10. kadencja, 21. posiedzenie, 2. dzień (07-11-2024)
16. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druk nr 760).
Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska:
Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mamy dzisiaj okazję debatować nad niezwykle ważnym, nowym systemem obrotu opakowaniami w Polsce, jego wprowadzeniem i trudnościami w przygotowaniu tego systemu. To bardzo ważna ustawa i bardzo się cieszę, że dzisiaj mogę z państwem na ten temat debatować przy okazji procedowania nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, druk sejmowy nr 760.
Dlaczego ten system jest taki ważny? Jest pożądany społecznie, ma bardzo duże poparcie społeczne, ponieważ ma zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska przez odpady opakowaniowe. Wiemy dobrze, ile mamy w Polsce różnych problemów z odpadami, wysypiskami legalnymi, nielegalnymi. Cel wprowadzenia w większym zakresie recyklingu, a docelowo gospodarki w obiegu zamkniętym, przyświeca temu rządowi, a przede wszystkim kierownictwu nowego ministerstwa klimatu, jest jego misją. To jest cel, do którego chcemy dążyć. Ale jest tak również dlatego, że uważamy, że to jest efektywne ekonomicznie. To także zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów, szansa na zwiększenie poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych i stworzenie pozytywnych nawyków związanych z segregowaniem odpadów. To też kierunek obrany przez Unię Europejską. Przypomnę, że na Polsce ciążą obowiązki zwiększania obrotu zamkniętego opakowaniami. System kaucyjny jest reakcją też na to. To jest jedna z dróg wskazywanych przez Unię Europejską jako ta, która ma zwiększyć powrót opakowań pewnego typu do systemu, a cele dotyczące butelek jednorazowych z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l mają dynamicznie rosnąć. Już w 2025 r. mają wynieść 77%.
Tak jak powiedziałam, system kaucyjny jest jedną ze ścieżek dojścia do celu. Całą nowelizację za chwilę zaprezentuje państwu pani minister Sowińska. Ja tylko chciałam krótko powiedzieć, dlaczego decydujemy się na przesunięcie wejścia w życia terminu. To w zasadzie odpowiedź na zapotrzebowanie zgłoszone przez wszystkich uczestników tego systemu, tych, którzy ten system mają tworzyć. Przypomnę, że ustawa o systemie kaucyjnym weszła w życie we wrześniu 2023 r. Zaraz potem mieliśmy wybory, zmianę władzy, nowy rząd i w zasadzie dopiero w Ministerstwie Klimatu i Środowiska nowe kierownictwo przystąpiło do tworzenia tego systemu od podstaw. Kilka miesięcy to bardzo krótki okres, by ten system profesjonalnie, dobrze, bezpiecznie dla wszystkich uczestników przygotować. Dziś wielu uczestników tego rynku mówi, że potrzebny jest dodatkowy okres przygotowań. Np. na dziś mamy wydanych pięć koncesji dla operatorów, organizatorów tego systemu, przy czym ostatnia koncesja została wydana całkiem niedawno.
Wiemy, jak dużą logistyczną zmianę w gospodarce obrotu opakowaniami powoduje system kaucyjny.Ten ostatni operator miałby naprawdę bardzo krótki czas na wprowadzenie tego systemu, więc nawet ci operatorzy, którzy uzyskali koncesję w ostatnim okresie, zgłaszają taką potrzebę wydłużenia im czasu na wejście w system. Ale to także sklepy, które mówią, że nie są gotowe, to także producenci napojów w opakowaniach, którzy zgłaszają nam, że jeszcze nie zdążyli wybrać operatorów, podpisać z nimi umów. To jest bardzo newralgiczny moment, bo tak naprawdę to jest etap tworzenia bezpiecznego, szczelnego systemu, którego potrzebują gospodarka i konsumenci. Jest bardzo wiele przykładów ustawy, która weszła w życie we wrześniu 2020 r., które pokazują, że ten system jest nieszczelny, źle przygotowany. Zresztą na te głosy i na te problemy odpowiada również nowelizacja. Taki najlepszy przykład na nieszczelność systemu. Przez eliminację z tego systemu część podmiotów, które obracają tego typu napojami w opakowaniach, np. hotele, nie byłaby objęta systemem kaucyjnym. Ktoś może tam pobrać napój w opakowaniu z napisem: system kaucyjny, oddać go w sklepie, pobrać kaucję, której nie zapłacił. Tak została skonstruowana ustawa, nowelizacja te nieszczelności prostuje.
My dość mocno pracowaliśmy nad zidentyfikowaniem tych niebezpieczeństw, co też wymagało ze strony resortu czasu, potem przygotowaniem przejścia pełnej ścieżki legislacyjnej. Stąd dzisiaj rozmawiamy jednocześnie o uszczelnieniu tego systemu, nie mamy wątpliwości, że on musi wejść w życie, ale z drugiej strony chcemy dać gospodarce tak naprawdę więcej czasu na jego przygotowanie.
Oczywiście jesteśmy otwarci na wszystkie merytoryczne uwagi. Proszę państwa posłów o przychylne potraktowanie naszego projektu, ale też pilne procedowanie nad tym projektem, by mógł on wejść w życie przed końcem roku. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia