10. kadencja, 18. posiedzenie, 2. dzień (26-09-2024)
17. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej (druki nr 605 i 649).
Poseł Jarosław Zieliński:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Deklarowanym przez rząd jako wnioskodawcę tego projektu ustawy celem tego projektu jest stworzenie regulacji prawnych ułatwiających pozyskanie jak największej liczby kandydatów do Policji i Straży Granicznej. Problem braków kadrowych w Policji, a także w Straży Granicznej, mimo że nie jest problemem nowym, aktualnie przybrał wyjątkowo dużą, największą ze wszystkich lat, jakie możemy tu przywołać, skalę. Z uzasadnienia, które zostało dołączone do projektu ustawy, wiemy, że na dzień 1 marca, to są dane przywołane z tego czasu, jeśli chodzi o Policję, stan zatrudnienia wynosi 92 647 policjantów, a wakaty sięgały 15%, wynosiły dokładnie 14,94%.
Mamy do czynienia z taką sytuację w Policji i Straży Granicznej, że zwiększamy liczbę etatów, bo takie są potrzeby tych formacji, a jednocześnie, jeżeli chodzi liczbę osób zainteresowanych spełniających warunki, to ona niestety się zmniejsza. Tylko przypomnę, że najlepszym rokiem, jeżeli chodzi o procentowy udział zatrudnionych funkcjonariuszy, był rok 2016, kiedy mieliśmy tylko 2,3%, jeżeli chodzi o wakaty. Mam osobistą satysfakcję, bo wraz z ministrem Błaszczakiem pracowaliśmy nad tym, to był pierwszy rok naszych rządów i naszej odpowiedzialności, a stan zatrudnienia wyniósł wtedy 99 987 funkcjonariuszy. W 2022 r. wyjątkowo liczba zatrudnionych funkcjonariuszy w Policji przekroczyła 100 tys. osób.
Problem się powtarza z roku na rok i w zasadzie można powiedzieć, że się pogłębia. Na pewno, bo tak wynika z danych. W związku z tym proponowane regulacje dotyczą dwóch obszarów, z jednej strony zachęty dla młodych funkcjonariuszy, którymi mogą być absolwenci oddziałów o profilu mundurowym, i zachęty dla tych, którzy odeszli ze służby Policji czy Straży Granicznej, ale mogą do niej wrócić. Ustawa stwarza dla nich preferencje, jeżeli chodzi postępowanie kwalifikacyjne. Mają to być właśnie sposoby prowadzące do uzupełnienia braków kadrowych. Czy one się okażą skuteczne, zobaczymy, będziemy za jakiś czas to oceniać. Przy czym, o ile chodzi o regulacje odnoszące się do klas mundurowych, to oceniam je jako systemowe, racjonalne i perspektywiczne, czynię to oczywiście w imieniu Klubu Prawo i Sprawiedliwość, o tyle przepisy ułatwiające powrót byłych funkcjonariuszy do służby w Policji i Straży Granicznej, mają one raczej charakter incydentalny, doraźny, nie mają charakteru przyszłościowego. Przecież te osoby, które odeszły ze służby w tych formacjach, jeżeli do niech wrócą, to na krótki czas. Uzyskają wzrost podstawy wymiaru emerytury 2,6 za każdy rok i z tej służby odejdą. Trzeba będzie na nowo organizować nabór, żeby uzupełniać wakaty. Więc wydaje mi się, że jeżeli mamy ten problem rozwiązać przyszłościowo i perspektywicznie, to trzeba nastawić się przede wszystkim stworzenie mechanizmów motywujących młodych do wstępowania do służby w Policji, Straży Granicznej i w innych formacjach mundurowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
Jeżeli chodzi o tworzenie klas mundurowych, mówiąc w uproszczeniu, bo to są oddziały o profilu mundurowym, to nawet jeżeli ich absolwenci nie będą wstępować do Policji czy Straży Granicznej, to te oddziały mają wartość samą w sobie, bo w obecnej sytuacji, kiedy mamy do czynienia z kryzysem aksjologicznym w wychowaniu, kiedy ograniczane są treści nauczania historii, literatury patriotycznej w szkołach, to właśnie nauka podejmowana z wyboru przez uczniów w takich klasach na pewno zbliża, będzie zbliżała uczniów do takich wartości, jak porządek, jak dyscyplina, a także do służby państwu. Przecież te formacje z państwem się kojarzą w sposób bezpośredni, chodzi o Policję, Straż Graniczną czy inne służby
Nie zgłaszam w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość ani wniosku o odrzucenie tego projektu ustawy, ani poprawek, bo uważam, że trzeba zrobić wszystko, żeby te przepisy mogły wejść w życie jak najszybciej. Szkoda, że one nie wejdą w życie już w tym roku szkolnym, bo one są spóźnione. Dobrze by było, żeby zaczęły działać, jeżeli chodzi o system oświaty, od roku szkolnego (Dzwonek), który rozpoczął się prawie miesiąc temu. Ale niech wejdą w życie jak najszybciej. Będziemy obserwowali ich skuteczność. Oby była jak największa.
Co do tego, czy one będą rzeczywiście sposobem na zaradzenie wielkiemu problemowi braków kadrowych, to niestety muszę wyrazić wątpliwości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia