10. kadencja, 16. posiedzenie, 1. dzień (23-07-2024)
2. i 3. punkt porządku dziennego:
2. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druki nr 253 i 543).
3. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym (druki nr 254 i 544).Poseł Sylwia Bielawska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nawiązując do słów mojej przedmówczyni, zacznę od przypomnienia kardynalnej już opinii wyrażonej po wielokroć w wielu dysputach, ale także tu, na tej sali sejmowej. Trybunał Konstytucyjny dzisiaj to tylko budynek, pusty i pozbawiony swojej dawnej mocy i autorytetu. Dlatego też z całą mocą i przekonaniem jako klub Koalicji Obywatelskiej po raz kolejny rekomendujemy i zapraszamy państwa do zaangażowania się w proces odbudowy tej niezwykle ważnej instytucji stojącej na straży ochrony praw oraz wolności jednostki, a także gwarantującej poszanowanie standardów demokratycznego państwa prawa. Czas porzucić ten wadliwy twór, który od zmian legislacyjnych w grudniu 2015 r. jest powodem bardzo wielu problemów: normatywnych, funkcjonalnych oraz organizacyjnych. Czas przystąpić do zdecydowanych prac, które sprawią, że przywrócimy pozycję prawną i ustrojową Trybunału Konstytucyjnego. Kluczowe jest zapewnienie, że nowy trybunał - odbudowany, a nie przywrócony do stanu sprzed 2015 r. - będzie niezależny, skuteczny i odpowiedzialny przed obywatelami. Dlaczego? W odpowiedzi przytoczę słowa jednego z obywateli, który w trakcie wysłuchania publicznego zauważył, że to właśnie dzięki trybunałowi obywatele mogą mieć pewność, że ich prawa są chronione, a władza publiczna działa w sposób przejrzysty i odpowiedzialny. Niestety ten stan rzeczy został zakłócony przez nieodpowiedzialne decyzje podjęte wiele lat temu przez grupę pewnych polityków.
Przedstawiamy państwu projekty ustaw opracowane na podstawie analizy wszystkich dotychczasowych ustaw o Trybunale Konstytucyjnym obowiązujących od 1985 r. W ten sposób wyznaczono pewną bazę normatywną, która stanowiła punkt wyjścia do dalszych prac. Tylko tak można było merytorycznie i obiektywnie określić zasadnicze kierunki niezbędnych modyfikacji. Oprócz tego przyjęto słuszne założenie, że proponowany projekt powinien stanowić jednolitą regulację normatywną określającą wszystkie aspekty funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego, zarówno materialne, jak i proceduralne. Odrzucono zatem rozwiązanie, aby aspekty procesowe działalności orzeczniczej oraz status sędziów były regulowane przez odrębne akty. Mając jednak świadomość, iż wprowadzenie do obecnego systemu prawnego zmian wynikających z ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wymaga opracowania przepisów przejściowych, przygotowano też dodatkową ustawę, ustawę - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.
W rezultacie powstały dokumenty, które przedstawiają zupełnie nową regulację w zakresie funkcjonowania tego niezależnego organu władzy sądowniczej powołanego do sprawowania kontroli hierarchicznej norm prawnych. Oba dokumenty zawierają przepisy, które są bardzo przejrzyste, jasne i łatwe do zrozumienia dla przeciętnego obywatela. Czytając je, mamy nieodparte wrażenie, że autorom projektu zależało na zmianach - aby Trybunał Konstytucyjny znowu był trybunałem funkcjonującym, sprawnym i władczym w podejmowaniu decyzji. Mija się zatem z prawdą poseł Szczucki, twierdząc, że jest to legislacyjny potworek.
(Poseł Paweł Jabłoński: To nie jest mały potworek.)
Na podkreślenie bowiem zasługuje fakt, że przedstawione państwu projekty są społeczne, eksperckie i apolityczne. Przygotowano je w wyniku prac i konsultacji, które były realizowane w latach 2020-2022. Doprawdy trudno, proszę państwa, znaleźć projekt ustawy, który byłby przygotowany z porównywalnie wysokim stopniem partycypacji eksperckiej oraz z zachowaniem wysokich standardów legislacji. Nie sposób bowiem pominąć milczeniem tego, że w 2022 r. projekty te zostały przedstawione opinii publicznej, co zapoczątkowało rozległe i długotrwałe konsultacje publiczne i eksperckie, w których uczestniczyli specjaliści z zakresu prawa konstytucyjnego oraz organizacje skupiające osoby wykonujące zawody prawnicze, podejmujące działania na rzecz ochrony standardów demokratycznego państwa prawa. Całość miała charakter transparentny, szeroki i otwarty. Z każdym kolejnym miesiącem prac rosło poparcie dla tych projektów, które można było wyrazić także w trakcie wysłuchania publicznego, które miało miejsce 24 maja. W trakcie wysłuchania wypowiedziały się 42 osoby, a wśród nich przedstawiciele 15 organizacji zawodowych i społecznych.
Dlatego też wnosząc o uchwalenie przedstawionych projektów, zapewniam państwa, że przedstawiciele klubu Koalicji Obywatelskiej zagłosują za przyjęciem obu projektów, gdyż są one zgodne z konstytucją i odpowiadają jej standardom dotyczącym ustroju i funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego. Co ważne, projekty te wprowadzają liczne i cenne rozwiązania pozwalające wykluczyć lub ograniczyć dysfunkcjonalne zjawiska w dłuższej perspektywie działalności trybunału, bez względu na to, kto sprawuje władzę. Wnosimy o uchwalenie proponowanych regulacji, gdyż spowoduje to przywrócenie poczucia bezpieczeństwa prawnego obywateli. Znikną wreszcie wątpliwości co do statusu trybunału i wydawanych przez ten organ rozstrzygnięć zarówno dotyczących podstawowych aktów normatywnych (Dzwonek) kształtujących porządek prawny Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w obszarze ochrony indywidualnych wolności i praw jednostki gwarantowanych przez konstytucję. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia