A więc jakiekolwiek straszenie i opowiadanie bzdur o tym, że polscy rolnicy nie będą mieli gdzie eksportować zboża, jest po prostu fake newsem i waszym oszustwem. Chcę tylko powiedzieć, że zdolności przeładunkowe polskich portów to jest miesięcznie, jeśli chodzi o kwestię zbóż, ok. 1 mln t. W pierwszych miesiącach tego roku średni przeładunek to było ok. 500-600 tys., więc potencjał jest jeszcze do zrealizowania.

    Kwestia terminala w Szczecinie. W ostatnich tygodniach została poprowadzona jakaś fałszywa narracja, nie wiadomo z jakich względów, która mówiła o tym, że polscy rolnicy będą mieli jakieś problemy. Nie, to jest kompletna bzdura. Chcę państwu powiedzieć jasno. Ten terminal dotyczy 2,5% przeładunków w polskich portach - 2,5%. W portach Szczecina i Świnoujścia przeładowcy mają możliwość realizowania przeładunku zbóż w ośmiu terminalach, które realizują takie przeładunki. Więc jakiekolwiek opowiadanie bzdur o tym, że nie będzie gdzie eksportować zboża, jest po prostu kłamstwem i oszustwem i proszę, abyście tak nie robili. Co więcej, w Świnoujściu powstaje kolejny terminal zbożowy realizowany przez spółkę OT Port. Będzie w przyszłym roku gotowy. Więc to pokazuje jasno, że sytuacja jest pod kontrolą.

    Poza tym jeśli chodzi o terminal w Szczecinie, to przypomnę tylko, także panom z Konfederacji, że to jest port, który znajduje się na prywatnym terenie. Jedna prywatna firma, która ma zresztą 49 udziałów w spółce znajdującej się w Niemczech, chce sprzedać udziały drugiej prywatnej firmie. Miejsce, na którym ta firma działa, jest terenem prywatnym, nie należy do Skarbu Państwa, zatem jest to transakcja rynkowa. A więc odpowiedzcie sobie na pytanie, czy rolą państwa jest nacjonalizowanie prywatnych przedsiębiorstw. Podkreślę jeszcze raz: ten terminal odpowiada za 2,5% przeładunku zbóż. Mowa o strategicznych działaniach jest więc chyba na wyrost. To chcę państwu powiedzieć.

    O kwestii Gdyni powiem parlamentarzystom, państwu z Prawa i Sprawiedliwości tak: przetarg na terminal zbożowy w Gdyni został anulowany i powtórzony. 3 lipca poznamy szczegóły, a więc kto jest zainteresowany jego prowadzeniem. Podkreślam, że ten terminal cały czas funkcjonuje i zboże jest tam przeładowywane. Chcę jasno powiedzieć: gdyby wasza polityka i to, co zostawiliście, były realizowane, to terminal zbożowy w Gdyni byłby w rękach obcego kapitału. Na podstawie informacji, które miały charakter niejawny, nie wyraziliśmy zgody na zawarcie tej umowy. Przetarg został błyskawicznie powtórzony i 3 lipca się dowiemy, kto złożył najlepsze oferty. Chcę jasno powiedzieć: zarówno firmy prywatne, jak i firmy państwowe mają pełne prawo do tego, żeby wziąć udział w przetargu. A więc co innego opowiadacie, a co innego zostawiliście.

    Na temat portu w Gdańsku chcę jasno powiedzieć, że przez 8 lat waszych rządów na tamtym terenie nie wydarzyło się zupełnie nic. Ten teren stał pusty. Najpierw zapowiadaliście, że powstanie państwowa spółka Agroport, która zrealizuje tam terminal produktów agro. I co? Nic. W 2022 r. zakończyliście ten przetarg, nie podając żadnego uzasadnienia. Potem nawet rząd Mateusza Morawieckiego podjął uchwałę o tym, żeby wybudować tam terminal produktów rolno-spożywczych przez spółkę Skarbu Państwa. I co?

    (Głos z sali: Nic.)

    I nic, przez 8 lat nic się tam nie wydarzyło. Na kilka dni przed odwołaniem wasz zarząd podjął jedynie decyzję o ogłoszeniu tego przetargu. Chciałbym zadać pytanie: Dlaczego tak wam się nagle spieszyło przed zakończeniem władzy? W tym przetargu podany był tylko zakres, a firma, która by wygrała, mogła tam robić różne rzeczy. Kwestia zbóż dotyczyła pewnego wycinka. Taka jest prawda na temat Gdańska. Nowy zarząd przeprowadził rewizję tego przetargu i podjął decyzję, że zostanie on ogłoszony od nowa, na takich zasadach, które będą w najlepszy sposób zabezpieczać interes zarówno portu, jak i Skarbu Państwa. I proszę się nie martwić, bo wszystko jest na dobrej drodze, żeby te inwestycje były realizowane. Po prostu się dziwię, że mówicie państwo o realizacji inwestycji związanych z terminalami zbożowymi, a przez ostatnie lata nie zrobiliście zupełnie nic. Dopiero działania, które zostały podjęte, są po prostu konkretnym działaniem.

    Pan poseł Gróbarczyk pytał o to, czy skorzystamy z prawa pierwokupu, które zostawił rząd PiS. Chodzi o to, żeby w prywatne transakcje pomiędzy prywatnymi firmami mógł nagle wejść rząd i powiedzieć: nie, drogi przedsiębiorco, nie sprzedasz drugiemu przedsiębiorcy tych udziałów, państwo je przejmie. Panowie z Konfederacji, co wy na to? Powiem tylko panu Gróbarczykowi, że z tych przepisów nie skorzystano nigdy w historii. A więc pan Gróbarczyk mówił o jakichś interwencjach, tylko stworzył prawo, z którego sam nigdy nie skorzystał. Zastanawiam się więc, jakie mają być konkretne argumenty w takich sprawach. Czy ma to charakter strategiczny? Zostawię to państwu do namysłu.

    Na pytanie pana posła Wałęsy, czy program będzie kontynuowany, odpowiem, panie pośle, tak: ten program będzie kontynuowany. Chcę państwu powiedzieć, że ten program funkcjonował od 2004 r., przez 20 lat i żadne dokumenty na koniec poprzedniego rządu nie zostały przygotowane, żeby go kontynuować. A przecież tam trzeba przeprowadzić konsultacje społeczne, trzeba przygotować ocenę oddziaływania na środowisko. My nad tym pracujemy. Zabezpieczyliśmy w budżecie na ten rok ponad 40 mln zł właśnie na poprawę sytuacji i naprawę brzegów morskich. Projekt programu jest gotowy, jesteśmy na etapie wykazu ustaw do programu prac rządu.

    Zapytał pan również o to, czy te działania miały konkretne skutki, czy przyczyniły się do ochrony brzegów morskich. Oczywiście przez te lata przyczyniły się do ochrony, ale można powiedzieć, że to jest taka stała walka z żywiołem, więc na bieżąco trzeba interweniować i realizować działania, które będą służyć czy to uzupełnianiu plaż, czy to stawianiu ostróg, czy budowie opasek brzegowych. Takie działania są na bieżąco realizowane, one są potrzebne i mają oczywiście swoje skutki. Najlepszym przykładem jest Trzęsacz, o którym wspomniał pan poseł Łącki. Rzeczywiście te działania pozwoliły na uchronienie tego brzegu morskiego przed dalszą erozją. Częścią tego programu jest też oczywiście monitoring, więc to realizujemy i w nowym programie ten monitoring także będzie realizowany. Zapytał pan również o udział społeczeństwa. Oczywiście, nowy program zostanie poddany konsultacjom społecznym i strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. A więc tak, te działania są realizowane.

    Pan poseł Adamczyk zapytał o port kontenerowy w Świnoujściu. Chcę powiedzieć po raz kolejny, że terminal kontenerowy w Świnoujściu uznajemy za inwestycję strategiczną. W ciągu pierwszych kilku miesięcy naszych rządów podjęliśmy szereg kroków, które są istotne w przypadku realizacji tej inwestycji. Po pierwsze, urząd morski ogłosił przetarg na tzw. wywiad ferromagnetyczny, czyli sprawdzenie dna morskiego w miejscu, gdzie zostanie zrealizowany falochron dla tego przedsięwzięcia. Po drugie, wojewoda zachodniopomorski wydał decyzję lokalizacyjną dla lokalizacji terminala. Po trzecie, została podpisana umowa na wykonanie studium wykonalności toru podejściowego do portu w Świnoujściu na odległości prawie 70 km w całości na wodach polskich na kwotę ok. 10 mln zł. To są konkretne działania, które zrealizowaliśmy do tej pory. Jesteśmy po spotkaniach roboczych z przedstawicielami konsorcjum, którzy mają realizować ten terminal. Można powiedzieć, że inwestycja jest na dobrym kursie. To chcę powiedzieć.

    (Wypowiedź poza mikrofonem)

    Jasne. Odpowiadając panu panu ministrowi na kwestie związane też z zapleczem portu, chciałbym powiedzieć, ja się zgadzam z tym, że budowa portu będzie wymagała szeregu działań inwestycyjnych, jeśli chodzi o infrastrukturę drogową i kolejową. I nie ukrywam, że bardzo ubolewam nad tym, panie ministrze, że droga kolejowa C59, czyli tzw. nadodrzanka, którą można by wywozić kontenery właśnie ze Świnoujścia, znalazła się za pana rządów tylko na liście rezerwowej w przypadku ˝Krajowego programu kolejowego˝. Chcemy zrealizować te działania inwestycyjne, m.in. z Krajowego Planu Odbudowy i ze środków krajowych, aby właśnie zrealizować inwestycje, które pozwolą na udrożnienie drogi C59, również w kontekście S3. Zapytał pan o odwołanie miasta. Każdy ma oczywiście prawo, żeby takie rzeczy robić. Inwestycja czy decyzja lokalizacyjna została przez miasto zaskarżona. Na takim etapie to funkcjonuje. Natomiast wojewoda wydał tę decyzję kilka tygodni temu. I uważamy, taki jest nasz punkt widzenia, większości osób, jak myślę, że lokalizacja terminala kontenerowego właśnie w tej części wyspy Wolin, gdzie znajduje się duża część portu, gdzie jest działalność przemysłowa, tuż w sąsiedztwie terminala LNG, jest optymalną lokalizacją, bo przecież większość funkcji turystycznych miasta Świnoujście znajduje się po zachodniej stronie, tj. na wyspie Uznam. A więc z naszego punktu widzenia ta lokalizacja jest słuszna.

    Pan poseł Tumanowicz pytał o port w Gdańsku. O kwestii zbóż powiedziałem na samym początku, dokładnie wyjaśniając, jak ta sytuacja wygląda. Chcę zapewnić jeszcze raz, że przeładunki zbóż są bezpieczne. W polskich portach morskich w ciągu pierwszych 5 miesięcy odnotowaliśmy znaczący wzrost przeładunków. Kolejne terminale są realizowane, terminal w Gdyni działa. 3 lipca zostanie wskazana lista podmiotów, które są zainteresowane rozbudową tych terminali, realizacją inwestycji. Sytuacja jest bezpieczna. Bardzo państwa proszę o to, aby ta sprawa nie była w żaden sposób podgrzewana, bo to jest po prostu nieprawdziwe. Te informacje, które pojawiają się odnośnie do problemów i zagrożeń, jeżeli chodzi o przeładunek zbóż, po prostu nie mają pokrycia. W rzeczywistości możemy w naszych portach miesięcznie przeładować ok. 1 mln t zbóż, a realizacja tych przeładunków w pierwszych miesiącach tego roku jest na poziomie 500-600 tys. Potencjał jeszcze jest, do tego kolejne terminale się rozbudowują. Zapytał pan również o kwoty połowowe, rybactwo, ale to jest pytanie, panie pośle, do ministra rolnictwa, bo to on to bezpośrednio nadzoruje. Ja się tymi sprawami nie zajmuję.

    Pan poseł Łącki zapytał, na jakim etapie jest plan. Powtórzę jeszcze raz: program jest gotowy. Czekamy na wpis do wykazu prac rządu. Następnym krokiem będzie poddanie tego oczywiście konsultacjom, ocenie oddziaływania na środowisko. Planujemy na przyszły rok zabezpieczenie środków finansowych na realizację tych działań z budżetu państwa. Zdajemy sobie sprawę z tego, że ta kwota została pierwotnie, poprzednio w programie oszacowana na 34 mln zł. W tym roku znaleźliśmy, zabezpieczyliśmy 40 mln zł. Będzie musiała w kolejnych latach, w dłuższej perspektywie być zwiększona, dlatego że po prostu działania, które są związane z tym obszarem, po prostu są droższe, niż były kilkanaście lat temu.

    Pan poseł Bogucki również zapytał o port kontenerowy w Świnoujściu. Myślę, że już wszystko powiedziałem w zakresie tego, jakie działania rząd podjął w kontekście realizacji portu kontenerowego w Świnoujściu. I chcę państwa zapewnić, że wszyscy, tj. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i urząd morski, realizują te działania, które właśnie służą realizacji tej inwestycji. To są konkrety, które zostały przedstawione. Podjęliśmy się realizacji konkretnych działań. (Dzwonek)

    Natomiast chcę powiedzieć panu jeszcze o tej decyzji środowiskowej, jeżeli pan marszałek pozwoli.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Właśnie, proszę o decyzję. Co się stało z decyzją?)

    Wicemarszałek Krzysztof Bosak:

    Proszę bardzo, panie ministrze. Proszę kończyć.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Arkadiusz Marchewka:

    Decyzja środowiskowa. Powiem panu tak: została przygotowana decyzja środowiskowa, to prawda, tylko że do tej decyzji środowiskowej zostały skierowane kolejne pytania, na które przygotowujemy odpowiedzi. Chodzi też o uzupełnienie dokumentacji.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Pół roku, panie ministrze?)

    Wie pan, rzeczywiście ta decyzja środowiskowa, tak jak pan powiedział, została przygotowana kilka miesięcy temu. Widocznie ktoś chce wiedzieć, dlaczego takie rozwiązania nie są wprowadzone. Jesteśmy w sposób pełni profesjonalny przygotowani do tego, aby na wszystkie pytania odpowiedzieć, aby obronić te działania, które służą realizacji tego...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: W październiku była wysłana. Minęło pół roku.)

    Chcę panu powiedzieć, że wszystkie działania związane z pytaniami generalnego dyrektora ochrony środowiska są realizowane przez zarząd morskich portów i konsorcjum. Chcę panu powiedzieć, że te pytania, które zostały w tym przypadku przesłane, dotyczą także tych, którzy będą realizowali tę inwestycję. Chcę pana zapewnić...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: A jakiś termin?)

    Wie pan, robimy wszystko, żeby niezwłocznie odpowiedzieć na wszystkie pytania dotyczące działań związanych...

    (Wypowiedź poza mikrofonem)

    To musi pan już bezpośrednio zapytać w tej sprawie Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Generalny dyrektor to jest z waszego...)

    My jako nadzorujący Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście dokładamy wszelkich starań, aby jakiekolwiek wątpliwości, które w tej sprawie się pojawiają, zostały wyjaśnione, tak aby to przedsięwzięcie mogło zostać zrealizowane do 2028-2029 r. Chcę panu powiedzieć jasno: tak naprawdę ta inwestycja dopiero się zaczyna, więc prosiłbym pana o wsparcie.

    (Poseł Zbigniew Bogucki: Ale ja wspieram. Jeśli pan jest...)

    Bardzo się cieszę. Jeżeli jest pan za tym, żeby zrealizować tak ważną inwestycję, to bardzo proszę o to wsparcie. Decyzja lokalizacyjna została wydana kilka tygodni temu. Mamy podjęte konkretne działania, są przetargi na sprawdzenie dna morskiego, decyzja lokalizacyjna studium wykonalności toru podejściowego, na bieżąco odbywają się spotkania z przedstawicielami konsorcjum. Inwestycja jest na dobrym kursie.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Co z decyzją środowiskową? Proste pytanie.)

    Wszystkie wątpliwości rozwiewamy, przekazując informacje, które są rzetelnie przygotowane przez zarząd morskich portów i tych, którzy będą te inwestycje realizować. Dziękuję.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: A to może pan panią Hennig-Kloskę zapyta?)

Przebieg posiedzenia