10. kadencja, 19. posiedzenie, 2. dzień (10-10-2024)

Oświadczenia.

Poseł Grzegorz Lorek (tekst niewygłoszony):

    Henryk Dobrzański urodził się w 22 czerwca 1897 r. w Jaśle w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych. Był on potomkiem płk. Dobrzańskiego, adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego pradziadek po linii matki Hipolit Lubieniecki był oficerem powstania listopadowego, a jego dziadek Włodzimierz Lubieniecki był jednym ze znanych uczestników powstania styczniowego. W 1912 r. Dobrzański wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich, a w 1914 r. zakończył edukację w szkole realnej w Krakowie. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 r. wstąpił do 2. Pułku Ułanów Legionów Polskich. W 1918 r. zmieniono jego nazwę na 2. Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Ze względu na wymagany wiek podał się za rok starszego, biorąc rozbrat z metryką. Walczył jako dowódca plutonu, a później szwadronu. W grudniu 1915 r. Henryk Dobrzański brał udział w walkach niedaleko Rafajłowej. Wiosną 1916 r. walczył wśród wojsk próbujących powstrzymać wielką ofensywę rosyjską gen. Aleksieja Brusiłowa. Latem kolejnego roku otrzymał austriacki Medal Wojskowy i Krzyż Cesarza Karola.

    Pod koniec października 1918 r. w Galicji rozpoczęło się tworzenie armii polskiej. 8 listopada 1918 r. Henryk Dobrzański zgłosił się do odtwarzanego w Krakowie 2. Pułku Ułanów. Niemal natychmiast został dowódcą jednego z pododdziałów mających uczestniczyć w odsieczy atakowanego przez Ukraińców Lwowa. Za swoje zasługi już w marcu 1919 r. Dobrzański dosłużył się stopnia podporucznika. Z tego okresu służby zachowało się wspomnienie gen. Witolda Nowiny-Sawickiego. Na początku 1920 r. wziął udział w przejmowaniu od Niemców Pomorza Gdańskiego. Wkrótce został przerzucony na front wojny polsko-bolszewickiej. Tam wykazał się talentami dowódczymi. W trakcie wyprawy na Kijów przyczynił się do zajęcia ważnego węzła kolejowego w Koziatyniu. Podczas długiego odwrotu z Ukrainy walczył przeciwko siłom armii konnej Budionnego. Jesienią 1920 r. Dobrzański uczestniczył w wielkiej bitwie kawaleryjskiej pod Komarowem oraz słynnym zagonie na Korosteń. Za odwagę w walkach o Lwów z Ukraińcami oraz w wojnie z bolszewikami Dobrzański odznaczony został czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, a następnie Krzyżem Niepodległości.

    W 1922 r. rozpoczął starty w krajowych zawodach hippicznych. 2 lata później wszedł w skład reprezentacji Polski w jeździectwie i odniósł wraz z nią największy sukces. Podczas zawodów w Nicei Polska zdobyła po raz pierwszy Puchar Narodów, a Dobrzański siedem nagród w różnych konkurencjach. W kolejnych miesiącach wygrywał na koniu Generał w prestiżowych zawodach w Wielkiej Brytanii, zdobywając złotą papierośnicę księcia Walii. Do legendy przeszedł jego występ na I Międzynarodowych Zawodach Konnych w Warszawie w maju 1927 r˝ które wygrał mimo kontuzji doznanej w trakcie rozgrzewki. Dobrzański był zawodnikiem rezerwowym w składzie polskiej ekipy na igrzyska olimpijskie w Amsterdamie w 1928 r.

    W pierwszych dniach września 1939 r. mjr Henryk Dobrzański na podstawie swojego przydziału mobilizacyjnego trafił do ośrodka zapasowego w Białymstoku. Został zastępcą dowódcy 110. Rezerwowego Pułku Ułanów dowodzonego przez ppłk. Jerzego Dąmbrowskiego. W kolejnych dniach obaj zajmowali się szkoleniem napływających rezerwistów. 17 września 1939 r., po agresji Związku Sowieckiego na Polskę, pułk pomaszerował w stronę Wilna, a następnie Grodna. W trakcie marszu szwadron dowodzony przez mjr. Dobrzańskiego zwalczał sowiecką dywersję. Zlikwidował on grupę dywersantów radzieckich, która opanowała miasteczko Ostryń. Z rebeliantami rozprawił się bezwzględnie. Wkrótce oddział mjr. Dobrzańskiego dotarł do Krubek k. Wołomina. W tamtejszym majątku żołnierze dowiedzieli się o kapitulacji Warszawy. Tam również Dobrzański ogłosił, że nie zdejmuje munduru i nie zamierza maszerować w kierunku granicy z Węgrami. Większość żołnierzy zdecydowała się na rezygnację z walki. 1 października Dobrzański dowodził 20 kawalerzystami.

    Poza działaniami bojowymi ˝Hubal˝ rozpoczął tworzenie siatki konspiracyjnej mającej wspierać jego walkę z Niemcami. Powołał do życia Okręg Bojowy Kielce. 26 października jako jego dowódca wezwał do wstępowania w szeregi oddziału: Nowozaciężni zostaną wcieleni do szeregów stojących od początku wojny na straży żołnierskiego honoru i obowiązku, szeregów, które broni ani munduru nie rzuciły i, nie ustając ani na chwilę w pełni zaszczytnej swej służby, wywalczą ostateczne zwycięstwo - Jacek Sawicki, ˝Hubal i jego oddział wydzielony Wojska Polskiego 1939-1940˝. Rozkaz z dnia 26 października 1939 r. jest pierwszym dokumentem wydanym przez mjr. Dobrzańskiego, na którym widnieje jego podpis jako dowódcy Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Zdaniem biografa Hubala ten dzień należy uznać za początek tej legendarnej formacji.

    Ppłk Wojciech Borzobohaty, szef sztabu Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK, odnosząc się po latach do historii oddziału mjr. Dobrzańskiego, podkreślał: Należy pamiętać o tym, że działalność Hubala obok wymowy historycznej miała kapitalne znaczenie moralne i polityczne, które w pierwszym okresie wojny w znacznym stopniu przyczyniło się do otrząśnięcia się społeczeństwa z przygnębienia wywołanego klęską wrześniową, a legenda o hubalczykach odegrała poważną rolę w późniejszym masowym ruchu partyzanckim.

Przebieg posiedzenia