10. kadencja, 16. posiedzenie, 1. dzień (23-07-2024)

2. i 3. punkt porządku dziennego:

   2. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druki nr 253 i 543).
   3. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym (druki nr 254 i 544).

Poseł Iwona Karolewska:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej w sprawie poselskiego projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz poselskiego projektu ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.

    Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym to projekt społeczny, ekspercki i apolityczny. Faktycznie został przygotowany przez ekspertów Fundacji Batorego, praca nad nim trwała ponad 3 lata, był konsultowany z 48 organizacjami społecznymi oraz poddany był wysłuchaniu publicznemu, w którym wzięło udział kilkudziesięciu przedstawicieli nauki, organizacji prawniczych i społecznych oraz autorytetów prawnych, takich jak prof. Zoll czy prof. Stępień.

    Chciałabym podziękować wszystkim zaangażowanym za to, że wspólnie z koalicją 15 października przywracają praworządność i standardy starannej legislacji, i to przy najważniejszych ustawach, dotyczących kwestii naszej demokracji i praworządności. Bo to są ustawy o prawdziwym Trybunale Konstytucyjnym, trybunale, który będzie strażnikiem konstytucji, który będzie bronił naszych praw i wolności, a nie interesów partii, trybunale złożonym z autorytetów prawnych, a nie politycznych nominatów.

    Wysoka Izbo! Zmiany statusu Trybunału Konstytucyjnego zainicjowane pod koniec 2015 r. uchwaleniem przez Sejm, w nocy z 23 na 24 grudnia, nowelizacji ustawy o TK, a także praktyka ich stosowania w następnych latach zdeformowały trybunał, co skutkowało utratą przez ten organ zdolności do realizacji konstytucyjnej funkcji strażnika konstytucji, a w konsekwencji również organu stojącego na straży ochrony wolności i praw obywateli. W obecnym składzie Trybunału Konstytucyjnego zasiadają osoby nieuprawnione do orzekania, ponieważ ich wybór nastąpił z naruszeniem postanowień konstytucji. Potwierdzają to wyroki samego Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r. i marca 2016 r. oraz wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce.

    Wysoka Izbo! Pod przewodnictwem również wadliwie wybranej Julii Przyłębskiej Trybunał Konstytucyjny stał się trzecią izbą parlamentu, negatywnie ocenianą przez społeczeństwo. Stał się narzędziem w ręku polityków PiS-u wykorzystywanym do realizacji zadań politycznych. Nie interes obywatela, ale interes partii stał się kluczowym celem. Nie bez powodu Jarosław Kaczyński nazwał Julię Przyłębską swoim odkryciem towarzyskim. Ta wypowiedź nie była przypadkowa. Takich słów wobec sędziego wypowiadanych publicznie przez szefa partii politycznej nie mówi się bez powodu. To służy pokazaniu, kto naprawdę ma władzę w Trybunale Konstytucyjnym.

    Trybunał był nie tylko upolityczniony, ale drastycznie spowolniono jego prace. Liczba wyroków spadła o prawie 50%, podobnie liczba pytań prawnych i wniosków o zbadanie zgodności z konstytucją. Pokazuje to spadek znaczenia trybunału jako organu, który powinien być autorytetem w rozstrzyganiu kluczowych problemów prawnych w Polsce. Ale nieefektywny i niewydolny w sprawach zwykłych obywateli trybunał dopadło dziwne przyspieszenie w sprawach ważnych dla PiS. Trybunał zmienił się w taśmę produkcyjną zabezpieczeń wydawanych bez spełnienia najbardziej podstawowych przesłanek.

    Wysoka Izbo! To pokazuje, że funkcjonujący w Polsce system konstytucjonalności prawa nie spełnia demokratycznego standardu niezależności trybunału i niezawisłości sędziów. W konsekwencji skutkuje to znaczącym obniżeniem merytorycznej jakości wydawanych rozstrzygnięć oraz zapaścią organizacyjną tej instytucji.

    Jak powiedział tutaj przed chwilą poseł sprawozdawca, celem projektowanej ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym jest likwidacja stanu dysfunkcyjności systemu kontroli konstytucyjności prawa, czemu służyć ma uchwalenie ustaw obejmujących dwie skorelowane ze sobą sfery regulacji, czyli normatywną - poprzez uchwalenie nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym obejmującej przepisy dotyczące ustroju, organizacji i postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz statusu sędziów - a także organizacyjno-techniczną - za pomocą uchwalenia odrębnej ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o TK, której treść stanowią przepisy dostosowujące trybunał w obecnym kształcie do potrzeb nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Te akty prawne przywracają praworządność i poczucie bezpieczeństwa obywateli.

    Trybunał Konstytucyjny będzie tym, czym powinien być - polskim Trybunałem Konstytucyjnym, a nie miejscem odkryć towarzyskich. Odbieramy trybunał byłej partii władzy i oddajemy go obywatelom. Odbieramy trybunał politykom i oddajemy go konstytucji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia