10. kadencja, 20. posiedzenie, 2. dzień (17-10-2024)
11. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:
Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Pododdziały Sił Zbrojnych uczestniczące w operacji ˝Bezpieczne Podlasie˝ kontynuują realizację zadań związanych z udzielaniem pomocy Straży Granicznej w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego na granicy polsko-białoruskiej. Działania te są realizowane decyzją ministra obrony narodowej w ramach art. 11b ustawy o Straży Granicznej. Liczba żołnierzy zaangażowanych w operację odzwierciedla aktualny poziom zagrożenia i wynosi blisko 6 tys. osób. Obszar odpowiedzialności to województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie oraz mazowieckie, a w mazowieckim są to powiaty: łosicki, siedlecki i sokołowski. W ciągu ostatnich 7 dni odnotowano 387 prób nielegalnego przekroczenia granicy. To odzwierciedla w dalszym ciągu skalę zagrożeń. W porównaniu z poprzednim tygodniem jest to spadek o ok. 38%. Średnio jest to 56 prób nielegalnego przekroczenia granicy na dobę. Głównymi kierunkami prób nielegalnego przekroczenia granicy przez migrantów w ubiegłym tygodniu były rejony odpowiedzialności Czeremcha i Michałowo. Należy zauważyć, że od połowy lipca br. próby przekroczenia granicy występują na niemal całym odcinku granicy polsko-białoruskiej, a 70% z nich miało miejsce poza rejonem obowiązywania strefy buforowej. Wśród ujawnionych cudzoziemców dominują obywatele Afganistanu, Syrii i Iranu. W dalszym ciągu obserwowane jest utrzymanie wyższej presji migracyjnej w rejonie północnej części granicy polsko-białoruskiej, to jest ok. 80%. Utrzymuje się również wysoka aktywność osób cywilnych rejestrujących działalność polskich żołnierzy w rejonie przygranicznym oraz aktywistów pomagających migrantom w występowaniu do służby granicznej o objęcie ochroną międzynarodową. Sposób działania migrantów nie uległ znaczącej zmianie w ciągu ostatnich miesięcy. Migranci najczęściej usiłują pokonać zaporę stałą poprzez rozciągnięcie profili zapory przy pomocy lewarków samochodowych lub pokonać ją górą, wykorzystując w tym celu drabiny. Wykorzystują oczywiście też tzw. szlifierki akumulatorowe, również w sytuacji, kiedy ta granica i ta zapora są już wzmocnione. Działanie to cechuje duża dynamika mająca na celu skrócenie czasu na możliwą reakcję polskich służb i zwiększa szansę na skuteczne przekroczenie pierwszej linii ochrony granicy oraz dostanie się do punktu podjęcia przez kurierów. W dalszym ciągu mają miejsce również przekroczenia granicznych odcinków wodnych na rzekach Wołkuszance, Świsłoczu oraz Bugu. Prawdopodobnie wynika to z chęci znalezienia przez stronę białoruską dogodnych miejsc przekroczeń. Odnotowywane są akty agresji, tj. użycie kamieni i gałęzi przeciwko żołnierzom i funkcjonariuszom Straży Granicznej.
W okresie od 1 stycznia do 15 października 2024 r. na odcinku granicy z Białorusią odnotowano prawie 28 000 prób nielegalnego przekroczenia granicy. Jest to więcej niż w całym ubiegłym roku, bo w ubiegłym roku odnotowano 25 702 próby nielegalnego przekroczenia granicy. Wśród ujawnionych cudzoziemców dominowali obywatele Syrii, Afganistanu, Somalii, Erytrei, Indii, Etiopii i Jemenu. Od 3 tygodni obserwowany jest trend malejący, jeśli chodzi o liczbę prób nielegalnego przekroczenia granicy, i aktualnie utrzymuje się on na poziomie, tak jak już wcześniej mówiłem, 60 prób na dzień. Jednakże na podstawie danych historycznych należy sądzić, liczyć się z tym, że poziom presji migracyjnej może ulec podwyższeniu w ciągu następnych miesięcy. W krótkoterminowej perspektywie ocenia się, że przekroczenia prawdopodobnie będą kontynuowane na całym odcinku, a nielegalni imigranci będą starać się wykorzystywać miejsca, gdzie nie jest rozbudowana zapora stała. Prawdopodobnie należy liczyć się z tym, że w najbliższych tygodniach, po okresie, w którym nastąpił spadek liczby przekroczeń granicy, dojdzie do wzrostu presji migracyjnej. Niewątpliwie poziom presji migracyjnej ze strony białoruskiej będzie uzależniony od warunków pogodowych. W trakcie zatrzymania lub powstrzymywania nielegalnych migrantów od początku 2024 r. rannych i poszkodowanych zostało 63 żołnierzy.
I teraz dwa słowa o kluczowych działaniach podjętych w 2024 r., jeżeli chodzi o granicę polską na Wschodzie. 1 sierpnia rozpoczęliśmy operację ˝Bezpieczne Podlasie˝ - 5 tys. żołnierzy bezpośrednio na granicy, ok. 800 żołnierzy w odwodzie. W przypadku znacznego pogorszenia sytuacji jest możliwość wydzielenia do operacji do 17 tys. żołnierzy. Ta operacja zastąpiła inne operacje: ˝Gryf˝ i ˝Rengaw˝, i usprawniła dowodzenie siłami na granicy. (Dzwonek) Operację realizuje aktualnie 18. Dywizja Zmechanizowana i jej celem jest pomoc w utrzymaniu szczelności wschodniej granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Będziemy kontynuować tę operację aż do osiągnięcia gotowości przez Komponent Obrony Pogranicza. Poprawiliśmy poziom wyszkolenia, wyposażenia i warunków bytowych dla żołnierzy, zintensyfikowano proces szkolenia, także jeżeli chodzi o wsparcie Policji, wysłano dodatkowy sprzęt, transportery i pojazdy rozpoznawcze. Żołnierze są wyposażeni w indywidualne wyposażenie z programu ˝Szpej˝. Rozpoczęliśmy też Narodowy Program Obrony i Odstraszania Tarcza Wschód - największą operację umacniania wschodniej granicy Polski, a zarazem wschodniej granicy NATO i Unii Europejskiej. Znowelizowaliśmy przepisy dotyczące użycia broni na granicy. Do czasu powstania ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa żołnierze i funkcjonariusze nie mieli pełnej ochrony prawnej w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia. Ustawa zwiększa poczucie bezpieczeństwa żołnierzy broniących granicy Polski i Unii Europejskiej. Daje im to większą szansę na użycie broni w określonych przepisami sytuacjach. Bardzo dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia