10. kadencja, 21. posiedzenie, 2. dzień (07-11-2024)
16. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druk nr 760).
Poseł Andrzej Grzyb:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Ustawa zmieniająca ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi tak naprawdę zmienia, jak już powiedziano tutaj w debacie, ustawę o systemie kaucyjnym. Chciałbym powiedzieć w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Trzecia Droga, że wspieramy prace nad tą ustawą i po pierwszym czytaniu będziemy pracowali nad tym również w komisjach.
Po pierwsze, wprowadza się zmiany do regulacji ustawowych dotyczących systemu kaucyjnego. Po drugie, przedmiot zmian dotyczy wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Zezwolenie to ma wydawać minister właściwy do spraw klimatu. Po trzecie, w ramach prac nad systemem kaucyjnym, jeżeli chodzi o ustawę, która została uchwalona w poprzedniej kadencji, przyjęliśmy ją ze świadomością konieczności jej zmian po uchwaleniu, co również z pełną świadomością przedstawiał ówczesny minister ochrony środowiska, mówiąc o tym. Po czwarte, w trakcie prac nad ustawą o systemie kaucyjnym wielu posłów, jak również interesariuszy podnosiło konieczność modyfikacji już w czasie prac nad tą ustawą przepisów chociażby dotyczących terminu wejścia w życie przepisów ustawy o systemie kaucyjnym czy też asortymentu, chociażby opakowań, które powinny być objęte systemem kaucyjnym, czy też powierzchni obiektów handlowych, które będą włączone do systemu, i tych, które nie będą włączone do systemu. Po piąte, właśnie ostatnia kwestia, kwestia powszechności dostępu do systemu kaucyjnego, jest objęta m.in. projektem tejże ustawy, którą w pierwszym czytaniu rozpatrujemy. Projekt precyzuje nowe regulacje nie tylko związane z dostępem obywateli do systemu, ale również precyzuje minimalną ilość punktów w Polsce i wskazuje na to, że podmiot reprezentujący powinien posiadać co najmniej jeden punkt stacjonarny w każdej gminie w Polsce. Po szóste, projekt precyzuje rolę ministra do spraw klimatu w tworzeniu systemu kaucyjnego, chociażby w zakresie terminowości uruchomienia systemu, jak również wydawania zezwoleń. Po siódme, projekt ustawy precyzuje nowy termin wejścia w życie ustawy w zakresie wprowadzenia systemu kaucyjnego, o 3 kwartały późniejszy niż termin w samej ustawie o systemie kaucyjnym. Termin ten jest również dla podmiotów tym najwcześniejszym terminem dla systemu tworzonego przez indywidualnego operatora i nie może być dłuższy niż 24 miesiące od wydania zezwolenia. Przesunięcie terminu na 1 października jest przede wszystkim motywowane dostosowaniem branży, zasad współpracy pomiędzy operatorami i zapewnieniem zharmonizowania i funkcjonalności systemu.
Projekt przesunięcia terminu wejścia w życie systemu ma zarówno zwolenników, jak i krytyków, co rozpoznaliśmy w trakcie prac podkomisji, o której mówiła również pani poseł Lenartowicz. Dodać należy, że ta podkomisja do spraw odpadów przeprowadziła wysłuchanie interesariuszy oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych, zarówno po uchwaleniu ustawy o systemie kaucyjnym, jak i dzisiaj, przed posiedzeniem i przed pierwszym czytaniem tejże ustawy. Wszyscy uczestniczący w tych konsultacjach - zarówno podmioty gospodarcze, jak i organizacje zajmujące się przetwarzaniem, a także organizacje pozarządowe - są za wprowadzeniem systemu. Podkreślają obowiązek zastosowania 25% recyklatu z opakowań plastikowych w produkcji nowych opakowań od 1 stycznia 2025 r., a żeby to zrobić, trzeba ten system przygotować. Wskazują na dużą konkurencję nowo wyprodukowanych opakowań z importu, gdzie opakowania pierwotne częstokroć są tańsze od tych, które powstają z udziałem recyklatu, co jest związane z importem m.in. z Kazachstanu. Zbudowanie systemu recyklingu PET wymaga też kapitałochłonnych inwestycji, które są szacowane przez recyklerów na ok. 300-500 mln zł. Podkreślono również, że cztery sieci handlowe dzisiaj są gotowe do tego, by z dniem 1 stycznia wejść w ten system, co jest też jedną z motywacji dla tych, którzy krytykują datę przesunięcia. Wskazano także, że wśród interesariuszy brak jest zgody w sprawie odrębnych systemów prowadzonych przez krajowy system rozlewniczy, który, jak sam wskazuje, jest bardzo efektywny, ponieważ odnotowujemy tu wskaźnik zwrotu wynoszący 95-98%, a rotacja butelek w przypadku napojów bezalkoholowych wynosi nawet 44 razy. To jest superefektywny system, ale podnoszę to, bo było to przedmiotem dyskusji. Zupełnie przeciwstawne opinie (Dzwonek) interesariusze prezentują w sprawie ustawy o ROP i ustawy kaucyjnej. Która powinna być pierwsza? Wydaje się, że kompromisowym rozwiązaniem byłoby nie tylko wprowadzenie tej ustawy...
Pani marszałek, już za chwilę kończę.
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Nawet nie przerywam panu.
Poseł Andrzej Grzyb:
...z dniem 1 października przyszłego roku, ale być może również uda się wprowadzić ustawową regulację, jeżeli chodzi o rozszerzoną odpowiedzialność producentów. Byłoby to ze wszech miar pozytywne dla całego systemu i wszystkich celów, które są związane ze zrównoważonym rozwojem, z gospodarką w obiegu zamkniętym, z efektywnością wykorzystania zasobów i surowców, i byłoby to bardzo korzystne z punktu widzenia gospodarki. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia