10. kadencja, 20. posiedzenie, 1. dzień (16-10-2024)
2. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druki nr 656 i 701).
Poseł Sławomir Mentzen:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, którą omawiamy, ma zaimplementować do polskiego porządku prawnego zmiany w dyrektywie VAT dotyczące możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego przez zagranicznych przedsiębiorców, a także zmiany miejsca opodatkowania dla celów VAT niektórych usług.
Myślę, że to jest dobry pretekst, dobry przyczynek do opisania, dlaczego podatki powinny być proste i niskie i dlaczego w tym momencie niestety są skomplikowane. Dla zobrazowania skali wyzwania... Debatujemy o ustawie o VAT, a pan poseł Ćwik, który tu przed chwilą się wypowiadał, nawet nie wie, o jakiej ustawie mówimy. Chciał się pochwalić swoją wiedzą i powiedział, że ustawa o VAT to jest ustawa o podatku od wartości dodanej. To jest ustawa o podatku od towarów i usług, a nie od wartości dodanej. Posłowie, którzy debatują tu o tym, nie wiedzą w ogóle, o czym mówią, na poziomie absolutnie podstawowym, nie wchodząc w główny mechanizm.
A więc zastanówmy się, jak sprawdzić rzecz, wydawałoby się, oczywistą: w jakim państwie należy daną usługę opodatkować podatkiem VAT. To oczywiście nie jest tak proste, że należy to zrobić w danym państwie, w którym usługa została wykonana. To jest dużo bardziej skomplikowane. Przede wszystkim mamy zasadę ogólną, że usługa jest opodatkowana w kraju, w którym siedzibę ma usługobiorca. Chyba że usługobiorca jest konsumentem - wtedy w miejscu, w którym siedzibę ma usługobiorca. Dla przykładu: gdybym ja jako doradca podatkowy sprzedał jakąś usługę doradztwa podatkowego niemieckiemu przedsiębiorcy, to wtedy ta usługa będzie opodatkowana w Niemczech, ale jeżeli ta sama usługa zostanie sprzedana niemieckiemu obywatelowi, osobie fizycznej niebędącej przedsiębiorcą, to ta sama usługa, identyczna, będzie nagle opodatkowana w Polsce. A jeżeli jedna ze stron transakcji ma np. stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej jeszcze w innym kraju i usługa jest z tym związana, to jeszcze w tym trzecim kraju ta usługa będzie opodatkowana, a o tym, czy to stałe miejsce prowadzenia działalności jest indziej, decyduje oczywiście urzędnik podczas kontroli.
Od tych zasad jest szereg wyjątków. Jeżeli usługa jest związana z nieruchomością, to jest opodatkowana w miejscu położenia nieruchomości, a o tym, czy usługa rzeczywiście jest związana z nieruchomością, decyduje oczywiście urzędnik podczas kontroli. Zabawnie i interesująco jest w sprawie przewozów. Otóż jeżeli polska firma zleci firmie transportowej przewóz czegoś z Berlina do Kolonii, to taka usługa jest opodatkowana w Polsce stawką 23% VAT, a jeżeli ta sama usługa tej samej polskiej firmy zostanie zlecona drugiej polskiej firmie, ale na terenie Norwegii, np. przewóz z Oslo do Trondheim, to już wtedy obydwie firmy powinny się zarejestrować w Norwegii i usługa będzie opodatkowana w Norwegii. To jest jeszcze bardziej skomplikowane przy przewozie konsumentów, np. przy transporcie pasażerskim. Jeżeli polska firma przewozi konsumenta z Polski do Hiszpanii, to musi się opodatkować w każdym państwie między Polską a Hiszpanią, policzyć liczbę kilometrów, które przejechała przez każde państwo, i opodatkować ją stawką VAT właściwą dla danego państwa. Mamy usługi wstępu na imprezy kulturalne, które są opodatkowane w miejscu odbywania się tych imprez. Chyba że to nie jest usługa wstępu, ale usługa stowarzyszona w jakiś sposób z tą imprezą, nie sama usługa wstępu - a, wtedy to już w miejscu, w którym siedzibę ma usługobiorca. Chyba że jest on osobą fizyczną nieprowadzącą działalności - to wtedy znowu w miejscu imprezy. Idąc dalej: miejscem świadczenia usług restauracyjnych, cateringowych - niezależnie od tego, czy to podatnik, czy niepodatnik - jest miejsce świadczenia tych usług. Chyba że jest to na statkach, statkach powietrznych lub w pociągach - wtedy miejscem świadczenia usługi jest miejsce rozpoczęcia transportu. Miejsce świadczenia usług najmu krótkoterminowego jest opodatkowane w miejscu, w którym się udostępni dany środek komunikacji. Chyba że to jest powyżej 30 dni. Chyba że to jest jednostka pływająca - to wtedy powyżej 90 dni. Dłuższy najem w przypadku konsumentów jest opodatkowany w miejscu siedziby usługobiorcy. No chyba że ten statek to jest jednak statek rekreacyjny - wtedy jest jeszcze inaczej.
Mógłbym tak długo. Są jeszcze wyjątki dotyczące świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług turystycznych. Tych wyjątków jest mnóstwo. Tak, wydawałoby się, oczywista rzecz jak to, gdzie opodatkować daną usługę, w jakim państwie, zależy od szeregu czynników, szeregu wyjątków, wyjątków od wyjątków i różnych innych rzeczy.
To powinno być proste. Niestety nie jest i ta ustawa w żaden sposób nie upraszcza ustawy o VAT. Składamy do niej jedną poprawkę, ponieważ większość rządząca zapomniała o swojej obietnicy. Jeszcze w kwietniu minister finansów Andrzej Domański mówił o tym, że zwiększy limit zwolnienia podmiotowego z 200 tys. do 240 tys. Ciężko uwierzyć, ale zapomniał. W związku z czym my to przypominamy. Składamy poprawkę dotyczącą zwiększenia limitu podmiotowego w VAT do 240 tys., tak żeby trochę ulżyć polskim przedsiębiorcom. Od 8 lat, od 2016 r., ten limit nie był zwiększany. Kiedyś zwiększany był regularnie.
Kolejny problem. Ta ustawa ma wejść w życie już 1 stycznia 2025 r. Zapisaliście w umowie koalicyjnej (Dzwonek), że ustawy podatkowe będą przyjmowane z 6-miesięcznym vacatio legis. Do 1 stycznia jest znacznie mniej niż 6 miesięcy. Mieliście mnóstwo czasu na wdrożenie tej dyrektywy. Wzięliście się do tego na sam koniec.
Podatki powinny być niskie i proste. Niestety VAT jest bardzo skomplikowany, a wy go w żaden sposób nie chcecie uprościć. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia