10. kadencja, 22. posiedzenie, 1. dzień (19-11-2024)

4. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 (druki nr 693 i 769).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Hanna Majszczyk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Odnosząc się do dyskusji, która dotyczy tak naprawdę ustawy okołobudżetowej, a większość pytań dotyczy tak naprawdę budżetu, a nie ustawy okołobudżetowej, z przykrością stwierdzam, że w trakcie wielu dni prac nad tą ustawą te wszystkie pytania szczegółowe mogły być zadane poszczególnym ministrom, którzy to ministrowie na pewno szczegółowo by odpowiedzieli, np. na pytanie o informacje dotyczące powiatu złotowskiego. Ale chciałabym zwrócić uwagę, odnosząc się do pytania pana Marcina Porzucka o to, ile otrzymał powiat złotowski - oczywiście takiej szczegółowej informacji dotyczącej tego powiatu nie mam - chciałabym zaznaczyć, że rząd będzie jeszcze realizował wydatki dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego z funduszu inwestycji strategicznych, który jest w Polskim Ładzie, na ponad 55 mld zł. A więc z całą pewnością wszystkie te inwestycje... Oczywiście tutaj panie i panowie posłowie wskazują, że są to inwestycje, które zostały sfinansowane wcześniej. One nie zostały sfinansowane. One zostały wybrane, ale nie zostały sfinansowane. Teraz je się finansuje w większości przypadków. Tak naprawdę od początku, kiedy te fundusze funkcjonują, do chwili obecnej wypłacono w ramach tych funduszy ok. 43 mld zł, a ponad 55 trzeba wygenerować, znaleźć i zapłacić zobowiązania, które zostały zaciągnięte.

    Odnosząc się tutaj również do kilkukrotnych porównań czy też pytań pana posła Sachajki odnośnie do tego, że tak naprawdę to zadłużanie... mówimy, że rosną nam te wydatki i deficyt, bo likwidujemy fundusze. Nigdzie nigdy nie było takiego stwierdzenia, że jest to zadłużanie.

    (Poseł Jarosław Sachajko: To pan poseł Ćwik, to było do niego.)

    To może jest przejęzyczenie i z całą pewnością chodzi o to, że ten deficyt rośnie tak bardzo właśnie z powodu tych funduszy, dlatego że spłaca się długi tych funduszy na ponad 60 mld zł - ponad 60 mld zł. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Jest to deficyt na rok 2025 wygenerowany przed 2024 r. A więc jest to prosta odpowiedź na pytanie, dlaczego jest tak duży. Wbrew temu, co mówiła pani poseł Żelazko, nie przekracza 300 mld zł, jest poniżej tej kwoty. Jest określony na 289 mld zł.

    Pytaliście państwo, czy rząd zapewni wzrost i rozwój inwestycji, mówiliście, że nie ma tutaj żadnych programów. Otóż programy są kontynuowane, jest również rządowy fundusz, który także jest kontynuowany. Są przyznawane dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego, nikt z tego nie zrezygnował. Chciałabym zwrócić uwagę na fakt, że właśnie reforma, którą Wysoka Izba przyjęła w dniu 1 października, wzmocniła dochody jednostek samorządu terytorialnego i zapewnia poprzez dochody własne tychże jednostek środki na inwestycje. Podstawową uwagą i krytyką jednostek samorządu terytorialnego w stosunku do tego, co otrzymywały przed 2024 r., był właśnie brak obiektywizmu, brak przejrzystych zasad przydzielania środków. Dlatego ta reforma została przygotowana w uzgodnieniu z jednostkami samorządu terytorialnego, aby można było te zasady wprowadzić, wzmocnić dochody jednostek samorządu terytorialnego, aby one nie opierały się ustawicznie na decyzjach, które zapadają na szczeblu centralnym - na co mają iść pieniądze, dla kogo mają iść pieniądze. To był podstawowy wniosek, aby wprowadzić obiektywne mechanizmy przyznawania tych środków.

    W tej mojej odpowiedzi jest odpowiedź na pytanie pana posła Tomaszewskiego. Stąd są te różnice, bo zasady przyznawania środków dla jednostek samorządu terytorialnego są obiektywne, przejrzyste i oparte na kryteriach, które nie są związane ze sterowaniem w danym roku, że przyjmujemy może dla małych, może dla dużych. Przyjęto obiektywne kryteria, które obowiązują, które strona samorządowa - chciałabym to zaznaczyć - zaakceptowała jako właściwy i przejrzysty kierunek do planowania w ich budżetach, do decydowania przez same jednostki samorządu terytorialnego, na co te pieniądze, na co te środki mają być wykorzystane.

    Pan poseł Artur Szałabawka pytał i obawiał się o dalsze prace dotyczące Zachodniej Obwodnicy Szczecina. Ta obwodnica będzie realizowana, jest przewidziana do realizacji ze środków KFD, Krajowego Funduszu Drogowego, i nie ma tutaj żadnych obaw co do dalszej realizacji czy też wykupu gruntów związanych z realizacją tejże inwestycji.

    Pytała pani poseł... Przepraszam, nie chcę, nie będę przywoływać nazwiska, bo nie wiem, czy dobrze zapisałam, ale było jedno pytanie odnoszące się do tego, że w ustawie okołobudżetowej przewidziane są mechanizmy umożliwiające tworzenie rezerw, na które zagospodarowuje się środki pochodzące z blokad dysponentów środków, czyli jednostek budżetowych. To są blokady wynikające z nadmiaru tych środków i o tym stanowi ustawa o finansach publicznych. Oczywiście różne są przesłanki wskazane w tym przepisie, na co taka rezerwa może być utworzona. Jest tam podana inflacja, ale jest ona podana jako jeden z elementów. Dzisiaj taki przepis również obowiązuje, z tym że ten przepis nie jest wykorzystywany w kierunku obniżania inflacji, ale w kierunku pozyskania środków na walkę z powodzią, na usuwanie skutków tej klęski żywiołowej, która dotknęła południe Polski.

    Chciałabym zwrócić tutaj uwagę i odpowiedzieć pani poseł, że nie ma potrzeby tworzenia takiej rezerwy na potrzeby obniżania inflacji, bo jak na pewno wszyscy państwo zauważyli, już w obecnym roku inflacja jest poniżej zakładanej. Zakładana była na poziomie 6,6%, a przewidywana średnioroczna inflacja jest na poziomie 3,7%. Na przyszły rok również ta inflacja nie jest planowana na jakimś wyjątkowo wysokim poziomie, bo jest planowana na poziomie 5%. Biorąc pod uwagę zarówno przewidywania rynkowe, jak i oprocentowania bankowe, nie wydaje się, aby to założenie było nadmierne, a projektowana inflacja była zawyżona.

    Pytaliście państwo, chyba pan poseł Ciecióra pytał o to, czy przewidywana subwencja oświatowa pokryje podwyżki dla nauczycieli. W przyszłym roku nie będziemy już mieli do czynienia z subwencją oświatową, ale będziemy mieli do czynienia z potrzebami oświatowymi. One są wyliczane według zasad dokładnie opisanych w ustawie przyjętej przez Wysoką Izbę. Wartość tych środków, czyli subwencji, a w przyszłym roku: potrzeb oświatowych, będzie rekordowa i poprzez dochody będą one pokrywały potrzeby oświatowe jednostek samorządu terytorialnego. To będzie rekordowa wielkość tej subwencji, planowana na poziomie 102 mld zł. Chciałabym również zwrócić uwagę, że jeżeli chodzi o podwyżki dla nauczycieli, to było jedno pytanie o to. Oczywiście te potrzeby oświatowe zostaną pokryte w wysokości dochodów własnych, które zostaną zwiększone w przyszłym roku. W przyszłym roku do systemu, do dochodów jednostek samorządu terytorialnego zostanie przekierowanych dodatkowo prawie 25 mld zł, a w ciągu najbliższych 10 lat - 345 mld zł. I oczywiście każda jednostka samorządu terytorialnego dysponuje środkami, którymi zarządza. Źródłem pokrycia wydatków na oświatę nie będą tylko potrzeby oświatowe, ale będą właśnie dochody. Wszelkie dochody, które uzyska, również obecnie, będą źródłem pokrycia jej wydatków, a nie tylko subwencja, np. tak jak jest to w roku bieżącym. W przyszłym roku, pomimo podniesienia tych potrzeb oświatowych, również podniesiono te dochody o 25 mld zł w skali całego kraju. Dlatego też jak najbardziej te dochody, które samorządy otrzymają, pokryją te potrzeby oświatowe. Tam, gdzie będziemy mieli do czynienia z jednostkami mniejszymi, które z uwagi na swoją specyfikę nie będą w stanie wygenerować odpowiednich dochodów, będziemy mieć zabezpieczenie w postaci subwencji ogólnej. Co więcej, przepisy, które Wysoka Izba uchwaliła w dniu 1 października, zakładają również pewne minimalne dochody, poniżej których nie może spaść przyrost dochodów dla danej jednostki samorządu terytorialnego, co dodatkowo zabezpieczy te mniejsze samorządy, które nie są w stanie w pełni pokryć wszystkich swoich wydatków, nie tylko na oświatę, ale też być może właśnie w innym zakresie.

    Pan poseł pytał, ile jest przewidzianych wydatków związanych z rekompensatą składek do OFE. Na rok 2025 ta wielkość jest szacowana, zakładana i wpisana do budżetu na poziomie 4,8 mld zł.

    Myślę, że to były takie najważniejsze pytania. Oczywiście były pytania odnośnie do długu. Naturalnie, tak jak pan marszałek zwrócił uwagę, ten dług jest podawany w procentach do PKB, niemniej spłaca się konkretne kwoty i to wszystko jest istotne. Jaka wartość nominalna również tego zadłużenia jest generowana? Ta statystyka oczywiście jest przedstawiona w strategii zarządzania długiem, którą Wysoka Izba również otrzymała wraz z przedłożeniem budżetu państwa na 2025 r. Ale chciałabym tylko taką jedną informację podać, że pomiędzy rokiem 2015 a rokiem 2023 dług krajowy wzrósł o 51%, a w przypadku długu unijnego wzrósł on aż o 83% w stosunku do poziomu, na jakim był w roku 2015. Myślę, że to było najważniejsze, co byłam w stanie państwu dzisiaj powiedzieć. Odpowiedzi na pytania bardzo szczegółowe, dotyczące chociażby powiatu złotowskiego, przekażemy państwu na piśmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia