10. kadencja, 22. posiedzenie, 2. dzień (20-11-2024)

15. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 751 i 799).

Poseł Jolanta Niezgodzka:

    Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej mam przyjemność przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Projektowane zmiany mają na celu m.in. rezygnację z obowiązku wykorzystywania pojazdów nisko- i zeroemisyjnych przy realizacji zadań publicznych, czyli zniesienie obowiązku wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadania publicznego przez samorządy, w których liczba mieszkańców jest większa niż 50 tys.

    Zgodnie z danymi przekazanymi przez jednostki samorządu terytorialnego za 2021 r. 55% spośród 74 gmin nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie, który jest wymagany właśnie przepisami tej ustawy. Tylko trzy jednostki samorządu terytorialnego zrealizowały w ten sposób więcej niż 7 z 21 zadań publicznych. Dodatkowo zaledwie 65% zobowiązanych powiatów przedłożyło sprawozdanie Ministerstwu Klimatu i Środowiska. 55% z nich nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie, który wymagany jest przepisami tej ustawy. W odniesieniu do województw sprawozdanie przedłożyło tylko 56% zobowiązanych jednostek, z czego 25% nie zrealizowało żadnego zadania z wykorzystaniem floty pojazdów, które są wymagane ustawą. Dodatkowo należy wskazać, że 85% powiatów oraz 56% województw nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie wymaganym ustawą.

    Mając na względzie te historyczne dane, ale też szczegółową analizę kolejnych lat, 2022 r. i 2023 r., trzeba zauważyć, że dynamika wzrostu udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym przy wykonywaniu, zlecaniu lub powierzaniu wykonania zadania publicznego jest niska. Uwzględniając to tempo, osiągnięcie zamierzonego celu, w tym pierwotnie zakładanego w ustawie, nie jest możliwe. Biorąc pod uwagę to, że żaden z samorządów nie osiągnął ustawowego progu w zakresie realizacji zadań publicznych, a także występujący brak pewności, że będzie mogło się to dziać w kolejnych latach, ważne jest złagodzenie wymogów tej ustawy.

    Kolejne zmiany, które zawiera ten projekt ustawy, to poprawki, które złożyli posłowie Koalicji Obywatelskiej. W przypadku obowiązku zapewnienia minimalnego udziału pojazdów elektrycznych we flocie chodzi o obniżenie liczby pojazdów, samochodów, które są użytkowane przez jednostki samorządu terytorialnego w obsługującym je urzędzie. Jest to zmiana z 30% na 22%. To samo jest przewidziane dla naczelnych i centralnych organów państwowych. W obsługujących je urzędach nastąpi zmiana z 50% na 22%.

    Obowiązki nie są realizowane przez podmioty również ze względu na wysoki koszt zakupu i eksploatacji pojazdów. W wielu przypadkach, zwłaszcza jeżeli chodzi o samorządy i podmioty, którym zlecane są te zadania, przekracza to ich możliwości. Zgodnie z założeniami z 2018 r., kiedy procedowano nad tą ustawą, ceny pojazdów elektrycznych miały zrównać się z cenami pojazdów spalinowych. W związku z tym, że ceny pojazdów utrzymują się wciąż na wysokim poziomie, a zakup nowych, które spełniałyby wymogi, może oznaczać wzrost cen świadczonych usług, rekomenduje się przyjęcie proponowanych zapisów.

    Dodatkowo ustawa przewiduje zniesienie obowiązku świadczenia i zlecania świadczenia usługi komunikacji miejskiej z zapewnieniem określonego udziału autobusów zeroemisyjnych i tych napędzanych gazem ziemnym pochodzącym z biometanu. Rezygnujemy z konkretnej wysokości procentowej i zastępujemy ten zapis określonym udziałem, ponieważ dzisiaj ten wymóg określony w ustawie spełnia tylko 10% samorządów objętych przepisami ustawy. Dodatkowo ustawa przewiduje też obowiązek nabywania przez gminy, gdzie liczba mieszkańców jest większa niż 100 tys., i podmioty, którym zlecono, powierzono wykonywanie przewozów pasażerskich wyłącznie autobusów zeroemisyjnych. Taka zmiana miałaby wejść od 1 stycznia. Jest to ważna zmiana, bo 70% floty autobusów z całego kraju jest właśnie w miastach powyżej 100 tys. osób.

    Ważne jest też wprowadzenie obowiązku ustanowienia stref czystego transportu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, jeżeli przekroczone zostały dopuszczalne normy dwutlenku azotu w powietrzu. To też jest jedna z poprawek posłów Koalicji Obywatelskiej. Ważne jest też zniesienie ograniczeń czasowych w zakresie dopuszczania wjazdu do strefy. Po przyjęciu tej ustawy Rada gminy w uchwale stanowiącej strefę czystego transportu będzie mogła dopuścić wjazd do strefy nie tylko w godzinach dzisiaj wyznaczonych zgodnie z ustawą, czyli między godz. 9 a godz. 17, ale jeżeli ta ustawa zostanie przyjęta, to po prostu w godzinach, o których sama rada gminy w tej uchwale zadecyduje. Proponowane zmiany są zgodne z oczekiwaniami samorządów, dlatego jako klub Koalicji Obywatelskiej (Dzwonek) będziemy głosować za przyjęciem tego projektu ustawy.

Przebieg posiedzenia