10. kadencja, 26. posiedzenie, 1. dzień (08-01-2025)
5. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy (druki nr 927 i 928).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka:
Bardzo dziękuję.
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku podziękowanie dla pana posła Suskiego, dla całej komisji energii i klimatu. Pan poseł mówił o tempie prac. Ono jest faktycznie szybkie, a wynikało przede wszystkim z tego, że rozmowy z Komisją Europejską, te wstępne, o których pan mówił, przeprowadziliśmy, ale ten projekt chcemy przeprowadzić szybko, tak aby ta aukcja odbyła się jeszcze w tym roku, tak aby później notyfikacja pomocy ze strony Komisji Europejskiej była możliwa szybko i tak abyśmy mieli odpowiednio dużo czasu do tego, żeby się do tych aukcji po prostu przygotować. Stąd to tempo prac. I dobrze, że ta dyskusja wygląda inaczej, ona jest oczywiście szersza niż na posiedzeniu komisji.
W komisji przeprocedowaliśmy dwie poprawki, nie: wiele poprawek, jak próbował pan poseł to przedstawić, tylko dwie poprawki. Były sugestie z Biura Legislacyjnego Sejmu, dotyczyły po prostu technik legislacyjnych. Warto, aby ci, którzy chcą sprawdzić, kto w tym zakresie mówi prawdę, po prostu sięgnęli do zapisu prac tej komisji. I dobrze, że taka dyskusja była. Doprecyzowujące dyskusje w zakresie konkretnych przepisów też są potrzebne.
Pan poseł pytał - zaraz oczywiście przejdę do bezpośrednio zawartych w ustawie przepisów, na razie odnoszę się do pytań - o elektrownię jądrową, o to, czy są jakieś zachwiania w zakresie jej budowy. Nie. To nasz rząd, rząd koalicji 15 października, na ostatnim posiedzeniu przekazał 60 mld zł na budowę elektrowni jądrowej. W trakcie tego posiedzenia już możemy zaobserwować, że jest to, jak myślę, sytuacja, w której wszyscy się możemy, przynajmniej w tym punkcie, zgodzić, bo bezpieczeństwo energetyczne państwa nie zostanie zbudowane w czasie jednej kadencji, tylko będzie budowane przez lata. Myślę, że jest to decyzja, którą państwo powinniście jednoznacznie pochwalić. Rozumiem, że jest trudno...
(Poseł Krzysztof Mulawa: Frazesy, frazesy, panie ministrze.)
60 mld zł z kieszeni polskich podatników pan poseł Mulawa nazywa frazesami. O takiej pogardzie odnoszącej się do kieszeni polskiego podatnika nie słyszałem, ale jest to fundamentalna decyzja, panie pośle, dla bezpieczeństwa energetycznego państwa...
(Poseł Krzysztof Mulawa: Czekamy na działania, panie ministrze.)
...i niezależnie od tego, jaki rząd w przyszłości jakie partie będą tworzyły, jakie koalicyjne rządy będą, ta inwestycja będzie realizowana. Nie ma w zakresie budowy elektrowni jądrowej i harmonogramu tych prac żadnego zagrożenia. Już dzisiaj trwają prace terenowe przy budynkach elektrowni. Trwają też prace infrastrukturalne w zakresie całej infrastruktury towarzyszącej. Zajmuje się tym resort infrastruktury. Chętnie też pana posła z tym zapoznam.
Ustawa odległościowa - stały komitet Rady Ministrów, już jutro. Przyjęliśmy ustawę dotyczącą wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonych. Chodzi o wsparcie wynoszące 0,5 mld zł tylko w tym roku. Poprawa rozliczeń dla prosumentów również. Morska energetyka wiatrowa - kolejny krok. Projekt ustawy o biopaliwach - przyjęty na posiedzeniu Rady Ministrów we wtorek. To pokazuje, że cały czas wykonujemy kolejne kroki w zakresie transformacji energetycznej. Często te ustawy, nad którymi się tak dyskutuje, przechodzą przez tę Izbę i są przyjmowane głosami ponad 400 parlamentarzystów. Liczę, że ustawa dotycząca rynku mocy również takie poparcie uzyska. Pan poseł Mulawa i pan poseł Suski mówili o wiatrakach w lasach. W ustawie odległościowej zapisaliśmy wręcz bufor w zakresie form ochrony przyrody: od parków narodowych - 1500 m, od rezerwatów przyrody - 500 m, od parków krajobrazowych - 500 m. Jest odwrotnie niż państwo mówicie. Żadnych wiatraków na terenie form ochrony przyrody w Polsce nie ma.
(Poseł Krzysztof Mulawa: Mówiliśmy nie o tym, tylko o lasach.)
Nie ma takiej możliwości. I to jeszcze ustawodawca takie możliwości ustala. Nie ma dzisiaj możliwości, aby tę ustawę złamać, aby te przepisy obejść. Ale jeżeli - cieszę się z tego - tak na sercu leży państwu ochrona przyrody... To trochę się kłóci ze wspieraniem bloków węglowych, ale w istocie naprawdę się z tego cieszę i liczę, że za ustawą odległościową, która będzie, jak myślę, procedowana jeszcze w tym miesiącu przez rząd i w najbliższym czasie przez parlament... Jutro jest posiedzenie stałego komitetu Rady Ministrów, który będzie nad nią debatował, ta ustawa niebawem trafi tutaj i będą mogli państwo ją poprzeć. Tam ten bufor jest zachowany.
Przedłużenie rynku mocy ma zagwarantować przedłużenie funkcjonowania bloków. W trakcie ostatnich debat można było zaobserwować... Zarządy spółek powołane przez naszych poprzedników podejmowały decyzje o tym, aby elektrownie zamykać. Chociażby w przypadku elektrowni Siersza takie decyzje - gdyby te bloki stały się nierentowne, miały być zamykane - w 2021 r., 2022 r. były podejmowane przez poprzednie zarządy spółek. I temu ma właśnie ta ustawa przeciwdziałać.
Pani posłanka Kozłowska pytała o to, czy nie zostaną zahamowane nowe inwestycje. Nie. To jest ustawa, która ma zagwarantować nam odpowiednią rezerwę mocy, ale te inwestycje, które spółki podejmują na lata, często są to procesy, które trwają odpowiednio długo, jak chociażby inwestycje w bloki gazowe... To bezpośrednia odpowiedź na pytanie, czym zastąpimy z kolei odchodzące bloki węglowe. To w większości będzie gaz. Jakie kolejne kroki możemy podjąć wszyscy? Pan poseł Gadowski pytał o to, czy jesteśmy w stanie przeprowadzić aukcje jednorazowo. Niestety, w myśl tego, co PiS wynegocjował w Brukseli, nie ma takiej możliwości. Oczywiście podjęliśmy dialog z Komisją Europejską, która jasno wskazała na to, że te aukcje muszą się odbywać co roku. Oczywiście przez część interesariuszy rynku jest to przedstawiane tak, że to osłabia ich możliwości planistyczne, ale Komisja Europejska mówi: to jest w spadku, to zostało wynegocjowane za czasów rządów waszych poprzedników. Dlatego też wynegocjowaliśmy to odstępstwo dotyczące aukcji uzupełniających, natomiast to zblokowanie aukcji w jednym roku niestety zgodne z prawem europejskim by nie było, chodzi tu też o narażenie nie tylko bezpośrednio na szwank bezpieczeństwa energetycznego państwa, ale i na straty finansowe konkretnych spółek.
Te inwestycje, o które pytała pani posłanka Kozłowska, już trwają. To są inwestycje w większości w bloki gazowe, ale też spółki bardzo mocno inwestują w różne odnawialne źródła energii: fotowoltaikę, morską energetykę wiatrową, energetykę na lądzie, która niebawem zostanie odblokowana. I tutaj wyniki aukcji, o które pytał pan poseł Nowak, jeszcze z grudnia ubiegłego roku wskazują... Chodzi tu też o dyskusje dotyczące tego, co na przyszłość. Pan poseł z Konfederacji także pytał o to, czy będziemy podejmowali dyskusję na temat stworzenia - taka dyskusja jest - odrębnego rynku dla mocy gazowej. Wydaje się, że tutaj jesteśmy w stanie znaleźć odpowiednie wsparcie też na poziomie europejskim. Pewnie też będziemy w stanie wynegocjować więcej wspólnie z innymi państwami. Nikt nigdy nie mówił, że energetyka odnawialna zagwarantuje nam, szczególnie w naszych uwarunkowaniach, bezpieczeństwo energetyczne w 100%. Ona jest uzupełnieniem tej konwencjonalnej, stabilnej energetyki, która musi działać w base load. Mówię to w czasie każdego wystąpienia na tej sali i każdego wystąpienia w komisji. Takim base load będzie w Polsce energetyka jądrowa, ale do tego czasu będziemy tę transformację przeprowadzali poprzez bloki gazowe.
I wreszcie system ETS, o którym powiedział też pan poseł Suski, a który jest elementem zielonego ładu, tego szerokiego pakietu, o którym zresztą dzisiaj pisał pan poseł Kowalski. W grudniu 2019 r., gdy ta decyzja była podejmowana na forum Rady Europejskiej, nie było sprzeciwu polskiego premiera, nie było sprzeciwu polskiego rządu. Nikt wtedy nie opuścił sali, gdy to było negocjowane, i nikt wtedy nie powiedział: weto. Przedstawiciel waszego klubu pisał, że niestety taka zgoda albo brak sprzeciwu pana premiera Morawieckiego na to wpłynęły. Ale liczę na to, bo to też będzie proces, że nasza prezydencja pomoże w wypracowaniu dużej, ponadpolitycznej zgody na to, aby system ETS 2, który nakłada też obciążenia na system transportu, przesunąć w czasie. To jest stanowisko resortów, które nad tym pracują: resortu funduszy i polityki regionalnej oraz resortu klimatu. Dzisiaj byłoby to duże obciążenie dla polskiej gospodarki. Ale prosimy i apelujemy o przyjęcie tej ustawy.
Ten mechanizm rynku mocy z 2018 r., który został przedstawiony, dawał możliwość wynagrodzenia uczestników rynku za to, że pozostawali w gotowości do dostarczania mocy, że zapewniali dostawy energii elektrycznej. Projekt zawiera kilka fundamentalnych rozwiązań, m.in. wprowadza cztery aukcje uzupełniające na kolejne okresy dostaw, czyli jeszcze w drugiej połowie tego roku - stąd to tempo prac - aukcję półroczną oraz aukcje roczne na lata dostaw od 2026 do 2028 r. Aukcje uzupełniające będą przeprowadzane po zakończeniu aukcji dodatkowych, z krótszym niż rok okresem wyprzedzenia oczywiście względem momentu rozpoczęcia trwania tzw. obowiązku mocowego. Ale aukcje uzupełniające będą w istocie przedłużeniem istniejących procesów rynku mocy. Będą one organizowane wtedy, gdy po przeprowadzeniu pierwotnych procesów rynku mocy na dany rok dostaw, czyli aukcji głównej i aukcji dodatkowych, będą problemy z wystarczalnością zasobów wytwórczych.
Ta ustawa była przedmiotem szerokich konsultacji z resortem aktywów państwowych, ale też z tymi, którzy są na pierwszej linii frontu w zakresie bezpieczeństwa energetycznego państwa i którzy są za to odpowiedzialni, czyli z operatorem: Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi. Ta ustawa daje gwarancję bezpieczeństwa energetycznego państwa i gwarancję bezpieczeństwa dostaw, a bezpieczeństwo dostaw to bezpieczeństwo energetyczne państwa i wreszcie bezpieczeństwo sensu stricto.
Dziękuję za dobrą dyskusję na posiedzeniu komisji, za merytorykę i bardzo proszę wszystkie kluby parlamentarne i koła o poparcie tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Dorota Niedziela:
Panie ministrze, jeżeli mogę jeszcze zapytać. Czy mógłby pan powiedzieć jeszcze dokładnie o tym, jak wygląda obecnie sprawa elektrowni Siersza? Rozumiem, że panowie o to pytali, żebyśmy dokładnie wiedzieli, jak to ma wyglądać.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka:
Pytanie o elektrownię powinno być skierowane bezpośrednio do nadzorcy, czyli do resortu aktywów państwowych, ale w myśl przepisów te bloki będą mogły wystartować w tej aukcji. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia