10. kadencja, 18. posiedzenie, 2. dzień (26-09-2024)

20. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Konwencji w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem, przyjętej w Nowym Jorku dnia 20 grudnia 2006 r. (druki nr 589 i 642).

Poseł Adam Dziedzic:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mimo upływu ponad 10 lat od podpisania konwencji międzynarodowej w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem Polska do tej pory jej nie ratyfikowała. Ta konwencja jest jednym z tzw. podstawowych instrumentów Organizacji Narodów Zjednoczonych z zakresu praw człowieka, a i przedmiot jest powszechnie uważany za niezwykle istotny. Wymuszone zaginięcia stanowią bowiem poważny problem w wielu państwach świata, w tym za wschodnią granicą Rzeczypospolitej, np. w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę czy też prześladowaniami opozycji w Republice Białorusi. Możemy przyjąć za pewnik, że im większa liczba państw przystępuje do takich instrumentów, tym bardziej umacnia się międzynarodowy konsensus potwierdzający niezgodność danej praktyki z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego. Ułatwia to zwiększenie presji i pociąganie do odpowiedzialności państw dopuszczających się takich praktyk.

    Konwencja zawiera przepisy mające na celu zapobieganie wymuszonym zaginięciom. Przede wszystkim osoby pozbawione wolności muszą być przetrzymywane w oficjalnym miejscu zatrzymania i podlegać rejestracji. Osoby pozbawione wolności muszą mieć zapewnione prawo do kontaktu ze światem zewnętrznym, zwłaszcza z rodziną, pełnomocnikiem, mają też prawo do opieki dyplomatycznej.

    Obecnie prawo polskie penalizuje czyn o znamionach wymuszonego zaginięcia jako odrębne przestępstwo tylko jeżeli jest zbrodnią przeciwko ludzkości, tj. zostało popełnione w ramach masowego zamachu lub choćby w jednym z powtarzających się zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lub wsparcia polityki państwa lub organizacji. Ratyfikacja konwencji zrodzi obowiązek wprowadzenia do Kodeksu karnego odrębnego przestępstwa wymuszonego zaginięcia popełnionego także poza szczególnym i wyżej wskazanym kontekstem sytuacyjnym. Ratyfikacja wpłynie pozytywnie na wizerunek Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa przestrzegającego wszystkich standardów prawno-człowieczych. Będzie dowodem, że prawa człowieka odzyskują należne im miejsce w polskiej polityce zagranicznej. Przystąpienie do konwencji przez Rzeczpospolitą Polską stanowiłoby wyraźne zamanifestowanie sprzeciwu wobec naruszeń, których ofiarami byli w przeszłości obywatele polscy, choćby ofiary systemów stalinowskiego czy hitlerowskiego.

    Związanie się konwencją nie spowoduje bezpośrednich obciążeń finansowych dla Rzeczypospolitej Polskiej. Zobowiązania ze strony polskiej będą finansowane w ramach limitu wydatków właściwych dysponentów części budżetowych przewidzianych corocznie w ustawie budżetowej dla ministra sprawiedliwości i nie będą stanowiły tytułu do zwiększenia wydatków. Natomiast w dłuższej perspektywie umocnienie wizerunku Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa przestrzegającego prawa człowieka może mieć pozytywny wpływ na poczucie bezpieczeństwa obywateli.

    W związku z powyższym klub Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga przychyla się do projektu ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia