10. kadencja, 25. posiedzenie, 1. dzień (18-12-2024)
5. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (druk nr 774).
Poseł Katarzyna Kierzek-Koperska:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa zakłada odejście od stanu obecnego, gdy wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, zawiesza bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Co do zasady należy wskazać, że podzielamy przekonanie, że przepisy te należy zmienić, bo potwierdził to np. minister sprawiedliwości, powołując się na wieloletnie doświadczenie w tej materii jako rzecznik praw obywatelskich. Sejm poprzednich kilku kadencji jednak zmarnował wiele okazji ku temu, żeby te przepisy zmienić. M.in. w VIII kadencji, panie pośle, w komisji kodyfikacyjnej prace zakończono w 2017 r., a przepis ten nie został zmieniony. I nawet jeśli się przyzna, że uchylane przepisy tworzą dla organów podatkowych zbyt dużą pokusę instrumentalnego wszczynania postępowania o wykroczenie skarbowe czy przestępstwo skarbowe w celu zyskania na czasie i niedopuszczenia do wygaśnięcia zaległości podatkowej, ten projekt nie może być uznany za dobry. Zaraz powiem dlaczego. Przedłożony projekt dotyka bowiem problematyki interdyscyplinarnej, łączącej zagadnienia nie tylko prawa ogólnego podatkowego, ale również prawa karnego skarbowego. Tymczasem w projekcie posłów Konfederacji próżno szukać jakichkolwiek śladów analizy przepisów Kodeksu karnego skarbowego. To pierwsza przyczyna, dla której projekt, jeśliby wszedł w życie, wprowadziłby chaos prawny.
Stąd też proponowane zmiany powinny być poprzedzone gruntowną analizą ustawy - Kodeks karny skarbowy.
Podkreślenia wymaga, że projektowane zmiany dotyczące Ordynacji podatkowej będą miały wpływ na przedawnienie karalności czynu zabronionego w k.k.s. Przepis art. 44 § 2 Kodeksu karnego skarbowego wskazuje, iż karalność przestępstw skarbowych, które polegają na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej, ustaje nie tylko wtedy, gdy upłynie okres określony w k.k.s. - czyli 5 lub 10 lat, tam są dwie przesłanki - ale również wtedy, gdy doszło do przedawnienia tej należności na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej. Przepis ten stosuje się odpowiednio do wykroczeń skarbowych, art. 51 § 1 k.k.s.
Należność publicznoprawna to zgodnie z art 53 § 26 i 26a - to jest słowniczek w k.k.s. - to m.in. podatek stanowiący dochód budżetu państwa, należność z tytułu rozliczania udzielonej dotacji lub subwencji, należność celna. Oznacza to, że termin przedawnienia zobowiązania podatkowego ma istotne znaczenie dla przedawnienia się karalności przestępstw skarbowych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Zatem usunięcie z Ordynacji podatkowej przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego związanej z wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe bez wprowadzenia odpowiednich zmian zapobiegających upływowi terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w k.k.s. lub w innym akcie prawnym spowoduje automatyczne przedawnienie karalności przestępstwa skarbowego związanego z tym zobowiązaniem.
(Poseł Przemysław Wipler: Wykroczeniem.)
Przypomnę, że duża ilość spraw dotyczących poważnych przestępstw skarbowych, wyłudzenia, grupy przestępcze czy mafie podatkowe, które są prowadzone w sądach karnych i prokuraturach, miałaby zostać umorzona w następstwie uchwalenia zmian zawartych w projekcie. Dotyczyłoby to sprawców poważnych przestępstw skarbowych w sprawach, w których w postępowaniach karnych zgromadzono obszerny materiał dowodowy, będący następstwem wielowątkowych kontroli celno-skarbowych, kontroli podatkowych lub postępowań podatkowych. Do konieczności umorzenia postępowania karnego mogłoby dochodzić nawet na etapie postępowania przed sądem II instancji. Postępowania przygotowawcze i będące ich następstwem postępowania sądowe w sprawach poważnych przestępstw podatkowych z uwagi na ich złożony i wielowątkowy charakter trwają długo, a do prawomocnego rozstrzygnięcia dochodzi często przed sądem po wielu latach.
Zresztą też dobrze państwo wiecie, że praktyka jest taka, że najpierw jest postępowanie podatkowe na podstawie Ordynacji podatkowej, a potem organy otrzymujące informacje o ewentualnych nadużyciach, wszczynają postępowanie karne skarbowe. Wydanie w takich sprawach ostatecznej decyzji podatkowej przed upływem terminu przedawnienia nie gwarantuje możliwości rozstrzygnięcia sprawy karnej przed sądem. Spotykaną praktyką w postępowaniach karnych jest bowiem opieranie się przez sądy i prokuratorów przy ustalaniu znamion czynu zabronionego na ustaleniach zawartych w ostatecznych decyzjach podatkowych oraz zawieszanie (Dzwonek) postępowań karnych. Z powyższego można zatem...
Czy można, pani...
Z powyższego można zatem wyciągnąć wniosek, że lekkomyślne potraktowanie materii przedawnienia zobowiązań podatkowych tam, gdzie mamy często do czynienia z przestępczością zorganizowaną, może zniweczyć lata skomplikowanych dochodzeń i śledztw oraz oznacza umorzenie wielu postępowań karnych skarbowych. Chyba że wnioskodawcom właśnie na tym zależało.
Skutki dla budżetu też są, proszę państwa, dlatego że przez to, że wiele tych postępowań mogłoby zostać umorzonych, Skarb Państwa straciłby bardzo duże kwoty. O tym też nie mówi tutaj wnioskodawca, ale ze wstępnych szacunków wynika, że mogłyby to być nawet miliardy złotych.
Zmiany przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie przedawnienia zobowiązań podatkowych, w tym te związane ze wszczęciem postanowienia karnego skarbowego, są aktualnie też przedmiotem prac w Ministerstwie Finansów. Być może one trwają długo, ale dlatego, że ta materia jest tak skomplikowana, to należy podejść do tego systemowo.
Dlatego klub Koalicji Obywatelskiej nie uważa, że ten projekt jest dobry, ale ze względu na to, że ta materia jest bardzo istotna do uregulowania, składamy wniosek o skierowanie tego projektu do prac komisji i dalsze procedowanie. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia