10. kadencja, 26. posiedzenie, 1. dzień (08-01-2025)

7. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej (druki nr 922 i 929).

Poseł Sprawozdawca Łukasz Ściebiorowski:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam wielki zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej. Projekt uchwały zawarty jest w druku nr 922.

    Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierował w dniu 30 grudnia 2024 r. powyższy projekt uchwały do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Uzasadnienie w imieniu wnioskodawców przedstawiła posłanka Monika Rosa, która przybliżyła rys historyczny oraz wydarzenia na Górnym Śląsku w styczniu 1945 r., stanowiące tło tragedii górnośląskiej. Podkreśliła, że Śląsk był jednym z niewielu regionów, które po I wojnie światowej zostały podzielone granicami państwowymi. Zaznaczyła również, że treść projektu uchwały została opracowana w konsultacji z wybitnymi historykami, związanymi z Górnym Śląskiem, a także z uwzględnieniem opinii i materiałów Instytutu Pamięci Narodowej oraz definicji tragedii górnośląskiej. Przygotowany projekt uchwały upamiętniającej tragedię górnośląską odnosi się do trzech kluczowych aspektów tego wydarzenia: obozu koncentracyjnego w Zgodzie, masakry ludności cywilnej w Miechowicach oraz masowych wywózek Górnoślązaków do pracy przymusowej w ZSRR. Każdy z tych elementów, uwzględniony w treści uchwały, ukazuje inny wymiar tragedii, która dotknęła tysiące mieszkańców Górnego Śląska na początku 1945 r.

    W dyskusji głos zabrała senator Halina Bieda, informując jako gość komisji, że podobna uchwała zostanie podjęta również przez Senat RP, co się dzisiaj stało, a jej treść nie wzbudziła żadnych uwag ze strony senatorów. Następnie głos zabrał Lech Parell, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, wyrażając aprobatę dla treści uchwały i sugerując jej przyjęcie przez aklamację. W dalszej debacie udział wzięli posłowie, członkowie komisji oraz zaproszeni goście, m.in. Łukasz Ściebiorowski, Roman Fritz, Piotr Gliński, Marek Suski, Joanna Lichocka i Monika Rosa.

    Przewodniczący komisji zakończył pierwsze czytanie i skierował pytanie do posłanki Moniki Rosy jako przedstawicielki wnioskodawców o akceptację poprawek Biura Legislacyjnego do treści projektu uchwały. Posłanka zaakceptowała część zmian. Poseł Krzysztof Mieszkowski złożył wniosek o zaopiniowanie projektu uchwały w wersji zaproponowanej przez wnioskodawców, jednak przewodniczący komisji po zasięgnięciu opinii Biura Legislacyjnego nie poddał tego wniosku pod głosowanie. Komisja przystąpiła do rozpatrywania treści uchwały. Wniosek o zmianę tytułu zgłoszony przez posła Romana Fritza nie uzyskał poparcia. Pierwszy akapit uchwały został przyjęty wraz z poprawkami stylistycznymi Biura Legislacyjnego. Wnioski o zmianę treści drugiego, trzeciego i czwartego akapitu zgłoszone przez posłów Bronisława Foltyna i Joannę Lichocką również nie zostały poparte przez komisję. Piąty akapit został przyjęty z poprawkami stylistycznymi. Ostatecznie wobec zgłoszonego sprzeciwu co do przyjęcia całości projektu uchwały, przewodniczący komisji poddał pod głosowanie projekt wraz z naniesionymi poprawkami. Za przyjęciem uchwały głosowało 15 członków komisji, 0 było przeciw, a 7 wstrzymało się od głosu.

    Zaproponowano, by posłem sprawozdawcą komisji był Łukasz Ściebiorowski, który wyraził zgodę. Innych kandydatur nie zgłoszono. Komisja Kultury i Środków Przekazu, po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu projektu uchwały na posiedzeniu w dniu 7 stycznia 2025 r., wnosi, aby Wysoki Sejm podjął załączony projekt uchwały.

    Komisja zgodnie z art. 43 ust. 3 regulaminu Sejmu przedstawia na żądanie wnioskodawcy wniosek mniejszości, zgodnie z którym po akapicie pierwszym należy dodać nowy akapit w brzmieniu: Była to kolejna odsłona tragicznych wydarzeń na Górnym Śląsku po wcześniejszych niemieckich nazistowskich zbrodniach dokonywanych od września 1939 roku. Był to wniosek posła Foltyna. Bardzo dziękuję, pani marszałek i Wysoka Izbo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia