10. kadencja, 22. posiedzenie, 1. dzień (19-11-2024)

7. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (druki nr 766 i 818).

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Anita Sowińska:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku chciałabym serdecznie podziękować za wczorajszą konstruktywną debatę na posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Dziękuję również za dzisiejszą debatę, za państwa głosy i wyrażenie poparcia dla projektu ustawy.

    Nie będę powtarzać tego, co jest w ustawie, skupię się na odpowiedzi na państwa pytania. Pierwsze pytanie zostało zadane przez panią poseł Annę Paluch, ale później również zadał je pan poseł Sałek. Dotyczyło ono solidarnej odpowiedzialności za odpady. Śpieszę wyjaśnić, że przekazanie odpadów budowlanych i rozbiórkowych innemu uprawnionemu podmiotowi nie zwalnia całkowicie wytwórcy odpadów z odpowiedzialności za wykonanie obowiązku wysegregowania tych odpadów, ponieważ w projektowanej regulacji właśnie wskazano odpowiedzialność solidarną za niezrealizowanie tego obowiązku. Cóż to oznacza? Otóż chodzi o to, że odpowiedzialność solidarna wytwórców odpadów, a także następnych posiadaczy odpadów, czyli tych, którzy realizują obowiązek za osoby fizyczne, a także podmiotów, które posiadają zezwolenie na przetwarzanie odpadów budowlanych i rozbiórkowych, za niewysegregowanie wytworzonych odpadów będzie dotyczyć przypadku, gdy obowiązek ten nie zostanie zrealizowany przez podmiot, któremu przekazano odpady. Warto zaznaczyć, że obowiązek wysegregowania nie dotyczy osób fizycznych. Uważamy, że jest to sprawiedliwe rozwiązanie, dlatego że ono niejako zmotywuje przedsiębiorców, czyli firmy budowlane i rozbiórkowe, aby korzystały ze sprawdzonych dostawców, aby zwracały uwagę na to, kto odbiera ich odpady. I właśnie to narzędzie jest formą rozszerzonej odpowiedzialności producenckiej, w której stronę idziemy. Ma również zapobiegać temu, aby powstawały nielegalne składowiska odpadów. Tak że jest to jedno z narzędzi.

    Kolejne pytanie zostało zadane przez panią marszałek Dorotę Niedzielę, która pytała o to, czy te projektowane przepisy wpłyną na zmniejszenie ilości nielegalnie składowanych odpadów, w szczególności tych niebezpiecznych. Tutaj chciałabym rozdzielić kwestię budowlanych odpadów od odpadów niebezpiecznych, nielegalnie składowanych. Jeżeli chodzi o kwestię odpadów budowlanych, to tak jak wspomniałam wcześniej, samo to, że dajemy narzędzia do lepszego selektywnego zbierania tych odpadów, wpłynie pozytywnie na jakość tych odpadów, czyli wpłynie również na jakość recyklingu, a także ponownego użycia. Oczywiście w tym względzie będzie to też miało wpływ na zmniejszenie tych nielegalnych składowisk. Natomiast jeżeli chodzi o odpady niebezpieczne, to tutaj to narzędzie, które zaprojektowaliśmy, dotyczy przede wszystkim już finansowania tych odpadów niebezpiecznych, natomiast oczywiście planujemy inne rozwiązania zapobiegające powstawaniu takich odpadów.

    Jeżeli chodzi o pytanie pani posłanki Magdaleny Łośko, konkretne pytanie o tzw. program pilotażowy, tym nowym programie, który będzie obowiązywał od przyszłego roku, będziemy analizować te przypadki również pod kątem oceny zagrożenia, nie tylko dla zdrowia, życia ludzi, dla środowiska, ale również dla infrastruktury krytycznej państwa. Tak że nie wykluczam oczywiście, natomiast nie mogę w tej chwili zagwarantować, że taka ocena będzie akurat w tym konkretnym przypadku.

    Jeżeli chodzi o wypowiedź pani posłanki Bożeny Lisowskiej, to tutaj chciałabym też wyjaśnić, że w projekcie ustawy jest zaproponowana maksymalna kwota do 300 mln zł na 3 lata, natomiast budżetowanie odbywa się co roku, czyli na przyszły rok zagwarantowana jest kwota 200 mln zł. Natomiast będziemy się oczywiście starali o zwiększenie tej kwoty i równolegle pracujemy nad tym, żeby znalazły się środki na programy usuwania nielegalnych składowisk również w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tak że jedno nie wyklucza drugiego.

    Jeżeli chodzi o wypowiedź pani posłanki Małgorzaty Tracz, to tutaj oczywiście było podkreślone, że jest to usuwanie tych nielegalnych miejsc, a przechowywanie odpadów stanowi finansową barierę dla samorządów. Oczywiście, tak jak wspomniałam wcześniej, to narzędzie jest tylko jednym z narzędzi, natomiast chciałabym też podkreślić, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska zdaje sobie sprawę, że takim docelowym programem powinien być program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Po poprzedniej ekipie rządzącej zastaliśmy taki stan finansów narodowego funduszu, że niestety tych pieniędzy do tej pory nie było, ale staramy się, żeby się znalazły.

    Było również pytanie o prace nad kolejnymi projektami ustaw dotyczących zwiększenia kompetencji inspekcji. Tak, potwierdzam, że obecnie przygotowujemy nowelizację ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, ale także chcemy przygotować nowe przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenckiej tych odpadów niebezpiecznych.

    Jeżeli chodzi o pytania pana posła Mariusza Krystiana, tu też był wskazany konkretny przykład. Oczywiście będziemy rozmawiać z narodowym funduszem ochrony środowiska w sprawie uproszczenia wniosków, być może są też jeszcze jakieś możliwości pomocy gminom w przygotowaniu tych wniosków. Tak że być może są tutaj jakieś możliwości organizacyjne przede wszystkim.

    Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Pawła Sałka, to już odpowiedziałam.

    Pan poseł Artur Jarosław Łącki. Tu było pytanie o PSZOK-i. Chciałabym zaznaczyć, że w polskim prawodawstwie jest obowiązek przyjmowania przez PSZOK-i odpadów budowlanych i rozbiórkowych od mieszkańców, natomiast PSZOK nie ma obowiązku odebrania ich własnym transportem. Także nadal można te odpady tam dostarczyć i PSZOK może też się zająć segregacją, bo tak jak wspomniałam, w tym projekcie ustawy indywidualne osoby, osoby fizyczne nie mają tego obowiązku sortowania tych odpadów.

    Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Anny Dąbrowskiej-Banaszek dotyczące azbestu, to chciałabym zaznaczyć, że programy dotyczące usuwania azbestu są realizowane w ramach narodowego funduszu ochrony środowiska już od wielu lat. Ministerstwo Rozwoju i Technologii przygotowuje natomiast nową ustawę dotyczącą właśnie azbestu, wycofania azbestu do 2036 r. Poczekajmy cierpliwie, ta ustawa na pewno niedługo trafi do Sejmu.

    Pytanie pana posła Rafała Kasprzyka też było bardzo konkretne, dlatego odpowiemy na nie na piśmie.

    Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Michała Wosia dotyczące 35 tys. t odpadów, które zostały nielegalnie sprowadzone do Niemiec...

    (Poseł Michał Woś: Z Niemiec.)

    Z Niemiec, tak. Jak zostało to zauważone, osiągnęliśmy sukces negocjacyjny. Już w styczniu zajęliśmy się tą sprawą, toczyliśmy rozmowy bilateralne z Niemcami. Już w październiku rozpoczął się proces wywożenia tych odpadów. Połowa z tych odpadów już wyjechała z Tuplic, do końca roku wszystkie zostaną wywiezione. Co do kolejnych 15 tys. t odpadów, to chciałabym uspokoić, że te sprawy nadal się toczą w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Póki co nic się nie zmienia. Być może poszukamy jeszcze jakiejś możliwości wcześniejszego rozwiązania tej sprawy, natomiast ze strony prawnej nic się nie zmieniło.

    Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, to rzeczywiście przyznaję, że przed samorządami stoi duże wyzwanie, tak jak przed nami wszystkimi. My jako kraj musimy osiągnąć bardzo ambitne poziomy recyklingu. Oczywiście te poziomy też wzrastają, natomiast my jako ministerstwo... Muszę tutaj dodać, że jeżeli chodzi o ustawę kaucyjną, to w niewielkim stopniu, ale jednak pozytywnie przyczyni się ona do osiągnięcia tych poziomów zbiórki, poziomów recyklingu, dlatego że operatorzy systemu kaucyjnego będą musieli składać raporty do gmin i informować, ile odpadów zostało zebranych selektywnie. Nie będzie ich dużo, dlatego że plastikowe i metalowe odpady, głównie chodzi tutaj o plastikowe butelki, są lekkie. Jest to liczone wagowo, więc to może mieć wpływ do 1%. My oczywiście pracujemy i jesteśmy też w kontakcie z samorządami.

    Jeżeli chodzi o nowelizację ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to widzimy też pewne możliwości uszczelnienia tego systemu. Przedstawię przykład, który może akurat nie jest związany z tym konkretnym przypadkiem. W ustawie powodziowej zaproponowaliśmy pewne rozwiązania dotyczące właśnie poziomów recyklingu, ponieważ zdajemy sobie sprawę, że powódź jest wielkim wyzwaniem dla gmin, jeżeli chodzi o zbiórkę tych odpadów, ale też o problemy sanitarne. Dlatego te gminy, które były dotknięte powodzią, są przez 2 lata, czyli w tym roku i w następnym, całkowicie zwolnione z zachowywania tych poziomów recyklingu, natomiast w przypadku reszty kraju po prostu obniżyliśmy te kary o połowę. Zdajemy sobie sprawę, że nie tylko te gminy, które zostały dotknięte powodzią, zajmują się tymi odpadami. Robimy, co możemy. Jesteśmy w dialogu z samorządami. Bardzo dziękuję. Jeszcze raz dziękuję za poparcie projektu.

Przebieg posiedzenia