10. kadencja, 20. posiedzenie, 1. dzień (16-10-2024)
4. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia (druki nr 607 i 709).
Poseł Sprawozdawca Lidia Czechak:
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie i stanowisko Komisji Polityki Społecznej i Rodziny wobec rządowego projektu ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia, druk nr 607.
Ww. ustawa określa zasady i warunki nabywania prawa do świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia, zwanego dalej świadczeniem honorowym, oraz zasady jego wypłaty. Projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia zawiera propozycje regulacji, które mają na celu unormowanie prawne wieloletniej tradycji szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznania świadczenia honorowego finansowanego przez budżet państwa.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zgodnie z kilkudziesięcioletnią tradycją przyznają świadczenie w drodze wyjątku osobom, które ukończyły 100 lat życia. W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie przepisów regulujących, które usankcjonują prawnie tę tradycję. Polityka ta jest utrwalona i zgodna z oczekiwaniami społecznymi. W obecnych realiach konstytucyjnych zasady i tryb przyznawania świadczenia honorowego powinny być jednak uregulowane w ustawie, nie zaś w akcie prawa wewnętrznego podjętym kilkadziesiąt lat temu w innych realiach ustrojowych.
Projektowana regulacja nie jest motywowana wyłącznie dążeniem do zapewnienia pełnej zgodności z konstytucją utrwalonej praktyki w zakresie przyznawania świadczenia honorowego. Celem projektowanej regulacji jest także zapewnienie pewności i przewidywalności sytuacji prawnej najstarszej części społeczeństwa. Aktualnie bowiem utrzymanie świadczenia honorowego uzależnione jest od potwierdzenia przez każdego kolejnego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego decyzji prezesa Rady Ministrów z 1972 r.
Projekt zmierza do wyczerpującego uregulowania postępowania poprzedzającego przyznanie świadczenia honorowego, obecnie bowiem kwestie te regulowane są szczątkowo za pomocą aktów wewnętrznych obowiązujących w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. W projektowanej ustawie proponuje się, aby świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia realizował organ wypłacający osobie uprawnionej świadczenie o charakterze emerytalno-rentowym.
W projekcie ustawy uregulowana została również sytuacja osób, które osiągnęły wiek 100 lat przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i na dzień 31 grudnia 2024 r. mają prawo do świadczenia. W takim przypadku osobom tym zostanie przyznane z urzędu świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Świadczenie honorowe dla osób, które ukończyły 100 lat życia, będzie przyznawane z urzędu i wyniesie dokładnie 6246,13 zł brutto miesięcznie.
Projekt ustawy posłowie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny poparli jednogłośnie, wcześniej przegłosowano poprawki o charakterze redakcyjnym. Projekt ustawy ma zastąpić obecny pozaustawowy mechanizm przyznawania honorowego świadczenia dla osób, które ukończyły 100 lat. Świadczenie wypłacane jest dożywotnio i stanowi comiesięczny dodatek do emerytury. Ma być ono corocznie waloryzowane, począwszy od 1 marca 2025 r. Waloryzacja ma się odbywać w marcu na takich samych zasadach jak w przypadku waloryzacji emerytur i rent.
Projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia przewiduje, że nowe przepisy miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2025 r. W przypadku osób, które mają prawo do emerytury lub renty wypłacanej przez organy emerytalne, prawo do świadczenia honorowego przyznawać będzie się na wniosek.
Zgodnie z projektem prawo do świadczenia przysługiwać będzie osobom posiadającym obywatelstwo polskie. Do pobierania świadczenia uprawnione będą osoby posiadające obywatelsko polskie, które ukończyły 100 lat i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty tego świadczenia mają prawo do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym. W przypadku osób, które mają prawo do emerytury lub renty wypłacanej przez organy emerytalne, prawo do świadczenia honorowego będzie przyznawane na wniosek. Dla osób, które 100. urodziny obchodziły po 29 lutego tego roku, świadczenie honorowe wynosić będzie 6246,13 zł brutto, od lutego 2023 r. to świadczenie wynosiło 5540,25 zł.
Komisja Polityki Społecznej i Rodziny, tak jak wspominałam, projekt ustawy przegłosowała jednogłośnie, bo wie, że wraz z 100. urodzinami seniorzy będą mogli liczyć na wyjątkową premię za wiek. Pomoc seniorom to nie jest obciążenie dla budżetu państwa ani dla podejmowanych działań rządowych. To jest odpowiedzialność za drugiego człowieka.
Dobrze wiemy, że polityka senioralna musi się opierać na dwóch silnych fundamentach. Z jednej strony to bezpieczeństwo finansowe seniorów, z drugiej zaś aktywność osób starszych. W ostatnim czasie dużo udało się zrobić dla seniorów. Były to i godna waloryzacja, i wzrost minimalnej przeciętnej emerytury w Polsce, i wprowadzenie dodatkowych świadczeń, trzynastej emerytury i czternastej emerytury. Te świadczenia będą z seniorami na zawsze, tak jak to, które dzisiaj proponujemy państwu. To jest bardzo ważne, ponieważ pomaga seniorom bezpiecznie i godnie przeżyć jesień życia. Kiedy dziadkowie i rodzice mają środki na bezpieczną jesień życia, to również ich dzieci mogą z tego skorzystać.
Obecnie w Polsce jest ponad 6 tys. osób, które ukończyły 100 lat. 100 lat to piękny wiek, pełen niezwykłych wspomnień, doświadczeń, mądrości, które nasi stulatkowie gromadzą przez całe życie. Niech ich przyszłość wypełniona będzie spokojem i radością. Proszę więc wysoki Sejm o przyjęcie proponowanego projektu ustawy. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia