10. kadencja, 22. posiedzenie, 2. dzień (20-11-2024)
11. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Edukacji i Nauki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (druki nr 759 i 807).
Poseł Sprawozdawca Elżbieta Gapińska:
Bardzo dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian i uporządkowanie zmian dotyczących przeprowadzania egzaminów zewnętrznych - maturalnego i zawodowego. Ponadto wpisuje do systemu egzaminatora weryfikatora, którego zadaniem jest kontrolowanie pracy egzaminatorów. Taki egzaminator byłby wyznaczony przez okręgową komisję egzaminacyjną spośród członków zespołu. Określono warunki, jakie należy spełnić, aby pełnić tę funkcję, oraz zadania dla egzaminatora weryfikatora.
Kolejnym punktem regulacji jest uregulowanie statusu i wynagrodzenia operatora pracowni informatycznej jako osoby, która bierze udział w przeprowadzeniu egzaminów maturalnego, zawodowego, eksternistycznego i z informatyki. Określono także zakres zadań operatora pracowni informatycznej, w tym np. systemy operacyjne, programy użytkowe i języki programowania. W ustawie proponuje się zwiększenie kwoty przeznaczonej na dofinansowanie za jednorazowe przystąpienie do egzaminu zawodowego i rozszerzenie przesłanek umożliwiających skreślenie egzaminatora z ewidencji egzaminatorów.
Zmiany dotyczą także wyboru dowolnego języka obcego jako przedmiotu obowiązkowego, niezależnie od tego, jakiego języka absolwent się uczył, co jest doprecyzowaniem przepisów. W przypadku absolwentów oddziałów dwujęzycznych zasadą powinien być obowiązek przystąpienia do egzaminu z przedmiotu dodatkowego z języka, którego uczniowie uczyli się w zakresie dwujęzycznym w zwiększonym wymiarze godzin.
W nowych przepisach pojawia się zgoda na wniesienie do sali egzaminacyjnej urządzenia wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego. To jest bardzo ważne doprecyzowanie, bo wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że w przypadku stresu sytuacja zdrowotna chorego dziecka na pewno ulega zmianie. Bardzo ważne jest to, żeby tę sytuację odpowiednio monitorować.
Ujednolicone zostaną także przepisy dotyczące sposobu przekazywania informacji o unieważnieniu egzaminu oraz przepisy dotyczące przeprowadzania części praktycznej egzaminu z wykorzystaniem systemu elektronicznego. Następnym przepisem, który ulega zmianie, jest ten dotyczący wykorzystywania narzędzi elektronicznych do sprawdzania prac egzaminacyjnych. Skrócony zostaje termin umożliwiający dokonanie wglądu do pracy egzaminacyjnej na egzaminie zawodowym.
W ustawie opisano systemy informatyczne obsługujące egzaminy zewnętrzne, egzaminy ośmioklasisty, maturalne, eksternistyczne. Chodzi o egzaminy ogólnokształcące, które będą przeprowadzane z wykorzystaniem systemu informatycznego. Opisano także system informatyczny obsługujący egzaminy zawodowe. Zmiany dotyczą też uzyskiwania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub dyplomu zawodowego w przypadku zawodów nauczanych na poziomie technika przez osoby, które posiadają różne dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe.
Jeśli chodzi o programy nauczania, to treści zawarte w programach wychowania przedszkolnego i programach danych zajęć edukacyjnych, które wykraczają poza zakres treści nauczania, powinny być czytelnie oznaczone. Doprecyzowano warunki, jakie powinien spełniać podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego. Wyrzucono z niego tzw. repetytoria. Zaproponowano zmiany dotyczące przesłanek umożliwiających skreślenie z listy rzeczoznawców. W ustawie przedstawiono kwestię monitorowania i oceny zadań ujętych w ramach programu Rady Ministrów mających na celu wspomaganie organów prowadzących. W ustawie zawarto również możliwość zlecenia IBE badań, analiz i ekspertyz edukacyjnych.
Zmiany dotyczą także podstawy prawnej do gromadzenia w bazie Systemu Informacji Oświatowej danych adresowych szkół oraz rozszerzenia zgromadzonych danych o uczniów. Zmiany dotyczą również form funkcjonowania morskich jednostek edukacyjnych, uzupełnienia zakresu danych, które powinny być uwzględnione w obwieszczeniu o ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności, oraz tworzenia i likwidacji w podmiocie leczniczym oddziału specjalnego. Zaproponowano także zmiany polegające na udostępnieniu Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej innym podmiotom funkcjonującym w systemie oświaty oraz wsparciu poprzez system teleinformatyczny realizacji zadań z zakresu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego będzie teraz udzielał kurator oświaty, a nie jak dotychczas minister na wniosek dyrektora szkoły. Uproszczono procedury wprowadzania zmian do podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego.
Zmianą, która podczas posiedzenia komisji wywołała najwięcej kontrowersji, jest przedłużenie na lata 2024-2025 i 2026-2027 odstąpienia od warunku uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego z wybranych przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym, który miał obowiązywać od 2025 r. Powodem wprowadzenia rozwiązania jest uwzględnienie skutków realizacji przez absolwentów kształcenia w warunkach stanu epidemii. Jak wiemy, były to warunki elektroniczne. Kształcono głównie za pomocą środków elektronicznych. Utrzymują się niestety negatywne konsekwencje sytuacji pandemicznej.
Opinia konferencji rektorów akademickich szkół polskich mówi, że nie ma uzasadnienia dla utrzymania progu zdawalności w przypadku przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym, ponieważ senaty uczelni i tak autonomicznie ustalają w uchwałach warunki, tryb oraz termin rozpoczęcia i zakończenia rekrutacji, a koncentrują się, proszę państwa, głównie na wynikach właśnie z tych przedmiotów, które są przedmiotami dodatkowymi. Uczniowie, którzy zdają egzamin maturalny, sami zdają sobie sprawę z tego, że im wyższy będzie ich wynik, tym większe będą szanse na dostanie się do wybranej przez nich uczelni, dlatego zależy im na tym, żeby otrzymać jak najwyższe wyniki z tych egzaminów. Zmiana ta jest uzasadniana również przez projektowaną przez MEN perspektywę wdrażania kompleksowej reformy kształcenia ogólnego, w tym zmian w egzaminach. Dlatego proponowane jest przedłużenie odstąpienia od warunku uzyskania 30% punktów z jednego z wybranych przedmiotów maturalnych w formule 2023.
Wszystkie te argumenty przemawiające za tym rozwiązaniem przedstawiła podczas posiedzenia komisji wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer. PiS zgłosił poprawkę, która została przez komisję odrzucona w głosowaniu nad punktem dotyczącym zmian w ustawie. Zgłaszane podczas procedowania nad projektem poprawki, zgłaszane głównie przez klub PiS, nie uzyskały większości głosów. Propozycje zmian zostały w głosowaniu zaakceptowane przez Komisję Edukacji i Nauki, która rekomenduje tym samym Wysokiej Izbie przyjęcie projektu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia