10. kadencja, 21. posiedzenie, 3. dzień (08-11-2024)

22. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (druki nr 753 i 770).

Poseł Tomasz Kostuś (tekst niewygłoszony):

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z zadowoleniem przyjmuję działania rządu mające na celu sanację polskiej służby dyplomatycznej. Jej przejawem legislacyjnym jest procedowany dziś przez Sejm rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

    8 lat rządów poprzedniej ekipy doprowadziło do dewastacji polskiej służby dyplomatycznej - zarówno w zakresie prawno-organizacyjnym (czego ukoronowaniem była przyjęta w 2021 r. wadliwa na wielu poziomach ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o służbie zagranicznej), jak i kadrowym. W szczególności motywowane względami polityczno-partyjnymi ˝czystki˝ w korpusie dyplomatycznym przeprowadzone przez decydentów z Prawa i Sprawiedliwości, zastąpienie doświadczonych dyplomatów osobami bez odpowiedniej wiedzy i umiejętności, systemowe obniżenie wymogów kompetencyjnych wobec pracowników MSZ, upolitycznienie stanowisk kierowniczych w placówkach zagranicznych, a także brak jasnych kryteriów awansu zawodowego doprowadziły do odpływu profesjonalnych kadr z polskiej służby zagranicznej, a w rezultacie także wielu patologii. Jedną z wyjątkowo bulwersujących konsekwencji tego stanu rzeczy była m.in. tzw. afera wizowa, będąca przedmiotem badań komisji śledczej.

    Dlatego szczególnie cieszy fakt, że w celu zwiększenia profesjonalizmu polskiej służby zagranicznej projekt m.in. kładzie nacisk na konieczność podnoszenia kwalifikacji jej członków i wprowadza dwie kategorie stopni dyplomatycznych, a także przewiduje zmiany w katalogu stopni dyplomatycznych poprzez przywrócenie stopnia attaché oraz ambasadora tytularnego, który będzie mógł być nadany tylko dyplomatom zawodowym. Zwiększenie liczby stopni przywraca jednocześnie pewne tradycje dyplomatyczne oraz zbliża organizację służby zagranicznej do służb państw zachodnich.

    Nowelizacja wprowadza też szereg innych potrzebnych regulacji, ale jak rozumiem, jest to jedynie katalog najpilniejszych do wprowadzenia zmian, zaś kwestie bardziej skomplikowane i trudniejsze do wdrożenia w krótkim czasie, mają zostać - zgodnie z zapowiedziami resortu - uregulowane w ramach prac nad projektem nowej ustawy o służbie zagranicznej.

    W związku z powyższym - ponieważ obecna sytuacja międzynarodowa i bezpieczeństwo Polski stawiają przed polską służbą dyplomatyczną zadania wymagające jej pełnego profesjonalizmu i optymalnego funkcjonowania - proszę o odpowiedź na pytanie, na jakim etapie znajdują się obecnie prace nad wspomnianym projektem nowej ustawy o służbie zagranicznej i kiedy resort przewiduje nadanie mu ścieżki legislacyjnej.

Przebieg posiedzenia