10. kadencja, 20. posiedzenie, 2. dzień (17-10-2024)

12. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Minister do Spraw Polityki Senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku tej debaty podziękowałam za to, że ona w ogóle może tutaj się odbyć i może dotyczyć sytuacji osób starszych.

    Któraś z pań posłanek z PiS-u powiedziała, że powiedziałam, że nie polepszy to sytuacji. Państwo słuchacie, ale nie słyszycie. Nie powiedziałam niczego takiego. Jedyną formacją, która tu i teraz podgrzewa atmosferę, tylko w celach politycznych, mówiąc o podwyższeniu wieku emerytalnego, jest partia Prawo i Sprawiedliwość, bo państwu na tym zależy, bo to dla państwa jest paliwo polityczne. My wypowiedzieliśmy się w tej sprawie jasno i powtarzać tego nie ma sensu.

    Państwo mówicie, że tak dużo daliście seniorom. To państwo sobie przypomnijcie, że to za waszych rządów wartość średniej emerytury w stosunku do średniego przeciętnego wynagrodzenia spadła. W 2015 r. ta wartość stanowiła ponad 58%, w 2022 r., za waszych rządów - 50%. Co to oznaczało? (Poruszenie na sali, dzwonek) To, że za większą kwotę pieniędzy senior mógł kupić mniejszą ilość produktów, bo spadła siła nabywcza pieniądza.

    (Poseł Jarosław Sachajko: Co pani opowiada?)

    Państwo kpicie z definicji opieki długoterminowej. Nawet nie potrafiliście stworzyć definicji. Pieniądze z KPO widzieliśmy na bilbordach. Widzieliśmy 77 mld zł na bilbordach, które kosztowały 10 mln zł. Dopiero ten rząd, rząd Donalda Tuska, koalicji 15 października, spowodował, że pieniądze z KPO realnie wpłynęły do Polski. Państwo pytacie o konkrety. 1300 mln zł dla polskich szpitali na opiekę długoterminową i geriatryczną już trafiło... Jest ogłoszony konkurs, ale oczywiście jak jest konkurs, to w ślad za konkursem do szpitali i do pacjentów pójdą pieniądze. To za państwa rządów kolejki do specjalistów się wydłużyły. To za państwa rządów zadłużenie osób starszych, seniorów, emerytów, się podwoiło. Taka jest prawda.

    Jeśli chodzi o rozwiązania systemowe w pomocy społecznej, w polityce senioralnej, to były to rozwiązania doraźne. Wprowadziliście program ˝Opieka 75+˝ - nakłady finansowe były chyba w granicach 50 mln zł i na początku nie wszystkie samorządy z tego korzystały, bo ten program był tak skonstruowany, że nawet po tę niewielką kwotę nie wszyscy sięgali - i ˝Korpus wsparcia seniorów˝ jako zadanie fakultatywne. I państwo dzisiaj mówicie, że stworzyliście takie eldorado dla osób starszych w Polsce? Te dane, które przed chwilą wymieniłam, obrazują sytuację osób starszych w Polsce. W kontekście starzejącego się społeczeństwa nie mówię, że to problem. To wielkie wyzwanie. Powiem państwu więcej: to wielka wartość, która będzie się opierała na międzypokoleniowej solidarności.

    (Głos z sali: A jak podniesiecie wiek emerytalny...)

    Stworzymy takie warunki opieki nad osobami starszymi w miejscu zamieszkania, głównie na obszarach wiejskich, żeby rodzina aktywna zawodowo, żeby tych osób, których jest mniej na rynku pracy... Chodzi o to, żeby one mogły być aktywne, żeby społeczeństwo, państwo niejako w ich imieniu, jak też dzięki ich pracy mogło im pomóc w zorganizowaniu opieki nad osobą starszą.

    Państwo z prawej strony sceny politycznej, którzy pracujecie w polityce społecznej, senioralnej, doskonale wiecie, że pieniądz publiczny zainwestowany w srebrną gospodarkę, usługi obróci się w ręce do pracy i w realną pomoc. To jest systemowe rozwiązanie. Systemowych rozwiązań nie tworzy się prosto i nie jest to łatwe tu i teraz, bo nie jest to prosty transfer pieniądza. Jakbyście słuchali tego, co mówiłam wcześniej, drodzy państwo, posłanki i posłowie, wiedzielibyście, że na dzisiaj mamy niespełna 40 tys. opiekunów, jeśli chodzi o ręce do pracy w miejscu zamieszkania, a tak naprawdę potrzeba nam drugie tyle, choćby w 1. roku funkcjonowania ustawy o bonie senioralnym. To olbrzymie wyzwanie. Oczywiście to nie jest łatwe, ale to jest możliwe. Służyć temu będzie KPO, bo pieniądze są odblokowane. Również realizacja kamienia milowego A70, którego w ogóle nie tknęliście, przyczyni się do tego, że pieniądze, kolejne transze będą tam trafiać. Powiem państwu więcej: w tym kamieniu milowym A70 jest również wpisany bon senioralny jako gwarancja państwa polskiego. Celem tych rozwiązań jest zwiększenie zatrudnienia na rynku pracy w związku z rozwojem opieki długoterminowej.

    Szanowni Państwo! Bardzo wszystkim dziękuję za zadawane pytania. Oczywiście się do nich odniosę. W części na pewno zdążę, a w części z pewnością odpowiemy państwu na piśmie z uwagi na czas.

    Jeśli chodzi o aktywne formy dla osób starszych, to są one bardzo ważne. Rzeczywiście są programy ˝Senior+˝ czy ˝Aktywni+˝, których nazw w przeciwieństwie do was nie zmienialiśmy. Jak przyszliście do władzy, to program ˝Senior - WIGOR˝ stał się programem ˝Senior+˝. Pozostawiliśmy te nazwy. Te programy kończą się w przyszłym roku. Są to programy wieloletnie. Oczywiście przygotujemy nowe programy, tak naprawdę na bazie ewaluacji dotychczasowych doświadczeń z obecnie funkcjonujących programów. W programie ˝Aktywni+˝ ważne jest to, żeby również małe organizacje dostawały środki finansowe. Na przyszły rok będziemy tak ogłaszać konkurs, żeby zwiększyć możliwości mniejszych organizacji. W tym roku pozbawiłam się oceny strategicznej przy wyborze ofert. Jak państwo wiecie, za rok 2023 jest złożone przez Najwyższą Izbę Kontroli zawiadomienie do prokuratury. Był przygotowany również nowy regulamin. Posłużyłam się przede wszystkim wytycznymi z regulaminu i wnioskami pokontrolnymi NIK-u, tak żeby przyznać środki finansowe organizacjom pozarządowym, które dostały największą liczbę punktów, po kolei. Dla niektórych jest to niemożliwe. Jak tak można pozbyć się ręcznego sterowania? Można, ale trzeba też... Oczywiście wybór wniosków nastąpił wyłącznie w oparciu o ocenę zewnętrznych ekspertów. Z pewnością ta ocena zewnętrznych ekspertów i komisja konkursowa to są ważne elementy, które będą miały miejsce przy następnych ocenach, w następnych programach.

    Jeśli chodzi o bon senioralny, myślę, że na debatę o bonie senioralnym przyjdzie czas, tak żeby można było tylko o nim debatować. Nie zdążę oczywiście wiele powiedzieć tu i teraz, ale państwo z pewnością umiecie, wierzę w to, poruszać się po stronach internetowych, więc zachęcam, żebyście państwo odwiedzili Rządowe Centrum Legislacji. Tam zapoznacie się z projektem ustawy, z uzasadnieniem i z bardzo szczegółowym OSR-em, czyli oceną skutków regulacji.

    (Głos z sali: Weźcie se, poczytajcie.)

    Weźcie se, poczytajcie - pani mówi, słyszę. No nie ma innego wyjścia. Chcemy wiedzieć, musimy czytać przynajmniej. To jest naprawdę ważne. (Oklaski)

    (Głos z sali: Nie opowiadać bajek.)

    Bon senioralny, może to państwa rzeczywiście boleć, będzie zaadresowany do całej rodziny. (Poruszenie na sali, dzwonek)

    (Głos z sali: Ale tego słuchają Polacy.)

    Wartość bonu, kwota 2150 zł, jest to wartość odpowiadająca, tak szacujemy, 50 godzinom usług wsparcia w miejscu zamieszkania. To, że inwestujemy w miejsce zamieszkania, to też jest forma pewnej deinstytucjonalizacji. Wiecie państwo sami, że im więcej zainwestujemy w tę opiekę w miejscu zamieszkania, tym mniej osób później będzie przebywało w placówkach całodobowych, będzie tam kierowanych. Ale tu jest kolejne wielkie wyzwanie: placówki całodobowe, tego państwo nie tknęliście, czyli zakłady opiekuńczo-lecznicze, domy pomocy społecznej. To problem, który nabrzmiał, bo do jednej instytucji mamy duże kolejki, w drugiej już bywają miejsca puste. (Dzwonek) I teraz jest wielkie wyzwanie, żeby skoordynować od strony zarówno organizacyjnej, jak i finansowej te dwa wielkie systemy, system pomocy społecznej i system ochrony zdrowia. Państwo tego nie tknęliście.

    Ja rzeczywiście jestem ministrem do spraw polityki senioralnej, ale prostuję: nie jest to ministerstwo, jest to urząd. Ten niewielki urząd dzisiaj może państwu powiedzieć o zespole międzyresortowym, który dał początek przygotowaniu ścieżki dla opieki długoterminowej, jakości monitorowania tych dwóch systemów. Mogę państwu powiedzieć o tym, że koordynuje on kamień A70. Mogę państwu powiedzieć, że wspólnie z zespołem, za co bardzo dziękuję, przygotowaliśmy ustawę o bonie senioralnym. Przejęliśmy realizację dwóch programów, ˝Aktywni+˝ i ˝Senior+˝, i będziemy przygotowywać na podstawie ewaluacji nowe programy. A to, co jest fundamentem w tym urzędzie, to przede wszystkim dialog. Dlatego pierwsza decyzja tego urzędu czy też moja była taka, że powołujemy Radę do spraw Polityki Senioralnej, w skład której wchodzą reprezentanci organizacji senioralnych, samorządów, organizacji pozarządowych, świata nauki, pracodawców. To naprawdę jest bardzo budująca i motywująca współpraca, za co wszystkim z tego miejsca bardzo dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia