10. kadencja, 22. posiedzenie, 2. dzień (20-11-2024)

16. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 760 i 834).

Poseł Andrzej Grzyb:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Kiedy przyjmowaliśmy w poprzedniej kadencji ustawę o systemie kaucyjnym, to przyjmowaliśmy ją z pełną świadomością, że to jest ważny krok naprzód. Zdawaliśmy sobie też sprawę z tego, że nie wszystkie elementy, które były niezbędne w tej ustawie o systemie kaucyjnym, zostały tam zawarte, ale przyjmując to, wiedzieliśmy, że trzeba będzie dokonać korekty w kolejnych nowelach. W istocie zanim w ogóle ten projekt rządowy został przedłożony, to w ramach podkomisji do spraw odpadów, o czym wspominała tutaj pani poseł Lenartowicz, przewodnicząca podkomisji do spraw odpadów, została przeprowadzona kwerenda wszystkich uwag dotyczących systemu kaucyjnego. Ona została skatalogowana i ten katalog został przedłożony przez podkomisję komisji ochrony środowiska, a następnie został przekazany ministerstwu.

    Wydaje mi się, że ten sposób pracy z interesariuszami jest właściwym procesem do przygotowania dobrych zmian legislacyjnych. Wszyscy mogli się wypowiedzieć w tej sprawie. Nie wszystkie postulaty oczywiście zostały uwzględnione, ale zostały uwzględnione te najważniejsze, które dotyczą wejścia ustawy w życie, przede wszystkim ten zasadniczy postulat, że nie jesteśmy w stanie wprowadzić tej ustawy w sposób skuteczny od 1 stycznia 2025 r. Jakkolwiek wiemy, że co najmniej cztery sieci są przygotowane do tego systemu, co deklarowały w różnych swoich wystąpieniach i opiniach. Ta zmiana dotyczy oczywiście większości tych interesariuszy, którzy są zainteresowani wprowadzeniem tego systemu. Wejdzie on zatem w życie 1 października 2025 r., na kwartał przed rokiem 2026, który był dosyć powszechnie postulowany.

    Uregulowano np. kwestie rozliczenia finansowego pomiędzy wprowadzającym produkty w opakowaniach a handlem. Wprowadzono też zasady zawierania umów pomiędzy operatorem a handlem. Wprowadzono również gwarancję, że operator odbierający jest zobowiązany do zwrotu kaucji tym sklepom, tym sieciom handlowym, które wpłaciły kaucję. Wprowadzono również wskazywany przez sprawozdawcę trzymiesięczny okres przejściowy dla produktów, które nie były objęte kaucją, do końca roku 2025. To jest też związane z faktem, że przecież część produktów, np. spożywczych, w opakowaniach ma też określony termin ważności i ten termin ważności, żeby stało się zadość postulatowi niemarnowania żywności, powinien zostać uwzględniony.

    Chciałbym też wskazać, że nie wszystkie elementy, które w debacie zarówno w poprzedniej kadencji, jak i w obecnej się powtarzają, zostały spełnione. Dotyczy to opakowań wielorazowego użytku, natomiast nie dotyczy to opakowań jednorazowych. Tutaj musimy stwierdzić wprost i jasno, że albo dokonamy jakiejś zmiany administracyjnej, która doprowadzi do tego, że np. opakowania jednorazowe, a w szczególności szklane, nie będą dopuszczone do obrotu, albo podwyższymy ich objętość, np. wrócimy do objętości powyżej 0,3 l, albo też wprowadzimy rozwiązanie, które sprawi, że wielokrotnie omawiane w debacie publicznej opakowania jednorazowe, a w szczególności po napojach alkoholowych o pojemności do 0,3 l, też będą zbierane w tym systemie. No bo to są milionowe ilości i to wszystko niestety trafia do strumienia odpadów komunalnych. A przecież to nie jest opakowanie, które jest tylko odpadem, to jest również surowiec, tymczasem my powinniśmy prowadzić zrównoważoną gospodarkę i dbać również o te surowce. A tak to wyrzucamy coś, co może być w sposób wtórny wykorzystane.

    Ponadto musimy zwrócić uwagę na to, że ten system kaucyjny zmienia trochę strumień odpadów, który był do tej pory strumieniem komunalnym. Słuszne są m.in. postulaty operatorów, którzy w imieniu samorządu wykonują te funkcje, że to jest również koszt dla nich. Podnoszony jest również problem śladu węglowego przy systemie kaucyjnym, bo to wymaga też kompaktowania, w szczególności odpadów plastikowych, chociażby po to, żeby nie wozić powietrza po ich zebraniu. Krytycznie również oceniano w wielu miejscach dyskusję o możliwości zbiórki opakowań (Dzwonek) bez zezwolenia na zbieranie odpadów. Oczywiście to ma bardziej znaczenie hobbystyczne i być może również edukacyjne, ale ci, którzy chcą mieć system bardziej usystematyzowany, tę kwestię podnoszą.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga wyrazić poparcie dla tego projektu, który jest przedłożony w sprawozdaniu. Tym bardziej że projekt przygotowany przez podkomisję do spraw odpadów został przyjęty bez uwag przez komisję ochrony środowiska w trakcie przedłożenia tego sprawozdania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia