10. kadencja, 25. posiedzenie, 3. dzień (20-12-2024)
17. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Rady Ministrów z realizacji ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w 2023 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 731 i 791).
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska:
Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Mówimy dzisiaj o niezwykle ważnej kwestii, mówimy o wsparciu w opiece nad najmłodszymi, mówimy o rodzinie. I pada tu słowo, które przez 8 lat przez rząd PiS było odmieniane właściwie przez wszystkie przypadki, słowo, które pojawiało się na ustach polityków Zjednoczonej Prawicy wielokrotnie, a im bliżej kampanii, tym częściej. Pamiętamy słynne pikniki z watą cukrową, misiami, czapeczkami, ale pamiętamy też bardziej haniebne działania, takie jak pokoje do wypłakiwania się, kiedy rodzice potrzebowali rzeczywistego wsparcia.
(Poseł Jan Mosiński: Ale ad rem, pani minister, ad rem.) (Dzwonek)
(Głos z sali: Proszę nie przeszkadzać.)
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Panie pośle...
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska:
Taka była w praktyce państwa polityka rodzinna i będziemy w tej chwili to sprawozdawać. Rozumiem, że pan się wstydzi za swoje rządy, my też się za nie wstydzimy...
(Poseł Jan Mosiński: Nie, ja się wstydzę za panią...)
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Pani minister, bardzo przepraszam.
Panie pośle, zwracam panu uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu.
(Poseł Jan Mosiński: Pani minister swoim zachowaniem...)
Panie pośle, na podstawie art. 175 ust. 3 regulaminu Sejmu przywołuję pana
do porządku. (Oklaski)
Pani minister, bardzo proszę.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska:
Tak jak powiedziałam, sprawozdanie z realizacji ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. nad dziećmi w wieku do lat 3, które dzisiaj w imieniu Rady Ministrów prezentuję, dotyczy roku 2023, a więc ostatniego roku rządów Prawa i Sprawiedliwości. W tym sprawozdaniu znajduje się wiele danych i liczb, które, jak mówiłam, są wstydliwe i nie dziwię się reakcji pana posła. Pierwsza liczba wstydu - 1109. To, szanowni państwo, Wysoka Izbo, liczba białych plam. Białe plamy to gminy w Polsce, w których nie ma żadnej formy opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku do lat 3, ani publicznej, ani prywatnej. Nie ma tam dla rodziców wyboru, rodzice nie mogą podjąć aktywności zawodowej, nie mogą się aktywizować. Wiecie państwo, ile w roku 2023 rządy Zjednoczonej Prawicy zlikwidowały takich białych plam? 4, całe 4. Wiecie, ile nam udało się takich białych plam zlikwidować w ciągu tych 12 miesięcy, kiedy funkcjonuje rząd Donalda Tuska? 132 białe plamy. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
To oznacza, że w 132 gminach po raz pierwszy pojawiła się placówka, z której mogły skorzystać rodziny, w której mogły rozwijać się wraz z rówieśnikami dzieci. 132 a 4. To 33 razy więcej, panie pośle. Gminy Bronoszewice i Poświętne w województwie łódzkim, gmina Gowarczów w województwie świętokrzyskim to właśnie gminy, w których zostały utworzone pierwsze miejsca opieki w ramach ˝Pierwszego dziennego opiekuna w gminie˝ w roku 2024. Dzięki naszym staraniom również w Zakopanem po złożeniu wniosku powstanie w symbolicznym miejscu w sercu Podhala nowe miejsce instytucjonalnej opieki nad dziećmi. (Oklaski)
Kolejna liczba to 36% - tyle w skali całego kraju wyniósł wskaźnik użłobkowienia na koniec 2023 r. Tylko wtedy w 12 miesięcy udało nam się go zwiększyć o 4,11 punktów procentowych i wynosi już dzisiaj 40,11%. (Oklaski) To nie koniec, bo w budżecie programu ˝Aktywny maluch˝ zapewniliśmy rekordowe 6,5 mld zł na utworzenie ok. 102 tys. nowych miejsc opieki. W grudniu 2023 r. opieką żłobkową objętych było 226,4 tys. dzieci. W 12 miesięcy znowu nastąpił ogromny wzrost, bo mamy aż o 17 tys. miejsc więcej. A do żłobków, klubów dziecięcych czy dziennego opiekuna uczęszcza obecnie 243,8 tys. dzieci. Dla porównania - bo pan chce konkretów, chce pan liczb - w roku 2023 ten wzrost nastąpił wyłącznie o 2221 miejsc. Porównajmy 17 tys. miejsc z 2 tys. miejsc. (Oklaski) To jest, panie pośle, blisko - panie pośle, do pana mówię - osiem razy więcej.
W 2023 r. wzrosły również wydatki na funkcjonowanie systemu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, na które składają się środki wykazywane przez jednostki samorządu terytorialnego, środki z budżetu państwa oraz środki europejskie, to jest FERS i KPO na realizację programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, to jest ˝Aktywny maluch˝, lata 2022-2029 - 2 669 300 tys. zł. Dodatkowo wydatki na składki za nianie wyniosły ok. 34 200 tys. zł. Należy także uwzględnić wydatki na dofinansowanie pobytu dziecka w instytucji opieki w kwocie 400 zł miesięcznie, które były wypłacane na podstawie art. 64c ustawy, które w 2023 r. wyniosły 433,5 mln zł, w tym 4,3 mln zł to były koszty obsługi.
Szanowni Państwo! My jako rząd koalicji 15 października zmieniliśmy całkowicie podejście do finansowania opieki wczesnodziecięcej i de facto wzięliśmy na siebie to niezwykle odpowiedzialne działanie i zadanie. Wprowadzony 1 października program ˝Aktywny rodzic˝ i jedno z tych trzech świadczeń, czyli ˝aktywnie w żłobku˝, powodują, że środki, o które wnioskują rodzice, gwarantują system, który jest stabilny, który pozwala na finansowanie pobytu dzieci w żłobkach, gwarantuje samorządom, ale i podmiotom prywatnym, które prowadzą opiekę wczesnodziecięcą, finansowanie, ale co najważniejsze, daje stabilność i perspektywę, że warto rozwijać te usługi, warto inwestować w opiekę wczesnodziecięcą. Dzięki temu właśnie do końca 2026 r. stworzymy ponad 100 tys. nowych miejsc żłobkowych, dzięki temu partnerstwu, dzięki tej podmiotowości samorządów, zwłaszcza małych gmin, które do tej pory nie były traktowane po partnersku. Tam damy gwarancje samorządom, ale przede wszystkim rodzicom, że ich dzieci w tych instytucjach opieki będą mogły w gronie rówieśników pod okiem wykwalifikowanej kadry rozwijać się w najlepszy możliwy sposób.
Dodatkowo program ˝Aktywny rodzic˝ spowodował, że dzisiaj 72% miejsc opieki dla najmłodszych w Polsce jest bezpłatnych. Szanowni państwo, to jest zmiana jakościowa. 72% wszystkich miejsc opieki w Polsce nie ma żadnej bariery finansowej. Są one dostępne dla każdego (Oklaski), niezależnie od tego, ile zarabia i czy może sobie po prostu na to pozwolić. Wcześniej darmowe miejsca opieki oferowała głównie Warszawa, która wprowadziła również z naszej inicjatywy system bezpłatnej opieki żłobkowej. Pamiętamy też o osobach, które pracują w systemie opieki wczesnodziecięcej, dlatego wszyscy pracownicy opieki w wymiarze publicznym od lipca tego roku otrzymują dodatek motywacyjny w wysokości 1 tys. zł. Pracujemy nad dalszymi rozwiązaniami, które będą powodowały, że ta grupa zawodowa będzie mogła się rozwijać, a my dzięki temu będziemy gwarantować rodzicom, ale przede wszystkim dzieciom, że będą się one rozwijały w najlepszym środowisku, i będziemy w najlepszy możliwy sposób wykorzystywać ich potencjał rozwojowy.
Nie ustajemy w pracy na rzecz rozwoju naszych najmłodszych obywateli. Traktujemy to jako inwestycję w ich przyszłość, ale przede wszystkim naszą przyszłość. Pracujemy nad projektem ustawy o Dniu Opiekuna Małego Dziecka. Wiem, że państwo w ostatnich latach wspierali te inicjatywy, ale przede wszystkim wspierali opiekunki, które wyszły z tą propozycją, by właśnie wspomóc je w ich staraniach, żeby mogły dalej dobrze się rozwijać i sprawować opiekę nad dziećmi.
Wprowadzamy jednolite standardy jakości opieki w żłobkach, a także ogłaszamy nowe programy, takie jak aktywne place zabaw, Akademia Wsparcia czy aktywny dzienny opiekun w gminie 2025. Pokazujemy, że wsparcie rodzin może być przemyślane, może być systemowe i może być kompleksowe, a rodzina może być nie tylko sloganem z kampanii wyborczej, ale bezwzględnym priorytetem, który jest wyznaczony przez premiera i realizowany przez Radę Ministrów. Bo ten rok, te 12 miesięcy są tego jasnym dowodem. Szanowni państwo, to dopiero rok. Kolejne efekty naszych działań będziemy państwu prezentować. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia