10. kadencja, 26. posiedzenie, 1. dzień (08-01-2025)
4. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej (druki nr 925 i 930).
Poseł Maria Koc:
Bardzo dziękuję, pani marszałek.
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę wyrazić nasze głębokie poparcie dla inicjatywy ustawodawczej ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Możemy jedynie wyrazić żal, że to święto państwowe zostanie ustanowione dopiero teraz, 83 lata od powołania Armii Krajowej, tej największej i najliczniejszej podziemnej armii w okupowanej przez Niemców Europie. Niewielu już żołnierzy Armii Krajowej doczekało tego czasu. Większość z tych, którzy przeżyli wojnę i okrutne czasy powojennych represji komunistycznych, odeszło już na wieczną wartę. Niemniej to święto - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej będzie hołdem złożonym przez nas, współczesnych Polaków, tej walecznej formacji i wszystkim, którzy ją tworzyli.
Wierzymy też, że to nowe święto państwowe stanie się przyczynkiem do jeszcze większego zainteresowania historią Armii Krajowej przez młode pokolenie Polaków. Ważne jest bowiem dla całej naszej narodowej wspólnoty, aby to właśnie młodzi ludzie, młodzi Polacy, stali się, poczuli się kontynuatorami etosu Armii Krajowej, armii, która dziś jest nie tylko symbolem oporu społeczeństwa wobec okupantów i niezgody Polaków na odebranie im wolności, ale jest wręcz ucieleśnieniem polskości.
Prof. Andrzej Nowak trafnie ujął w słowach coś, co wyróżnia nas, Polaków. Powiedział bowiem, że istotą polskości jest niezgoda na zniewolenie. I to właśnie z tej głębokiej niezgody na zniewolenie jeszcze we wrześniu 1939 r. powstała w Polsce pierwsza organizacja konspiracyjna do walki z okupantami niemieckim i sowieckim - była to Służba Zwycięstwu Polski, przemianowana jeszcze jesienią 1939 r. na Związek Walki Zbrojnej. Armia Krajowa, powołana do życia rozkazem naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego, w dniu 14 lutego 1942 r. nie tylko wprost kontynuowała działalność obu tych wcześniej wymienionych organizacji, Armia Krajowa stała się bardzo szybko symbolem obejmującym niemal całokształt wysiłku zbrojnego polskiej konspiracji. Trzeba podkreślić, że powołanie Armii Krajowej było istotnym aktem politycznym i miało pokazać światu, że w Polsce cały czas toczy się walka, że trwają działania dywersyjne i przygotowania do wielkiej akcji zbrojnej, jaką miało być powstanie powszechne - akcja ˝Burza˝, a Armia Krajowa jest armią, która toczy bez ustanku walkę z okupantem i to jest jej wkład w działania zbrojne koalicji antyhitlerowskiej.
Powołanie Armii Krajowej miało też charakter symboliczny. Przemianowanie Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową przyspieszyło bowiem proces scalania wszystkich konspiracyjnych ruchów i organizacji działających na terenie Polski w jedną formację, jaką właśnie była Armia Krajowa. I choć scalenie różnych ruchów konspiracyjnych i oddanie ich pod jedno dowództwo nie było łatwe, to jednak większość organizacji konspiracyjnych znalazła się ostatecznie w szeregach Armii Krajowej. Pojęcie dobra wspólnego zwyciężyło. Armia Krajowa skupiła ogromną rzeszę polskich patriotów. Historycy szacują, że formacja ta liczyła ok. 380 tys. żołnierzy, niektórzy mówią nawet o 500 tys. Wysiłek zjednoczenia pozwolił planować śmiałe przedsięwzięcia militarne, takie właśnie jak: akcja ˝Burza˝, wiele akcji dywersyjnych, jak chociażby słyna ˝Akcja pod Arsenałem˝, akcja ˝Pensjonat˝, rozbicie więzienia w Lidzie, działania wywiadu w ramach oddziału II Armii Krajowej, liczne akcje sabotażowe czy organizację polskiej samoobrony na Wołyniu.
Armia Krajowa to fenomen na skalę światową także dlatego, że nie była to zwyczajna podziemna organizacja dywersyjna czy partyzancka powołana do walki z okupantem, ale było to zbrojne ramię polskiego państwa podziemnego, świetnie zorganizowanej struktury obejmującej swym zasięgiem całe terytorium II Rzeczypospolitej i prowadzącej rozwiniętą działalność administracyjną, polityczną i wojskową. Armia Krajowa była po prostu elementem szerszego założenia propaństwowego, stąd jej szerokie oddziaływanie na społeczeństwo. I właśnie to oddziaływanie na całe społeczeństwo polskie, imponująca mobilizacja Polaków do powszechnego oporu wobec okupantów, a wreszcie zjednoczenie narodu polskiego we wspólnej sprawie, jaką była polska niepodległość, to największy sukces i najważniejsze dziedzictwo Armii Krajowej. To także dziedzictwo tych, którzy już po formalnym rozwiązaniu Armii Krajowej podjęli walkę w podziemiu antykomunistycznym, wprost nawiązując do swojej macierzystej formacji jej etosu.
Dziedzictwo Armii Krajowej z dumą przyjmujemy i zobowiązujemy się przekazywać je kolejnym pokoleniom. (Dzwonek) Cześć i chwała bohaterskim żołnierzem Armii Krajowej! (Oklaski)
Przebieg posiedzenia