10. kadencja, 18. posiedzenie, 2. dzień (26-09-2024)

17. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej (druki nr 605 i 649).

Poseł Włodzimierz Skalik:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Zasadniczym celem proponowanych zmian jest zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań kwalifikacyjnych do służby w Policji i Straży Granicznej oraz stworzenie możliwości pozyskania do tych formacji jak największej liczby kandydatów odpowiadających potrzebom służby tych formacji.

    Posłowie Konfederacji, tak się składa, są adresatami wielu informacji, wniosków ze strony funkcjonariuszy i, krótko mówiąc, wiemy jak jest, wiemy jak źle jest i w polskiej Policji, i w Straży Granicznej.

    Projektowane przepisy są próbą odwrócenia złych tendencji co do wysokich niedoborów w stanach osobowych Policji i Straży Granicznej. Szczególnie fatalnie prezentuje się stan policyjnych wakatów, które wynoszą ponad 16 tys. funkcjonariuszy, co stanowi blisko 15% koniecznych stanów zatrudnienia. W Straży Granicznej nie jest wcale lepiej, bo te niedobory sięgają prawie 13%. Wpływa to bardzo źle na poziom bezpieczeństwa porządku publicznego w polskich miastach i wioskach. Niestety tak jak informują nas policjanci, ten stan się pogłębia z bardzo wielu przyczyn. Jedną z nich jest niewłaściwy sposób gospodarowania funduszem płac. Zaoszczędzone środki na niewykorzystanych etatach, zamiast być przeznaczone, chociażby częściowo, na dodatkowe wynagrodzenia przeciążonych pracą funkcjonariuszy, przeznaczone są jako nadwyżka środków do finansowania kosztów operacyjnych, i tak jest od lat. Tak działa spirala narastających ubytków w stanach osobowych. Coraz mniejsza ilość funkcjonariuszy przeciążonych obowiązkami, nieodpowiednio wynagradzanych skłania do odchodzenia ze służby. Od lat funkcjonariusze Policji zwracają uwagę, że wiele stanowisk można obsadzić dużo tańszymi pracownikami cywilnymi, które dziś obsadzone są z konieczności funkcjonariuszami, co pogłębia ich niedobór.

    Projektowane przepisy umożliwią zaangażowanie funkcjonariuszy w służbie kontraktowej, przewidują ułatwienia w ponownym zaangażowaniu byłych funkcjonariuszy i wreszcie stworzenie systemowych rozwiązań, by szkoły mundurowe stanowiły zaplecze dla zasilania Policji i Staży Granicznej.

    Gdy rozmawiamy z funkcjonariuszami o ich codziennych problemach, słyszymy o tak anachronicznych zasadach działania, że aż trudno w nie uwierzyć. Zakup niezbędnych materiałów, nawet drobnych, wymaga zastosowania trwających tygodniami procedur skompilowanych zakupów zbiorczych organizowanych przez komendy wojewódzkie. Gdy na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych zwracałem na ten problem uwagę, m.in. szanownego pana ministra Czesława Mroczka, pan minister uznał, że to go nie interesuje, a przecież są funkcjonujące w innych służbach dobre rozwiązania jak choćby w straży pożarnej. Wystarczy je skopiować.

    Dzisiaj obowiązuje zasada, że funkcjonariuszem Policji i Straży Granicznej może zostać tylko osoba legitymująca się polskim obywatelstwem. Chcemy, aby ten stan trwał niezmiennie. Mamy nadzieję, że te ogromne niedobory funkcjonariuszy nie będą powodem powoływania do służby obcokrajowców. Mamy nadzieję, że w tym celu nie zostaną zastosowane ułatwienia w nabywaniu polskiego obywatelstwa przez Ukraińców, co otwarcie proponował obecny minister sprawiedliwości Adam Bodnar, który, jak widać, bardzo chce kolejnych szczególnych przywilejów dla obywateli Ukrainy.

    Klub Konfederacja popiera projektowane rozwiązania, choć z całą mocą pragnie podkreślić, że są one próbą wycinkowego naprawienia sytuacji w Policji i Straży Granicznej, niestety wycinkowego, a nie całościowego. Przedmiotowy projekt ustawy nie zmieni tych systemowych niedowładów, o których przykładach mówiłem, które są również przyczyną do porzucania służby przez funkcjonariuszy. Trudno nie zgodzić się z ich opinią, że jedynym kompleksowym rozwiązaniem byłaby nowa ustawa o Policji.

    Jesteśmy na początku, panie ministrze (Dzwonek), kadencji. Być może jeszcze przez te 3 lata zdążymy z gruntowną reformą, żeby nie tylko klajstrować to, co nas najbardziej uwiera, a przygotować gruntowne rozwiązania, jak przystało na nowoczesne państwo w Europie Środkowej. A przykładów jest wiele: świetnie funkcjonująca policja w Czechach, w Niemczech czy w innych państwach europejskich. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia