10. kadencja, 14. posiedzenie, 2. dzień (27-06-2024)
8. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Hanna Majszczyk:
Panie marszałku, Wysoka Izbo, panie pośle, tak jak pan zaznaczył, sprawa finansów samorządów jest oczywiście sprawą priorytetową dla rządu, o czym świadczy fakt, że począwszy od pierwszych dni lutego przystąpiliśmy do prac nad reformą systemu finansowania dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Jesteśmy w trakcie prekonsultacji. Właściwie prekonsultacje zostały zakończone, ponieważ strona samorządowa kierunkowo w pełni poparła rozwiązania proponowane przez ministra finansów dla potrzeb zmiany finansowania samorządów, dla potrzeb zapewnienia stabilności i przewidywalności finansowania jednostek samorządu terytorialnego.
Chciałabym podkreślić, pan poseł o tym wspomniał, że już podczas przygotowania budżetu na rok 2024 - wprawdzie czasu na przygotowanie budżetu było niewiele - niemniej właśnie rozwiązania dla samorządów znalazły tam bardzo istotny akcent. Poza tym, że oczywiście mamy do czynienia ze znacznym zwiększeniem finansowania poprzez subwencję oświatową, co wiąże się z podniesieniem wynagrodzeń dla nauczycieli, ale została odblokowana subwencja rozwojowa dla jednostek samorządu terytorialnego na kwotę ponad 3 mld zł.
Jednocześnie w sposób precedensowy, ponieważ nigdy nie miało to miejsca, bo zadania w zakresie oświaty przedszkolnej, jeżeli można tak to określić, należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego i zgodnie z przepisami o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nie są wliczane do subwencji, jest to wyraźnie podkreślone, niemniej jednak właśnie na rok 2024, pomimo wysiłku finansowego, którego dokonano, wyasygnowano kwotę ponad 2 mld zł na sfinansowanie podwyżek również dla nauczycieli przedszkolnych. To są ponad 2 mld zł również w roku 2024, co oznacza, że łącznie z subwencją rozwojową jest to ponad 5 mld zł, których nie planowano od początku przekazać roku samorządom. A więc w systemie finansowania jednostek samorządu, można powiedzieć, chodzi ponad 5 mld zł od początku roku.
Odpowiada to również na oczekiwania samorządów, aby środki finansowe przekazywane do jednostek samorządu terytorialnego nie miały charakteru doraźnego, żeby one były w systemie, po to, żeby samorządy mogły od początku wiedzieć, jaką pulą środków dysponują, na co mogą sobie pozwolić. Jeżeli chodzi o subwencję oświatową i podwyższenie tej subwencji o ponad 20 mld zł, bo w sumie taki był ostateczny wymiar podwyższenia subwencji oświatowej w związku z tymi podwyżkami... To oczywiście i tak by się znalazło, bo zgodnie z generalną zasadą konstruowania subwencji oświatowej, skoro ustawowo zostały podniesione wynagrodzenia nauczycieli, to oczywiście należało zabezpieczyć te podwyżki w subwencji oświatowej. Niemniej jednak, jeżeli chodzi o podwyżki dla nauczycieli przedszkolnych, to takiego obliga tutaj w żaden sposób nie można było oczekiwać, a te środki zostały skierowane, co oznacza, że uwolniły kwotę ponad 2 mld zł na inne zadania, bo samorządy musiałyby ponieść ten wydatek w stosunku do nauczycieli przedszkolnych, a kiedy otrzymują środki z budżetu centralnego, mają te środki uwolnione właśnie na inne zadania. No i oczywiście subwencja rozwojowa, o której wspominałam.
Chciałabym również podkreślić, że w czerwcu zostały przyjęte rządowe programy, w wyniku których do pracowników samorządowych, pracowników socjalnych, do grupy prawie 200 tys. osób od lipca zostanie skierowana dodatkowa pula środków z przeznaczeniem na dodatki motywacyjne dla tych pracowników, 1000 zł brutto, co do końca roku oznacza dodatkowe skierowanie właśnie do samorządów kwoty ponad 1300 mln zł. Tym samym mamy już w systemie... Oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że nie są to jeszcze kwoty takie, jak były w końcówce poprzedniego roku czy 2 lata temu, kierowane do samorządów w związku ze zmianami systemowymi, które zostały poczynione i uszczupliły dochody jednostek samorządu terytorialnego, niemniej jednak kwoty, o których wspominam, są już w systemie od początku roku. Samorządy nie oczekują na te środki do jesieni.
Oczywiście możliwość... Rząd jest jak najbardziej ukierunkowany, o czym już wspominałam, na wsparcie samorządów w związku ze zmianami, które miały miejsce, natomiast skierowanie ewentualnej, dodatkowej puli środków dla samorządów na stworzenie, cytuję, tak pan poseł to określił, tzw. kładki finansowej będzie możliwe do określenia, myślę, jesienią tego roku, podobnie zresztą, jak miało to miejsce w poprzednich latach, wtedy kiedy będziemy mogli ocenić stan realizacji budżetu państwa. Oczywiście tak jak w latach poprzednich, państwo posłowie sami to zaznaczyli, dodatkowe zasilenia miały miejsce w końcówce roku. Podobnie w bieżącym roku w zależności od sytuacji budżetowej takie decyzje zostaną podjęte.
Myślę, że to będzie wrzesień, bardziej październik, kiedy będzie można ocenić tę sytuację. Wówczas ta decyzja zostanie podjęta i informacja zostanie (Dzwonek) skierowana do samorządów. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia