10. kadencja, 22. posiedzenie, 2. dzień (20-11-2024)
9. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pytania od posłów Prawa i Sprawiedliwości się pojawiają, tylko dziwię się, że pytają ci, którzy odpowiadali za te kwestie w tamtych latach pośrednio bądź bezpośrednio, różnie się działo. Pragnę przypomnieć, że negocjacje Komisji Europejskiej z krajami Mercosur, tej części handlowej umowy, zostały zakończone porozumieniem politycznym w 2019 r. Obecnie trwające rozmowy dotyczą tylko zrównoważonego rozwoju, ochrony klimatu i przeciwdziałania wylesianiu oraz niektórych innych zagadnień z obszarów pozarolnych. To tutaj zapytam, kto w 2019 r. decydował o tym i brał za to odpowiedzialność, w tym najbardziej odpowiedzialność polityczną. Bo dzisiaj słyszymy od posłów Prawa i Sprawiedliwości Mercosur odmieniane przez wszystkie przypadki, ale to się dzieje w ostatnich dniach. Można poszukać w Internecie, tych oficjalnych wystąpień nie ma, ani premiera, ani ministra rolnictwa, który...
(Poseł Anna Gembicka: Kłamie pan.)
Oczywiście że nie ma. Proszę udowodnić, jeśli jakiekolwiek takie stanowiska były, bo ich nie było.
(Poseł Anna Gembicka: Ja panu to udowodnię.)
Poprzedni rząd nie zrobił nic, żeby tę umowę zablokować.
Ewentualne zakończenie tych rozmów będzie dopiero stanowiło podstawę przekazania przez Komisję Europejską wniosku do państw członkowskich o zatwierdzenie całości umowy Unia Europejska - Mercosur. Stanowisko rządu Rzeczypospolitej Polskiej zostanie wypracowane dopiero wobec tak przekazanego wniosku i projektu całościowej umowy. Za jego przygotowanie będzie odpowiadać wiodące w sprawach polityki handlowej Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ma poważne zastrzeżenia w odniesieniu do osiągniętych w 2019 r. rezultatów negocjacji w zakresie postanowień projektowanej umowy dotyczącej handlu towarami rolnymi. 8 listopada 2024 r. umieściliśmy również te zastrzeżenia na naszej stronie internetowej. Zgłaszane na forum Unii Europejskiej postulaty Polski dotyczące rolnego obszaru negocjacji z Mercosur zostały uwzględnione jedynie częściowo, m.in. to, że dla wrażliwych towarów rolnych liberalizacja ceł ma być ograniczona do poziomu ustanowionych kontyngentów taryfowych o obniżonej lub zerowej stawce celnej. Po przekroczeniu tych kontyngentów będą obowiązywały takie stawki jak obecnie. Niektóre wielkości kontygentów taryfowych zostały jednak zwiększone przez Komisję Europejską na końcowym etapie negocjacji częściej handlowej umowy w 2019 r., bez konsultacji z państwami członkowskimi Unii Europejskiej, dlatego też przyjęcie umowy w obecnym projektowanym kształcie może stworzyć zagrożenie wypieraniem polskich produktów rolnych z rynków innych krajów Unii Europejskiej poprzez produkty importowane z krajów Mercosur. Zagrożenie to może dotyczyć w szczególności mięsa drobiowego, w przypadku którego Komisja Europejska na ostatnim etapie negocjacji zgodziła się na podwojenie kontyngentów taryfowych do łącznej wysokości 180 tys. t po zakończeniu 10-letniego okresu przejściowego i zniesienie ceł w ramach tych kontygentów. Projekt umowy zawiera co prawda zapisy dotyczące środków ochronnych umożliwiające stronom w pierwszych latach funkcjonowania umowy czasowe wycofanie preferencji w dostępie do ich rynków w przypadku nadmiernego importu powodującego szkody dla unijnych producentów, nie są one jednak dostosowane do specyficznych uwarunkowań sektora rolnego. Uruchomienie tego mechanizmu na poziomie Unii Europejskiej może być w praktyce bardzo trudne.
Komisja Europejska potwierdza, że wszystkie importowane towary, również z krajów Mercosur, muszą spełniać wymogi Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa żywności, wymogi weterynaryjne i fitosanitarne. Proponowane preferencje taryfowe w dostępie do rynku Unii Europejskiej nie są jednak uwarunkowane przestrzeganiem przez produkty z krajów Mercosur standardów Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, co było i jest ważnym postulatem Polski zgłaszanym na forum Unii Europejskiej nie tylko wobec krajów Mercosur, lecz także wobec krajów trzecich. Jedynie w przypadku jaj Komisja uwarunkowała możliwość korzystania przez import z krajów Mercosur z zerowej stawki celnej, która ma zacząć obowiązywać po 4-letnim okresie przejściowym, od przestrzegania standardów w zakresie dobrostanu zwierząt. Obecne negocjacje dotyczące zrównoważonego rozwoju prawdopodobnie nie rozwiążą problemu wyrównania standardów kontroli i ewentualnych konsekwencji braku przestrzegania postanowień w tym zakresie.
Projekt umowy Unia Europejska - Mercosur ma obecnie charakter umowy stowarzyszeniowej. Oprócz części handlowej zawiera szereg innych postanowień. W tym kształcie musi być on zatwierdzony przez Radę Unii Europejskiej jednogłośnie oraz przez Parlament Europejski. Ostateczne zatwierdzenie umowy będzie wymagać również ratyfikacji przez Parlament Europejski i wszystkie państwa członkowskie. Przed ostatecznym zatwierdzeniem umowy jej część handlowa może wejść w życie na zasadzie tymczasowej do czasu jej ratyfikacji. W obecnym kształcie umowa z Mercosur ma więc małe szanse na zatwierdzenie. Przeciwko będą prawdopodobnie Francja i kilka innych państw członkowskich, w tym Polska. Aby uniknąć wymogu jednomyślności (Dzwonek), Komisja Europejska może próbować wydzielić część handlową jako odrębną umowę. Wówczas umowa taka będzie zatwierdzana przez Radę Unii Europejskiej większością kwalifikowaną. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia