10. kadencja, 26. posiedzenie, 1. dzień (08-01-2025)

3. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (druki nr 878 i 905).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Czesław Mroczek:

    Pani marszałek, dziękuję pięknie.

    Szanowni Państwo! Dziękuję za tę dyskusję. Trzeba na początku powiedzieć kilka słów na temat samej istoty tych sankcji i tego, czy one tak naprawdę przynoszą rezultaty i czy powinniśmy, czy Polska powinna w tym mechanizmie uczestniczyć. Dziękuję za to, że większość klubów czy prawie wszystkie kluby opowiadają się za utrzymaniem i uszczelnieniem systemu sankcyjnego. Głosy przeciwników systemu sankcyjnego, które tutaj padały, są pokrętne i to jest taka próba podważenia całego systemu sankcyjnego, który ma służyć temu, by poprzez działalność gospodarczą na terenie państw Unii Europejskiej nie wspierać wysiłku wojennego Rosji i nie wspierać totalitarnego reżimu na Białorusi. Ci, którzy tutaj się wypowiadali, posłowie Konfederacji, mówią tak: Nie udało się z kauczukiem, więc cały ten system w ogóle do niczego się nie nadaje, bo w sprawie kauczuku się nie udało przez 2 lata. No ale udało się np. w zakresie surowców energetycznych - gaz, węgiel rosyjski. To jest niesamowita rzecz. Rosja przez wiele lat poprzez kręcenie kurkiem szantażowała państwa europejskie, państwa Unii Europejskiej, ale nie tylko. W tej chwili Rosja sama siebie postawiła w niezwykle trudnej sytuacji, bo może sobie kręcić kurkiem, jak chce, a nie wpływa to w żaden sposób na bezpieczeństwo państw Unii Europejskiej, Europy, bo się po prostu uniezależniliśmy.

    W związku z tym, proszę państwa, trzeba powiedzieć, że to jest duży sukces, że wszystkie państwa Unii Europejskiej są zdolne przyjmować, podejmować trudne decyzje związane z ograniczeniem prawa swobody gospodarczej we własnych państwach i ponoszą pewne straty gospodarcze na rzecz tego, by nie przysparzać zasobów Rosji i Białorusi do prowadzenia ich agresywnej, wojennej polityki. To jest wielkie osiągnięcie, jak powiadam. Udało się ustalić 15 pakietów unijnych, które wprowadzają sankcje na konkretne produkty. W polskim systemie prawnym ta ustawa, która została przyjęta podczas rządów PiS-u, objęła jedynie cztery pakiety sankcyjne. W związku z tym, kiedy przejęliśmy odpowiedzialność za państwo, na początku dokonaliśmy przeglądu funkcjonującego systemu sankcyjnego w naszym kraju i dlatego dzisiaj przedkładamy państwu ten projekt ustawy, który ma zaktualizować nasz porządek krajowy i objąć wszystkie pakiety sankcyjne, by mogły być tutaj w pełni stosowane. Ponadto, jak wielokrotnie już padało w państwa wypowiedziach - ja nie będę powtarzał tych szczegółów - wprowadzamy uszczelnienia, zwiększamy kompetencje Krajowej Administracji Skarbowej i prokuratury w zakresie narzędzi związanych ze stosowaniem sankcji, czyli mrożenie aktywów, oraz narzędzi dotyczących obchodzenia sankcji. Czyli jeśli przyjmiemy tę ustawę, proszę państwa, to ona z całą pewnością w sposób bardziej skuteczny wdroży rozstrzygnięcie unijne dotyczące zakazu obrotu na terenie naszego kraju produktami, które już są objęte sankcjami unijnymi, i da lepsze narzędzia, bardziej skuteczne dla naszych podmiotów, które wykonują zadania związane z przestrzeganiem przepisów w zakresie tego systemu sankcyjnego. Czyli chodzi tu o wzmocnienie Krajowej Administracji Skarbowej, polskiej prokuratury i oczywiście prowadzenie samej listy sankcyjnej ministra spraw wewnętrznych i administracji.

    Przy tej okazji chcę bardzo podziękować, bo ten projekt ustawy jest efektem pracy kilku ministerstw. Z inicjatywy ministra Sikorskiego rozpoczęliśmy proces przeglądu przepisów systemu sankcyjnego. Oprócz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i mojego ministerstwa, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, w tym procesie uczestniczyły również Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Infrastruktury i inne instytucje centralne.

    Proszę państwa, pośród tych, którzy chcieliby podważyć ten system sankcyjny, padło takie pytanie: Co z tego, że ten system obowiązuje już od ponad 2 lat, skoro trwa wojna? A może rzeczywiście ta wojna już by nie trwała, gdyby nie ten system sankcyjny, i Ukraina już by się nie broniła, gdyby nie było tego mechanizmu sankcyjnego, tego wsparcia od państw unijnych w postaci wzmacniania wysiłku obronnego Ukrainy, w postaci przekazywania im sprzętu i uzbrojenia, w zakresie wspierania ich gospodarki, jak również w zakresie osłabiania gospodarki rosyjskiej? Tym wszystkim, którzy dzisiaj patrzą na tragedię narodu ukraińskiego i państwa ukraińskiego i chcieliby już zakończyć tę wojnę bez względu na to, jaki miałaby swój koniec, mówię, że skutki zakończenia tej wojny na Ukrainie będą miały wielki wpływ na bezpieczeństwo państwa polskiego i jest w naszym żywotnym interesie, najbardziej żywotnym interesie, wspieranie Ukrainy i niedopuszczenie do tego, by Ukraina tę wojnę przegrała. Dlatego przychodzimy do państwa z projektem ustawy, która uszczelnia system i wprowadza te pakiety unijne, które do tej pory nie były objęte polskimi przepisami.

    Proszę państwa, z punktu widzenia naszych decyzji, które zostały podjęte do tej pory, od początku obowiązywania ustawy - czyli i pod rządami PiS-u, i teraz, pod rządami naszej koalicji - dokonano 523 wpisów na krajową listę środków ograniczających. 95 wpisów dotyczyło podmiotów gospodarczych, 81 było bezpośrednio powiązanych z kapitałem rosyjskim, więc to też jest pytanie o tę obronę polskich podmiotów - to były czy są podmioty bezpośrednio powiązane z kapitałem rosyjskim - a 428 wpisów dotyczyło osób, głównie obywateli Republiki Białoruś, wspierających totalitarną władzę w tym państwie, 49 osób było z Federacji Rosyjskiej. Według danych Krajowej Administracji Skarbowej łączna wartość zamrożonych dotychczas w Polsce aktywów wynosi ponad 1,3 mld euro i to są, w moim przekonaniu, poważne kwoty. Po przyjęciu tych ustaw będziemy jeszcze bardziej skuteczni w zakresie tego mechanizmu.

    Proszę państwa, były pytania, co dalej. Jeżeli chodzi o konkretne sankcje dotyczące konkretnych produktów, zakazu obrotu konkretnymi produktami, to one wynikają z tych pakietów unijnych i my jesteśmy za tym, by te nowe pakiety przyjmować. One oczywiście wymagają uzgodnienia. Jest pewien oczywisty problem związany z tym, że niektóre państwa, dla których konkretne produkty są wyjątkowo wrażliwe z punktu widzenia ich gospodarki, trzeba będzie dłużej przekonywać. Polska będzie wśród tych państw, które będą aktywnie działać na rzecz analizy tego, jakie jeszcze sankcje sektorowe dotyczące konkretnych sektorów gospodarczych, produktów, powinniśmy wprowadzać, a ten mechanizm, który będziemy mieli już poprawiony, jeżeli chodzi o narzędzia, będzie po prostu działał.

    Słowo na temat nawozów mineralnych. Chcę państwa poinformować, że szeroki asortyment nawozów mineralnych jest już objęty sankcjami. W związku z tym Krajowa Administracja Skarbowa i prokuratura mogą tutaj działać i działają w zakresie tych podmiotów, które próbują ten system sankcyjny obchodzić.

    Niezależnie od tego podejmujemy działania w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Chcę państwa poinformować, że w grudniu podjęliśmy decyzję o wpisaniu czterech firm, które działały na rynku polskim w zakresie obrotu, powiązanych z firmami produkcyjnymi produkującymi nawozy mineralne na Białorusi.

    A więc działamy dwutorowo: prokuratura i Krajowa Administracja Skarbowa w zakresie obchodzenia sankcji, a my wchodzimy bezpośrednio, umieszczamy te firmy na krajowej liście sankcyjnej, mrożąc ich aktywa, uniemożliwiający ich działanie w ogóle. W tym zakresie będziemy bardzo aktywni, jeżeli chodzi o segment nawozowy.

    Dokonamy przeglądu tego, jakie produkty w tym obszarze powinny być, a nie są objęte unijnymi pakietami sankcyjnymi, i będziemy skutecznie dążyć do tego, by znalazły się w kolejnych pakietach sankcyjnych. Jednocześnie jeszcze mocniej będziemy działać na rzecz uniemożliwienia działania firmom w tym zakresie, który już jest objęty sankcjami.

    Proszę państwa, ponieważ w zasadzie cały Sejm z wyjątkiem bardzo nielicznych posłów popiera działania zmierzające do tego, by ten system sankcyjny był pełniejszy, by uniemożliwiał wojenną politykę rosyjską i totalitarne działania władzy białoruskiej, chcę państwu podziękować i jeszcze raz zapewnić, że będziemy skutecznie działać, korzystając z dostępnych narzędzi.

    Jeszcze może słowo na koniec z punktu widzenia ochrony podmiotów, których dotykają te mechanizmy sankcyjne. Mam świadomość tego, że to są działania, które ograniczają swobodę działalności gospodarczej, i że w odniesieniu do wszystkich decyzji, w szczególności dotyczących umieszczenia na liście sankcyjnej, musi być kontrola niezależnego podmiotu w zakresie wpisania tych podmiotów na listę, bo tak naprawdę to oznacza niemożność dalszego działania przez te podmioty. A więc chcę przypomnieć, że decyzje ministra spraw wewnętrznych i administracji dotyczące wpisania na listę sankcyjną objęte są kontrolą sądów administracyjnych w dwuinstancyjnym postępowaniu. Od tych decyzji służy zaskarżenie do wojewódzkich sądów administracyjnych, później kasacja do naczelnego sądu. W związku z tym jest tu zapewniona prawidłowa kontrola stosowania tych dolegliwych narzędzi sankcyjnych ograniczających wolność gospodarczą.

    Bardzo państwu dziękuję za wyrażone tutaj stanowisko i gotowość poparcia tego projektu ustawy. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia