10. kadencja, 14. posiedzenie, 2. dzień (27-06-2024)
26. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 472 i 491).
Poseł Katarzyna Kierzek-Koperska:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw do polskiego systemu prawnego wprowadzono stabilizującą regułę wydatkową, SRW, która stanowiła implementację dyrektywy Rady 2001/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. W dniu 30 kwietnia 2024 r. wszedł w życie pakiet aktów prawnych reformujących unijne ramy zarządzania gospodarczego, zatem musimy zaimplementować je do prawa krajowego.
Ustawa, która została wprowadzona, przypomnę, przez rząd Donalda Tuska, została zmodyfikowana w 2015 r. przez rząd Beaty Szydło po to, aby wydać więcej, niż reguła przewidywała. Przypomnijmy, iż zamieniono wtedy wskaźnik inflacji na wskaźnik celu inflacyjnego, czyli zrobiliście to państwo po to, aby wydawać bez granic. Ale wtedy mieliśmy deflację. Gdy jednak inflacja zaczęła rosnąć, znów zmieniliście wskaźnik na wskaźnik inflacyjny, aby znów nie mieć hamulców. Dodatkowo reguła nie brała pod uwagę wydatków związanych ze skarbowymi papierami wartościowymi, dlatego też PiS wydawał ogromną ich ilość, zadłużając państwo, a nie będąc pod kontrolą wskaźnikową. To powodowało istotne psucie państwa. Taka potrzeba większej kontroli nad pieniędzmi publicznymi pojawiła się także w ostatnich latach, gdzie w wyniku COVID-u wypłacano środki finansowe na działania, które nie były planowane, na potęgę.
Wiemy dobrze, że budżet naszego kraju tworzą Polki i Polacy i odpowiedzialność za te środki finansowe musi być nadzorowana w sposób szczególny. Reguła wydatkowa ma zatem służyć kontroli wydatkowej finansów publicznych. Reforma zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej zmodyfikowała wymagania dotyczące reguł fiskalnych. W efekcie wprowadzenia nowych reguł na szczeblu unijnym zachodzi potrzeba dostosowania SRW do wymogów i rozwiązań wynikających z prawa Unii Europejskiej.
Zmiany wprowadzone w zakresie prawodawstwa, regulujące kwestie zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej zbiegły się w czasie z wynikiem przeprowadzenia we współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym przeglądu funkcjonowania SRW będącego realizacją kamienia milowego Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zaproponowane zmiany uwzględniają więc także wnioski z tego przeglądu. Zmiany w SRW stanowiące uwzględnienie wniosków z przeglądu polegają m.in. na zmianie formuły reguły w celu zwiększenia spójności polskich ram fiskalnych z regułami unijnymi.
Projekt odpowiada także na wnioski pokontrolne Najwyższej Izby Kontroli w zakresie funkcjonowania SRW zawarte w wystąpieniu pokontrolnym. W projekcie ustawy zaproponowano rozszerzenie zakresu o pozostałe jednostki sektora finansów publicznych, m.in. agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, państwowe osoby prawne. Ilość tych jednostek łącznie oznacza, że tym projektem objętych jest ok. 90 jednostek.
Rozszerzenie zakresu SRW ma charakter uniwersalny, czyli rozszerzane jest o jednostki o określonej formie organizacyjno-prawnej, a nie imiennie wskazane jednostki. Analogiczny mechanizm obowiązuje już w przypadku funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego na podstawie odrębnych ustaw czy państwowych funduszy celowych.
Najważniejsza zmiana to zastąpienie w formule SRW wskaźnika inflacji CPI deflatorem PKB. Za takim rozwiązaniem przemawia zmniejszenie odchyleń od ścieżki wydatków netto, a także argument ekonomiczny, jakim jest szeroki wskaźnik podstawowego rozwoju cen krajowych, do tego dochodzi potrzeba korekty ex post wcześniejszych prognoz. Oznacza to, że do tych wydatków SRW nie będą wliczane m.in. wydatki budżetu środków europejskich, wydatki na realizację programów finansowych, o których mowa m.in. w art. 5 ustawy o finansach publicznych, wydatki na realizację planu rozwojowego czy przepływy finansowe między organami i jednostkami, o których mowa w ust. 1, z tytułu dotacji i subwencji.
Jednym z wniosków z przeglądu SRW, jaki został przeprowadzony na przełomie lat 2023/2024 we współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, było zmodyfikowanie warunków, których spełnienie determinuje czasowe zawieszenie stosowania SRW (Dzwonek), zawieszenie reguły wydatkowej. Przegląd ten był jednym z kamieni milowych.
Klub Koalicji Obywatelskiej chciałby jeszcze do tego projektu zgłosić sześć poprawek, które w tej chwili składam na ręce pana marszałka. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia