10. kadencja, 21. posiedzenie, 2. dzień (07-11-2024)
15. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej (druk nr 750).
Poseł Piotr Lachowicz:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Pozwolę sobie przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska - Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni w sprawie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej.
Ogólnie już na wstępie powiem, że popieramy przedłożony projekt ustawy, dlatego że potrzeba i cel uchwalenia ustawy wiążą się m.in. z koniecznością implementacji do prawa krajowego przepisów Unii Europejskiej. Jak już mówili przedmówcy, 30 kwietnia 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2024/1265 z dnia 29 kwietnia 2024 r. zmieniające dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich, zwanej dalej dyrektywą 2011/85/UE. Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji finansowych - independent fiscal institution, czyli w skrócie, w tym języku międzynarodowym, IFI - tj. ciał eksperckich, których działanie powinno się przyczynić do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi. Przypomnę, że do 29 kwietnia br. obowiązek ustanowienia IFI dotyczył tych państw, które są w strefie euro. I taką niezależną instytucją fiskalną będzie Rada Fiskalna. Wyżej przytoczone artykuły dyrektywy 2011/85/UE określają również IFI jako instytucję niezależną, nieprzyjmującą instrukcji od żadnych organizacji lub osób, oraz ta dyrektywa narzuca obowiązek powoływania członków takiej instytucji w oparciu o ich doświadczenie i kompetencje w dziedzinach finansów publicznych, makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych.
Zmiana unijnych przepisów nakłada na państwa członkowskie obowiązek posiadania niezależnych instytucji finansowych, tak jak mówili moi poprzednicy. Obecnie Polska nie posiada organu spełniającego wymogi dotyczące IFI określone w nowych przepisach. Celem projektu jest zatem powołanie Rady Fiskalnej, która będzie pełniła funkcję polskiej niezależnej instytucji fiskalnej w rozumieniu dyrektywy, o której mówiliśmy. Celem jej działalności jest poprawa funkcjonowania systemu finansów publicznych oraz wzrost jego transparentności, poprawa jakości zarządzania budżetem państwa, wydawanie opinii eksperckich dotyczących polityki budżetowej rządu, stymulowanie debaty publicznej w obszarze finansów publicznych. Miejmy nadzieję, że ta instytucja spełni te wymagania. Celom tym ma służyć realizacja przez radę zadań określonych w art. 8a dyrektywy 2011/85/ UE, w szczególności opiniowanie prognoz makroekonomicznych wykorzystywanych do przygotowania najważniejszych dokumentów budżetowych państwa, opiniowanie projektu ustawy budżetowej w zakresie zgodności z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi, ocena krajowych ram budżetowych pod kątem ich zgodności, spójności i skuteczności, a także przeprowadzanie analiz dotyczących polityki budżetowej oraz udział w debacie publicznej dotyczącej finansów publicznych. Rada ma mieć charakter, jak już to powiedziano, ekspercki i doradczy. Składać się będzie z niezależnych osób posiadających niezbędną do realizacji zadań rady wiedzę i doświadczenie, tak jak to wskazano w treści projektu ustawy. Członków rady według projektu ma być siedmiu.
Ze względu na wprowadzone rozwiązania konieczne będzie dostosowanie procesu budżetowego do nowych realiów. Nowe zasady w tym zakresie zaczęłyby obowiązywać w pełni od roku 2026, ze względu na termin przygotowania pierwszego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, który wyznaczony jest wyjątkowo na 2024 r., oraz termin rozpoczęcia działalności rady, który projekt ustawy określa na 1 stycznia 2026 r. Może jeszcze tylko uzupełnię w stosunku do wypowiedzi poprzedników, że to w przypadku projektu ustawy budżetowej oznacza opiniowanie projektu tej ustawy na rok 2027 i ewentualnie zmian w ustawie budżetowej na rok 2026, bo tutaj były troszkę rozbieżne zdania.
Prawo Unii Europejskiej nie wymaga już opracowywania przez państwa członkowskie programów stabilności lub konwergencji oraz (Dzwonek) przesyłania tych programów do instytucji Unii Europejskiej. W związku z powyższym niezbędne stało się też usunięcie z polskiego systemu prawnego regulacji dotyczących Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, którego zasadniczym elementem był program konwergencji. W konsekwencji konieczna jest nowelizacja przede wszystkim ustawy o finansach publicznych i szeregu innych ustaw, które są wskazane w projekcie ustawy. Dziękuję uprzejmie.
Jeszcze raz podkreślam, że nasz klub opowiada się za poparciem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia