10. kadencja, 17. posiedzenie, 2. dzień (12-09-2024)

10. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Posłowie i Panie Posłanki! Jednym z priorytetów rządu koalicji 15 października, w którym mam zaszczyt reprezentować Lewicę, pełniąc funkcję ministry rodziny, pracy i polityki społecznej, jest przywrócenie godności pracy, docenienie ciężkiej pracy Polek i Polaków - każdej pracy. Bo praca to fundament dobrobytu, to wysiłek i wkład, jaki pracujący wnoszą każdego dnia na rzecz dobra wspólnego. W 2024 r. w obecnym stanie prawnym niestety musimy sobie uczciwie powiedzieć, że nie każda praca jest dostatecznie doceniana i dostrzegana.

    Niektórych rodzajów prac państwo jakby w ogóle nie widziało, nie dostrzegało, nie wspominając już o ich szanowaniu. Mam tu oczywiście na myśli problem, o którym dzisiaj rozmawiamy, problem niezaliczania do stażu pracy okresów przepracowanych w oparciu o umowę-zlecenie albo podczas prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Dziś bowiem jest tak, że nawet jeżeli przez 20 lat dana osoba ciężko pracowała w oparciu o umowę-zlecenie albo prowadząc własną działalność gospodarczą, i pewnego dnia decyduje się na podjęcie zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę, to ten pracodawca, prawo, państwo traktują tę osobę tak, jak gdyby nigdy nie przepracowała ani chwili, ani jednego dnia. Nie wlicza się tych 20 lat do stażu pracy. To nie tylko nieprawdziwy stan, nie tylko jawne kłamstwo, to także realna krzywda. Staż pracy ma znaczenie, np. dla długości urlopu, jaki danej osobie przysługuje. Staż pracy ma znaczenie dla tego, czy danemu pracownikowi będzie przysługiwała w określonym roku nagroda jubileuszowa. Często także dostęp do wyższych stanowisk jest uzależniony od posiadania lub nieposiadania określonego stażu pracy. Krzywdą dla pracujących Polek i Polaków jest odmawianie im uznania, że lata ich faktycznej pracy pracą nie były.

    Dlatego właśnie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowany został projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy, który określa w Kodeksie pracy, jakie okresy będą wliczane do stażu pracy. Chcemy, żeby ta zmiana zaowocowała wyrównaniem szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego. Chcemy, żeby zgodnie z projektowanymi regulacjami do okresu zatrudnienia były wliczane: okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy-zlecenia lub umowy o świadczenie usług, okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej, okresy pozostawania osobą współpracującą z takimi osobami, a także okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych. Chcemy także, aby pobyty za granicą czy przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej był do takiego stażu pracy wliczany. Te wszystkie i więcej innych wymienionych działalności, aktywności zawodowych dziś nie są jako praca postrzegane. Jeśli projekt wejdzie w życie, będą one właśnie tak postrzegane.

    Ale regulacja tej kwestii, kwestii wliczania do stażu pracy okresów zatrudnienia w oparciu o inne niż umowa o pracę formy, to także odpowiedź na zaniechania przeszłości. To odpowiedź na wieloletni problem uśmieciowienia na polskim rynku pracy, wypychania, często wbrew ich woli, pracowników z umowy o pracę na działalność gospodarczą albo z umowy o pracę na umowę-zlecenie. Z takimi praktykami, które nadal są obecne na polskim rynku pracy, oczywiście trzeba walczyć tu i teraz, dzisiaj. To jasne, tym także się zajmujemy. Ale oprócz tej doraźnej, aktualnej walki konieczna jest praca na rzecz zniwelowania albo ograniczenia negatywnych skutków patologii, która trwała na polskim rynku pracy przez lata.

    Ważne jest także podkreślenie tego, że rozwiązanie, które proponujemy w ramach projektu ustawy przygotowanego w ministerstwie, stanowią rozwiązania korzystne nie tylko dla pracujących. To rozwiązania, na które czekają sami przedsiębiorcy. Jak podkreśla rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, to jest krok w kierunku rozwiązania problemu krzywdzącej dyskryminacji i nierównego traktowania takich samych aktywności zawodowych w zależności od tego, w oparciu o jaką umowę były one realizowane.

    Jak widać, ta zmiana jest wyczekiwana przez różne grupy społeczne, dlatego niezwłocznie po objęciu urzędu zajęliśmy się tym problemem i rozpoczęliśmy nad tym pracę. Ale ta zmiana, choć jest wyczekiwana, musi być także wprowadzona w warunkach dialogu i zgodnie z zasadą przewidywalności prawa. Dlatego proponujemy, żeby vacatio legis było odpowiednio długie i żeby te przepisy weszły w życie od 1 stycznia 2026 r. O szczegółach projektu opowie wiceminister w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pan Sebastian Gajewski. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia