10. kadencja, 21. posiedzenie, 3. dzień (08-11-2024)

22. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (druki nr 753 i 770).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że zaproszę państwa, żebyśmy przez moment wrócili do tekstu ustawy, do tego, co faktycznie jest dzisiaj przedmiotem naszej pracy, obrad Wysokiej Izby. Tekst ustawy, który przedłożyliśmy, jest w istocie tekstem technicznym porządkującym pewne zasady, porządkującym też pewne zawieszenie prawne, które obowiązuje, gdy idzie o finansowanie służby zagranicznej od 2021 r. W ostatnich 3 latach nie udało się pozyskać finansowania na działania służby zagranicznej w takim wymiarze, w jakim zostało to przewidziane w pierwotnym kształcie ustawy.

    Projekt, który państwu przedkładamy, urealnia te potrzeby, ogranicza je do niezbędnego minimum, ale także wprowadza elementy, o których państwo powiedzieliście. Mówiliście dzisiaj wielokrotnie, że dyplomacja jest pierwszą linią obrony Rzeczypospolitej, czasem dosłownie. Mamy kolegów, którzy służą w placówkach wojennych, i ta ustawa wprowadza dla nich pewne dodatkowe świadczenia.

    Od ponad 20 lat jestem zawodowym dyplomatą w służbie zagranicznej i jak pamiętam, jest to dyskusja, którą toczymy od wielu lat. Istnieje potrzeba uregulowania warunków i zasad pracy naszych kolegów, którzy funkcjonują w placówkach wojennych od Bagdadu, przez Kabul, a dzisiaj po Kijów i jeszcze w paru innych miejscach zapalnych na świecie. Wydaje mi się w związku z tym...

    Przywracamy też faktycznie taką hierarchię stopni dyplomatycznych, tak jak było to tradycyjnie rozumiane w Rzeczypospolitej i jak rozumiano to w II Rzeczypospolitej. Stopień ambasadora tytularnego jest najwyższym stopniem w służbie zagranicznej. Najniższym stopniem dla zawodowego dyplomaty jest stopień attaché.

    Pytaliście państwo o obywatelstwo w przypadku służby zagranicznej. Zawodowi dyplomaci zgodnie z ustawą z 2021 r. mogą mieć tylko obywatelstwo polskie. Odpowiadając w swoim imieniu, informuję pana posła, że jestem obywatelką polską i od ponad 20 lat z dumą służę Rzeczypospolitej.

    (Poseł Roman Fritz: A pan Rostowski?)

    Gdy idzie o osoby, które nie reprezentują służby zagranicznej albo znajdują się w służbie zagranicznej czasowo - jak rozumiem, pytał pan poseł o kierowników placówek - to ustawa z 2021 r. dopuściła możliwość posiadania wielu obywatelstw i przed 2023 r. mieliśmy szefów placówek ze stopniem ambasadora. To tamta ustawa zniosła obowiązek znajomości języka obcego, więc chciałabym zwrócić państwa uwagę na to, że te rzeczy w tej ustawie porządkujemy. Wydaje mi się, że wokół tej sprawy jesteśmy w stanie zbudować ponadpartyjny konsensus.

    Pytaliście państwo o pracę nad kolejnym krokiem, czyli nad nową ustawą o służbie zagranicznej. Pozwólcie państwo, że odpowiem w ten sposób: stoimy u progu polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, która zacznie się 1 stycznia przyszłego roku. Wydaje nam się, że to, czego polska służba zagraniczna dzisiaj potrzebuje, to stabilność i pewność funkcjonowania. Oczywiście pewne wewnętrzne prace w Ministerstwie Spraw Zagranicznych uruchomiliśmy, ale nie sądzę, byśmy przed drugą połową przyszłego roku byli gotowi zwrócić się do Wysokiej Izby z prośbą o procedowanie nad nowym projektem ustawy o służbie zagranicznej, czyli czymś większym niż tylko ta nowela, o której akceptację prosimy.

    Mówiliście państwo o odwołaniu dyplomatów, w tym o odwołaniu 50 ambasadorów. Chciałabym tylko przypomnieć, że w tym gronie jest duża grupa zawodowych dyplomatów, którzy w ramach cyklu rotacyjnego, który w Ministerstwie Spraw Zagranicznych wynosi standardowo 4 lata, powrócili do centrali i czekają na swoje nowe miejsca w MSZ.

    Pan poseł Szrot pytał, czy jesteśmy gotowi do dialogu z panem prezydentem i jego zespołem. Oczywiście, że tak. Ten dialog zresztą na różnych szczeblach cały czas się toczy i jesteśmy dobrej myśli, że uda nam się znaleźć kompromis i konsensus.

    Pytaliście też państwo o absolwentów MGIMO i na to chciałabym również zwrócić uwagę, bo hasło ˝moskiewska szkoła˝ brzmi złowrogo. Faktycznie ustawa z 2021 r. wykluczyła grono bez mała 30 dyplomatów z polskiej służby zagranicznej, ale przypominam, że to rozstrzygnięcie zakwestionowały polskie sądy i już w 2023 r., czyli jeszcze za rządów Zjednoczonej Prawicy, pierwsi koledzy, którzy uzyskali pozytywne rozstrzygnięcia sądowe, wrócili do służby.

    Proszę państwa, wracając do zasadniczej myśli, chciałabym zaapelować i bardzo państwa prosić o to, abyśmy w tych turbulentnych czasach, też w czasach wojennych w różnych miejscach na świecie, ten projekt naprawdę potraktowali jako techniczny, apolityczny i taki, który pozwala uporządkować i wprowadzić pewne standardy w służbie zagranicznej. Będę wszystkim państwu bardzo wdzięczna za poparcie tego dokumentu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia