10. kadencja, 25. posiedzenie, 1. dzień (18-12-2024)

3. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o podmiotach obsługujących kredyty i nabywcach kredytów (druki nr 765 i 902).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska:

    Serdecznie dziękuję, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Chciałabym przedstawić w imieniu Komisji Finansów Publicznych sprawozdanie z realizowania czy procedowania projektu rządowego ustawy o podmiotach obsługujących kredyty i nabywcach kredytów.

    Dlaczego ta ustawa jest ważna? Zanim przejdę do objaśnienia, przypomnę, że implementuje ona przepisy unijne, dlatego że na rynku mamy do czynienia ze sprzedażą wierzytelności, czyli długów, i kupowania ich przez podmioty, które potem te długi odzyskują. Renoma firm windykacyjnych w tym zakresie jest bardzo różna. Ale wracając do tego projektu: projekt został złożony 30 października 2024 r. Jest rządowy, wypełnia prawo Unii Europejskiej. Komisja Finansów Publicznych na swoich dwóch posiedzeniach, ostatnim w dniu wczorajszym, rozpatrzyła ten projekt. Niemniej jednak poddaliśmy go bardzo wnikliwej dyskusji w podkomisji stałej do spraw instytucji finansowych i bardzo serdecznie dziękuję wszystkim podmiotom, które w tej debacie uczestniczyły.

    Jaki problem ten projekt rozwiązuje? Mówiłam o implementacji prawa europejskiego - jest to wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2021/2167 z 24 listopada 2021 r. To ma dotyczyć m.in. zmiany dyrektywy dotyczącej podmiotów obsługujących kredyty i nabywców kredytów. Już w 2017 r. wskazano w rezolucji Parlamentu, rezolucji Rady, że koniecznie jest podjęcie działań w sprawie kwot kredytów nieregularnych, niespłacanych, aby w jakiś sposób temu zaradzić. Dlaczego? Dlatego że nasze oszczędności w instytucjach finansowych są zagwarantowane. Każde z państw posiada określoną kwotę wskazaną w przepisach ustawowych dotyczących gwarancji depozytów, u nas jest to 100 tys. zł w każdej instytucji finansowej dla jednej osoby. A zatem w tym zakresie chciano uregulować rynek sprzedaży zaległości kredytowych, tych wierzytelności, które w instytucjach finansowych trudne są do obsługi albo daje ona niewielki efekt, jeśli chodzi o odzyskanie kwoty udzielonego kredytu wraz z odsetkami. Wtedy jest możliwość przeprowadzenia takiego działania: albo odsprzedania, albo sekurytyzacji, czyli zebrania tych kredytów i ich sprzedaży innemu podmiotowi, który się tym zajmuje fachowo na rynku.

    W tym zakresie to przedłożone rozwiązanie dotyczy zmiany bardzo wielu ustaw na gruncie prawa krajowego. Między innymi odnosi się ono do czynności związanych z obsługą kredytów, do umów sporządzanych przez określony katalog kredytodawców, czyli instytucji kredytowych, gdzie odnosimy się do banków krajowych, instytucji kredytowych oraz oddziałów instytucji kredytowych, zgodnie z przepisami ustawy - Prawo bankowe. Nadto określamy w tej ustawie ramy prawne podmiotów, które obsługują kredyty, czyli odzyskują wierzytelności, i rodzaje zezwolenia na prowadzenie takiej działalności. Ona ma być szalenie transparentna, dlatego że wymogiem jest to, żeby nadzór nad prowadzeniem przez nie działalności sprawowała Komisja Nadzoru Finansowego, która jest takim organem, który sprawując nadzór nad całym sektorem bankowym i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, mówi o bezpieczeństwie na rynku. A zatem w tym zakresie będą obowiązywać przepisy związane z takim działaniem ostrożnościowym i nadzorczym. Klient będzie chroniony, dlatego że w tym zakresie będzie obowiązywała również ustawa o reklamacjach i o rzeczniku finansowym, który może reprezentować interesy strony, od której odzyskujemy kredyt. Wprowadzono także poprawność działania w zakresie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, finansowania terroryzmu, w zakresie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, tak aby przy tych działaniach chronione były nasze oszczędności.

    O jakim rynku mówimy? Na tym, szacowanym, rynku odzyskiwania kredytów - czyli obsługi kredytów, jak go dzisiaj nazywamy - w 2010 r. kwota wolumenów takich wierzytelności wyniosła 145 mln zł, a na koniec pierwszego kwartału 2021 r. wzrosła do ok. 1,5 mld zł. Zatem mówimy o odzyskiwaniu kredytów.

    Powiedziałam, że ten projekt był procedowany zarówno w podkomisji do spraw instytucji finansowych, jak i ostatnio, wczoraj, na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych. Chciałabym podziękować wszystkim stronom, które brały w tym udział: stronie społecznej, a byli to przedstawiciele Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Związku Banków Polskich, stowarzyszenia Lewiatan, a zatem całego sektora, któremu zależy na tym bezpieczeństwie, który jest uczestnikiem tego rynku. W zasadzie doszliśmy do konkluzji i wszystkie uwagi i poprawki zostały przyjęte. Łącznie w trakcie procedowania w podkomisji zgłoszono tych poprawek 19, wczoraj zgłoszono takich poprawek 15.

    Pozostaje jeden temat, który jest warty omówienia, bo był przedmiotem... To znaczy może trzy, z tym że jeden z ważniejszych to jest sprawa związana m.in. z tym, iż zmiany w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowokredytowych w sposób inny, ale taki jak generalnie na rynku, regulują sprawy zbywania wierzytelności kredytowych innym podmiotom. W tym przypadku w stosunku do spółdzielczych kas oszczędnościowokredytowych wskazano, i to się znajduje w przedłożeniu rządowym, że zbywa się takie portfele wierzytelności zaległych do Kasy Krajowej bez przeprowadzenia szczegółowej oceny na wstępnym etapie przy stosowaniu tzw. windykacji miękkiej, odzyskiwania miękkiego. Chodzi o powiadamianie bez uruchamiania innych elementów związanych z windykacją, m.in. procesy sądowe związane z odzyskiwaniem, prowadzenie zarówno egzekucji z nieruchomości, jak i innych możliwych, tj. prowadzenie innej możliwej windykacji czy egzekucji. I w tym zakresie podzielono uwagę: komisja, pomimo składania wniosków o odrzucenie zapisów związanych z tym, aby była tutaj dokonana zmiana... A zatem na takich samych warunkach spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe będą mogły zbywać swoje portfele wierzytelności zaległych w otwartym przetargu i będzie on identycznie traktowany jak inne instytucje. Wskazano, że po stronie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych... Tak jak dla banków, które posiadają systemy ochrony w postaci IPS, najważniejszą rzeczą dla Kasy Krajowej w stosunku do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych powinno być zabezpieczenie, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo, możliwość udzielania kredytów, możliwość udzielania lokat płynnościowych dla systemu spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. I w tym zakresie ze strony komisji było odrzucenie poprawek. Jest taki wniosek, złożono informację, że będzie to wniosek mniejszości, czyli on będzie rozpatrywany na posiedzeniu plenarnym. Myślę, że raz jeszcze warto byłoby, aby tę sprawę... Pomimo że uczestniczyłam w posiedzeniu i że wszystkie materiały zostały przez stronę rządową przedstawione komisji, jeżeli będzie wystąpienie pana ministra, to poproszę, żeby do tej sprawy odnieść się raz jeszcze.

    Pozostał jeszcze jeden z istotnych problemów, tj. możliwości regulowania zobowiązania gotówką. Tego tematu nie poruszyliśmy. Dlaczego mówimy, że spłacanie zaległej wierzytelności w firmie obsługującej kredyty... Naszym zdaniem należałoby stworzyć taki mechanizm, że będzie można regulować zobowiązanie gotówką. Dlaczego to jest ważne? Przecież mamy w systemie obrotu gotówkę, to po pierwsze. Ale po drugie, powinny być zastosowane mechanizmy dotyczące obowiązanych instytucji w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Każdy taki podmiot, np. notariusz przy jakichkolwiek czynnościach, musi przekazywać informacje do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej... A zatem chodzi o stworzenie takich mechanizmów, które będą to, mamy nadzieję, regulowały.

    Jak nigdy tu nikt nikomu nie zarzuci, że ustawa nie była konsultowana. Wskazano, że do tego projektu ustawy implementującego dyrektywę europejską zgłoszono 257 uwag i po części one zostały uwzględnione. Deklaracja, która padła na posiedzeniu podkomisji do spraw instytucji państw finansowych, jeżeli chodzi o rozmowy z rynkiem, została bardzo pozytywnie odebrana. Bo była taka deklaracja, panie ministrze, serdecznie za to dziękuję, że strony się umówią, żeby przepisy były doprecyzowane i żeby dobrze funkcjonowały, dając gwarancję kredytobiorcom. Chciałabym powiedzieć, że obowiązki informacyjne dotyczące przekazania, że sprzedano kredyt, są jak dotychczas po stronie instytucji kredytowej - tu nic się nie zmienia, klient o tym wie.

    Ustawa wejdzie w życie 14 dni od daty ogłoszenia, z pewnymi wyjątkami. Mamy nadzieję, że ona ureguluje system sprzedaży zaległych kredytów i że będą ją realizowały podmioty obsługujące kredyty. Nie mówimy o całym rynku związanym z odzyskiwaniem wierzytelności pozabankowych. Myślę, że czasami też warto porozmawiać o różnych tego typu sprawach.

    Chcę również poinformować, że ani w pracach podkomisji, ani komisji... Na zadane przeze mnie pytanie, czy w tych pracach uczestniczą podmioty lobbingowe, takiej informacji nie usłyszeliśmy.

    Raz jeszcze chciałam podziękować serdecznie członkom podkomisji za pracę w dobrej atmosferze i panu ministrowi - na ręce ministra i współpracowników - za projekt, który był rzeczywiście dogłębnie skonsultowany. I poproszę - bo mogę się odnieść, wielokrotnie czyniłam to na posiedzeniu komisji - aby sprawa związana z Kasą Krajową, SKOK-ami i bezpieczeństwem raz jeszcze z tej mównicy sejmowej wybrzmiała. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia