10. kadencja, 22. posiedzenie, 2. dzień (20-11-2024)
19. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku wraz ze stanowiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 482 i 718).
Poseł Daria Gosek-Popiołek:
Pani Marszałek! Bardzo chciałabym podziękować za zgodzenie się, żebym w mojej ekstraordynaryjnej sytuacji weszła jako pierwsza. Pani posłanko, zaraz się wytłumaczę, dobrze? Bo zobaczyłam wzrok...
(Poseł Barbara Oliwiecka: Wszystko wiem, wszystko wiem.)
Szanowni Państwo! W 2023 r. do Państwowej Inspekcji Pracy wpłynęło ponad 43 tys. skarg, przeprowadzono ponad 61 tys. kontroli u prawie 50 tys. pracodawców. W ramach działalności kontrolno-prewencyjnej wobec pracodawców działających w branżach szczególnie niebezpiecznych, takich jak branża budowlana czy chemiczna, zlikwidowano ponad 72 tys. zagrożeń życia i zdrowia pracowników. Te liczby pokazują skalę wyzwań, bo wszyscy zdajemy sobie sprawę, że nie każde naruszenie prawa pracy, nawet to poważne, zostaje zgłoszone do Państwowej Inspekcji Pracy.
Dziękując inspektorom PIP za ich pracę, warto podkreślić, że kluczowe jest zaufanie między pracownikami a Państwową Inspekcją Pracy, przekonanie, że każde zgłoszenie zostanie poważnie potraktowane. To oczywiście wymaga także zadbania o samą instytucję, pracujących tam ludzi, ich kompetencje i możliwości działania. Bez odpowiedniego finansowania i nadania inspektorom odpowiednich uprawnień nie będzie to możliwe. To istotne, bo w samym sprawozdaniu główny inspektor pracy wskazuje, że wciąż na wysokim poziomie utrzymuje się odsetek przedmiotów skargowych, których zasadności nie można ustalić, lub uznanych za bezzasadne.
Jest wiele obszarów, gdzie PIP potrzebuje wzmocnienia. Jedną ze spraw do załatwienia jest stosowanie umów zlecenia zamiast umów o pracę. Tak zatrudniają firmy prywatne, ale i instytucje publiczne. Tak zatrudniane są salowe w szpitalach, pracownicy kultury, instruktorzy zajęć, kelnerzy, recepcjonistki, osoby pracujące w turystyce i gastronomii. Takie umowy mają też pracownicy naukowi na uniwersytetach. Tworzy to nierówności, pozbawia pracowników poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji.
Po drugie, kwestia pracy platformowej. Jeśli pracownik pracujący za pośrednictwem platformy wykonuje pracę pod nadzorem, w określonych godzinach, to spełnia kryteria obowiązujące w przypadku stosunku pracy i tak powinien być traktowany. Nie ma żadnego powodu, by platformy traktować tutaj inaczej niż zwykłych pracodawców. To także kwestie używania systemów algorytmicznych w miejscu pracy i możliwości wglądu pracowników w te algorytmy, bo mają one wpływ na wysokość ich zarobków i liczbę zadań.
Po trzecie, kwestie mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy. Powiem w imieniu wielu pracowników i pracownic, którzy tego doświadczają: pora skończyć ze społecznym i często instytucjonalnym przyzwoleniem na takie praktyki. Instytucje państwowe takie jak PIP muszą mieć możliwość działania w takim przypadku i samo - jak w obecnej sytuacji prawnej - sprawdzanie, czy w danej instytucji obowiązują dokumenty i procedury antymobbingowe i antydyskryminacyjne, po prostu nie wystarczy. Jestem przekonana, że jeżeli my jako ustawodawcy otworzymy tu dla inspektorów PIP nowe pole działania, to zostanie to wykorzystane na korzyść pracowników.
Po czwarte, bezpieczeństwo i higiena pracy. W 2023 r. inspektorzy zbadali ponad 1700 wypadków przy pracy zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy. Ważne są tutaj działania prewencyjne podejmowane przez PIP: rutynowe, niezapowiedziane kontrole, ale też reagowanie na zgłoszenia czy to pracowników, czy to organizacji związkowych oraz skuteczne egzekwowanie zasad bezpieczeństwa, korzystanie ze wszystkich możliwości, bo chodzi tutaj o życie i zdrowie pracowników.
Dziękuję głównemu inspektorowi pracy za sprawozdanie, za tę pracę, którą państwo wykonujecie, przy całej świadomości, jak wiele jeszcze jest do zrobienia, zarówno jeśli chodzi o warunki prawne regulujące działania Państwowej Inspekcji Pracy, jak i kwestie finansowania i wspierania kompetencji inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Państwo polskie musi zacząć wypełniać swoje obowiązki, swoje zobowiązania wobec obywateli i obywatelek. Dość już instytucji z papieru, które uciekają od odpowiedzialności. Silna inspekcja pracy to ochrona godności milionów Polek i Polaków, to ich bezpieczeństwo i stabilność. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia