10. kadencja, 21. posiedzenie, 2. dzień (07-11-2024)
11. punkt porządku dziennego:
Informacja bieżąca.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Szef Krajowej Administracji Skarbowej Marcin Łoboda:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie niniejszej informacji należy przedstawić kilka istotnych faktów związanych z sytuacją makroekonomiczną, która determinuje tzw. bazę podatkową i przede wszystkim dochody budżetu państwa. Przede wszystkim należy zauważyć, że w momencie przygotowywania prognoz do ustawy budżetowej na rok 2024 przewidywano, że w roku bieżącym nastąpi spadek średniorocznej inflacji do 6,6% wobec 12% w roku 2023. Dotychczasowy przebieg procesu inflacyjnego w 2024 r. wskazuje jednak na konieczność obniżenia prognozy inflacji na rok 2024 do 3,7%. Jest to oczywiście dobra, nawet bardzo dobra wiadomość dla gospodarstw domowych, ale zmiana ta w zasadniczy sposób wpływa na wysokość dochodów budżetu państwa, w tym przede wszystkim na bazę o wartości nominalnej. Ówczesne prognozy były zgodne z tym, co prognozowali analitycy rynkowi, oraz były zgodne z prognozami Komisji Europejskiej. Pogorszeniu uległa również ocena wzrostu gospodarczego notowanego w 2023 r. Według skorygowanego szacunku GUS-u PKB w zeszłym roku wzrosło realnie o 0,1%. Było to niestety widoczne w istotnie gorszym dla dochodów budżetu już roku bieżącym rozliczenia CIT-u za rok 2023. Ze względu na znacznie niższą podstawę opodatkowania podatkiem CIT saldo rozliczenia rocznego było o ok. 6,5 mld niższe w porównaniu do poprzedniego roku. Zgodnie z przedstawioną wczoraj nowelizacją budżetu państwa na 2024 r. dochody budżetu państwa w całym 2024 r. wyniosą łącznie 626 mld zł. Wydatki budżetu państwa pozostają bez zmian w stosunku do pierwotnego planu i wynoszą 866 400 mln zł. W efekcie maksymalny poziom deficytu państwa na rok 2024 wyniesie nie więcej niż 240 300 mln zł, co oznacza wzrost o 56 mld zł. Zmniejszenie dochodów z podatku PIT o blisko 11,5 mld zł wynika w dominującej mierze ze zmian w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego. Z kolei niższa od oczekiwanej inflacja, korzystna dla gospodarstw domowych i tak samo dla przedsiębiorców, obniżająca tzw. nominalną dynamikę spożycia w gospodarstwie sprawi, że dochody z podatku VAT będą niższe o 22,9 mld zł.
Warto również podkreślić, iż pomimo tego, że gospodarka naszego kraju w tym roku należy do najszybciej rozwijających się w całej Unii Europejskiej, to sytuacja w strefie euro wygląda wyraźnie gorzej. W związku z tym wiele polskich przedsiębiorstw, wielu polskich eksporterów notuje wynik gorszy od oczekiwanego. Źródłem tego jest zmniejszenie dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych o blisko 11,5 mld zł.
Poza wpływami, poza zmianami w pozycjach podatkowych mamy również naturalne zmiany w pozycjach niepodatkowych, które sięgają łącznie po uwzględnieniu wszystkich zmian, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, 12 mld zł. W tym punkcie należy w szczególności wskazać brak planowanej przez NBP wpłaty z zysku w wysokości 6 mld zł oraz niższe dochody budżetu państwa ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 o prawie 9 mld zł. Niższe w relacji do wcześniejszych założeń ceny uprawnień do emisji CO2 to naturalnie dobra wiadomość dla polskiej gospodarki. Niestety przekłada się to również na niższe wpływy budżetowe.
Pomimo tych zmian makroekonomicznych z punktu widzenia dochodów budżetu państwa dochody podatkowe w okresie od stycznia do września 2024 r. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego wzrosły o blisko 45 mld zł, co stanowi wzrost o 12,2%. W okresie od stycznia do września największy wzrost, zarówno procentowy, jak i kwotowy, odnotowano właśnie w podatku od towarów i usług. To jest 19,9%, czyli kwota ok. 36 mld zł. Istotnie wzrosły również wpływy z podatku PIT. To jest plus 22%, co daje kwotę 36 mld zł. Z kolei w podatku CIT odnotowano spadek wpływów o 9 mld zł. Dzięki działaniom KAS w tym samym okresie zaległości podatkowe spadły o 3 mld zł, w tym głównie w zakresie podatku VAT o 2,1 mld zł. To zasługa dobrej pracy pracowników i funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej, za co chcę z tej mównicy bardzo podziękować, chciałbym podziękować swoim pracownikom i funkcjonariuszom za dobrze wykonaną pracę, jeżeli chodzi o realizowanie dochodów budżetu państwa.
Jeszcze jeden wskaźnik, czyli dochody ogółem w stosunku do PKB. W 2023 r. dochody te wyniosły 16,8%, natomiast w 2024 r. nastąpił wzrost do 17,2%. W przypadku samych tylko podatków, czyli podatków ogółem w stosunku do PKB, w 2023 r. było to 14,9%, natomiast w tym roku mamy 15,4%, czyli wzrost aż o 0,5%.
Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Wszelkie zmiany organizacyjne i prawne w Krajowej Administracji Skarbowej są nakierowane na dwa podstawowe cele: wsparcie uczciwych podatników i eliminowanie z obrotu gospodarczego patologii podatkowej, czyli zwalczanie oszustw podatkowych i przestępczości gospodarczej. Takie podejście jest związane z wyraźnym rozgraniczeniem działań podejmowanych przez organy podatkowe, czyli po pierwsze, wspieranie przedsiębiorców przy wypełnianiu obowiązków podatkowych oraz po drugie, zwalczanie przestępczości podatkowej. Tylko takie jednoznaczne rozgraniczenie pozwoli organom podatkowym wykorzystać odpowiednio i adekwatnie instrumenty prawne przewidziane w prawie podatkowym.
Na sam koniec chciałbym jeszcze powiedzieć jedną rzecz, a mianowicie chodzi o wydatki militarne w procedurze nadmiernego deficytu, czyli tzw. excessive deficit procedure. Tegoroczna zmiana rozporządzenia EDP, a dokładnie art. 2 rozporządzenia Rady nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu obliguje Komisję Europejską i Radę Europejską do uwzględnienia wzrostu inwestycji obronnych jako istotnego czynnika w decyzjach podejmowanych przez Komisję Europejską i Radę Unii Europejskiej w ramach EDP. Zgodnie z tym w czerwcu 2024 r. Komisja Europejska przy ocenie sytuacji budżetowej w Polsce odnotowała wysokie wydatki oraz inwestycje w zakresie obronności, jednak skala przekroczenia przez deficyt w 2023 r. progu 3% PKB uniemożliwiła uznanie, że przekroczenie to wynika tylko ze zwiększenia wydatków obronnych, i w lipcu 2024 r. Rada Unii Europejskiej uruchomiła EDP wobec Polski.
Warto również podkreślić, że w związku z tym bardzo dobra praca urzędników Ministerstwa Finansów, ale także pana ministra Domańskiego w ramach Ecofin spowodowała, że te wydatki militarne w procedurze nadmiernego deficytu muszą być uwzględniane przez Komisję Europejską w trakcie dalszych prac z tym związanych.
(Głos z sali: Będą czy nie będą?)
Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia